του κ. Γεωργίου Θ. Μηλίτση, διδασκάλου – Ειδικού Παιδαγωγού.
Οπως οι μεγάλοι στην ηλικία έτσι και τα παιδιά σε κάποια φάση της ζωής τους αισθάνονται άγχος που εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένα στα τέσσερα παιδιά υποφέρει από άγχος, ένα ανησυχητικό γεγονός που μας αναγκάζει να αναζητήσουμε καινοτόμες λύσεις.
Οι αιτίες που το προκαλούν είναι πολλές. Μπορεί να σχετίζονται με συγκεκριμένα πράγματα, όπως ο αποχωρισμός από τον γονέα, η ανησυχία για την ομιλία του με ανθρώπους και ιατρικές διαδικασίες, ή μπορεί να είναι γενικευμένο, όπου το άγχος αφορά μια σειρά από διαφορετικά ζητήματα που μπορούν να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου.
Το παιδικό άγχος εκδηλώνεται με τους παρακάτω τρόπους:
1. Συναισθήματα. Αισθάνεται κουρασμένο, φοβάται ή είναι νευρικό, έχει ανησυχίες είναι ευερέθιστο και οι διαθέσεις προς τους άλλους είναι κακές.
2. Σκέψεις. Ταράζεται εύκολα ή αδιαφορεί, έχει την αίσθηση ότι δεν μπορεί να πραγματοποιήσει τις υποχρεώσεις του, είναι αναποφάσιστο, φοβάται για την κρίση των άλλων, το βασανίζουν ανεπιθύμητες ή ενοχλητικές σκέψεις.
3. Συμπεριφορά. Το αρέσει η μοναξιά και αποφεύγει καταστάσεις που προκαλούν φόβο, ξαφνιάζεται εύκολα, για κάτι που κάνει αναζητάει επιβεβαίωση ότι το έκανε καλά, αν κάνει λάθος αναστατώνεται, δεν του αρέσουν οι αλλαγές στη ρουτίνα, και δεν συμπαθεί τους διαπληκτισμούς.
4. Σωματικές επιπτώσεις. Το άγχος έχει επιπτώσεις και στον οργανισμό του παιδιού π.χ. έχει χτυποκάρδι, πόνο στο στήθος, δύσπνοια, ζάλη, πονοκέφαλο, εφιάλτες, εφίδρωση, μούδιασμα, πνίγεται εύκολα, ξηροστομία, αισθάνεται πότε ζέστα και πότε κρυώνει.
Οι έρευνες που έγιναν έδειξαν ότι είναι πολλές οι αιτίες του παιδικού άγχους. Μερικές βασικές αιτίες είναι:
1ο. Η πίεση που δέχονται. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου ακόμη και τα μικρότερα παιδιά μπορούν να νιώσουν ψυχολογική πίεση από τα σχολικά μαθήματα, από την κοινωνία και τις οικογενειακές προσδοκίες.
2ο. Ο ψηφιακός κόσμος. ʹΑλλος σημαντικός παράγοντας είναι οι επιπτώσεις που προκαλούνται από τον ψηφιακό κόσμο. Οι γονείς αφήνουν τα παιδιά μπροστά στις τηλεοράσεις και τα κινητά τηλέφωνα για να έχουν λίγο χρόνο για τον εαυτό τους ή να κάνουν κάποιες δουλειές, αυτή η εγκατάλειψη, ας μη φαίνεται, αγχώνει τα παιδιά.
3ο. Η καθιστική ζωή. Το σώμα πρέπει να απελευθερώσει την ενέργεια που αποθηκεύει κυρίως από τις τροφές, γι̉ αυτό τα παιδιά έχουν πολλές φορές μία όχι φυσιολογική συμπεριφορά. Τα παιδιά δεν ξέρουν ακόμη πώς να ελέγχουν τον εαυτό τους, γι̉ αυτό ενεργούν παρορμητικά και συχνά εκτός ελέγχου. Βρέθηκε ότι διαχειριζόμαστε πλήρως τα συναισθήματά μας μόνο μετά τα 28 μας έτη.
Για να θεραπεύσουμε το παιδικό άγχος υπάρχουν πολλοί τρόποι. Ένα πολύ αποτελεσματικό θεραπευτικό μέσο είναι το παιχνίδι. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι το παιχνίδι είναι η φυσική γλώσσα της παιδικής ηλικίας. Είναι ένα μέσο με το οποίο τα παιδιά εξερευνούν τον κόσμο, εκφράζουν τα συναισθήματά τους και αναπτύσσουν βασικές δεξιότητες της ζωής. Μέσα από το παιχνίδι μαθαίνουν να λύνουν προβλήματα, να κοινωνικοποιούνται και να αναπτύσσουν συναισθηματική ανθεκτικότητα. Το παιχνίδι λειτουργεί ως ένας ισχυρός μηχανισμός ανακούφισης από το άγχος για τα παιδιά. Το παιχνίδι προσφέρει μια φυσική διέξοδο στα παιδιά. Το παιχνίδι επιτρέπει στα παιδιά να αποσυνδεθούν από τις ανησυχίες τους και να μπουν σε μια κατάσταση ροής, όπου είναι πλήρως βυθισμένα και συγκεντρωμένα στη δραστηριότητα που έχουν να κάνουν.
Ο παιδοψυχολόγος Δρ. Άνχελ Περάλμπο λέγει: «Το παιχνίδι είναι το φυσικό εργαλείο των παιδιών για να κατανοήσουν τον κόσμο και να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους».
Το παιχνίδι είναι μια θεραπευτική προσέγγιση βασισμένη στον δεσμό που στοχεύει στην υποστήριξη της σχέσης και του συναισθηματικού συγχρονισμού ανάμεσα στον γονέα και το παιδί. Είναι μια μορφή κατευθυντικής δυαδικής θεραπείας της οποίας τα κύρια συστατικά είναι η δομή, η εμπλοκή, η εκπαίδευση και η εισαγωγή προκλήσεων.
Τα παιχνίδια που αρέσουν στα παιδιά, όπως π.χ. οι κούκλες, τα αυτοκινητάκια..., βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν καλύτερα συναισθήματα και να αντιμετωπίσουν προβλήματα και δυσκολίες. Ακόμα και το να αγκαλιάσουν ένα αρκουδάκι μπορεί να είναι θετικό διότι τα παιδιά χαλαρώνουν και ηρεμούν.
Το ιδανικό είναι να αναζητούν οι γονείς πάντα δραστηριότητες και παιχνίδια που είναι κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού και τις προσωπικές του προτιμήσεις, αποσπώντας την προσοχή από το άγχος.
Ας δούμε τώρα μερικά παιχνίδια που βοηθούν στην καταπολέμηση του άγχους.
Υπάρχουν διάφορα παιχνίδια χαλάρωσης που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να ηρεμήσουν και να μειώσουν το άγχος. Μερικά περιλαμβάνουν παιχνίδια φυσήματος, φυσώντας φυσαλίδες, τέντωμα και χαλάρωση διαφορετικών μυϊκών ομάδων ή καθοδηγούμενη οπτικοποίηση (η χρήση οπτικών ή οπτικοακουστικών μέσων για την καλύτερη παρουσίαση ενός θέματος, κυρίως σε περιπτώσεις διδασκαλίας.).
Για παράδειγμα, μπορείτε να διδάξετε στο παιδί σας να εισπνέει αργά από τη μύτη του, ενώ φαντάζεται ότι μυρίζει ένα αρωματικό λουλούδι. Στη συνέχεια, ζητήστε του να εκπνεύσει ήρεμα από το στόμα του, σαν να φυσάει μια λεπτή φούσκα που αιωρείται απαλά στον αέρα. Αυτή η δραστηριότητα όχι μόνο ενθαρρύνει τη χαλάρωση, αλλά μετατρέπει και την άσκηση σε μια διασκεδαστική εμπειρία.
Το παιχνίδι "5 Χρώματα". Είναι μια απλό παιχνίδι που βασίζεται στις αρχές της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας (CBT). Παίζεται ως εξής: Ζητούμε από το παιδί να βρει 5 κόκκινα αντικείμενα στο άμεσο περιβάλλον του. Στη συνέχεια, ζητούμε του να βρει 4 μπλε αντικείμενα. Συνεχίζουμε με 3 κίτρινα αντικείμενα. Στη συνέχεια, 2 πράσινα αντικείμενα Και τέλος, ένα αντικείμενο σε ένα χρώμα που του αρέσει πολύ.
Γιατί είναι τόσο αποτελεσματικό; Το παιχνίδι "5 Χρώματα" βοηθά: Να σπάει ο κύκλος του άγχους - ο εγκέφαλος δεν μπορεί να επικεντρωθεί σε τρομακτικές σκέψεις και ταυτόχρονα να αναζητήσει πολύχρωμα αντικείμενα. Φέρνει το παιδί πίσω στο παρόν - η αναζήτηση αγκυροβολεί το παιδί στο «εδώ και τώρα», μακριά από τις σκέψεις του «τι θα συνέβαινε αν...». Οι φθίνοντες αριθμοί δημιουργούν μια αίσθηση χαλάρωσης - η διαδικασία του 5-4-3-2-1 δημιουργεί μια διαισθητική αίσθηση «προόδου προς το τέλος». Τέλος βοηθά στη ρύθμιση της αναπνοής - κατά τη διάρκεια της αναζήτησης, η αναπνοή του παιδιού σταθεροποιείται φυσικά
Σκίστε το χαρτί. Δώστε στα παιδιά κομμάτια χαρτί και ζητήστε τους να γράψουν όλα όσα τα θυμώνουν. Στη συνέχεια, ζητήστε τους να σκίσουν το χαρτί και να πετάξουν τα κομμάτια σε έναν κάδο απορριμμάτων. Αυτή είναι μια καλή ευκαιρία για αυτά να μάθουν πώς να απελευθερώνονται από τα συναισθήματα θυμού και να πετάνε τον θυμό τους χωρίς να καταφεύγουν σε αρνητικές μεθόδους αντιμετώπισης των αρνητικών συναισθημάτων.
Παιχνίδια κατασκευής, συναρμολόγησης και αποσυναρμολόγησης: Τα παιχνίδια αυτά έχουν μεγάλη σημασία για τη θεραπεία του άγχους και την συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.
Ένα εργαλείο που έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στη μείωση του άγχους σε μικρά παιδιά είναι το Μη Κατευθυντικό Παιχνίδι, γνωστό και ως Παιδοκεντρικό Παιχνίδι. Το Μη Κατευθυντικό Παιχνίδι είναι μια καταπραϋντική προσέγγιση παιχνιδιού όπου στο παιδί δίνεται απόλυτη ελευθερία έκφρασης για να παίξει όπως θέλει. Βασικά, το παιδί είναι ελεύθερο να επιλέξει τα αντικείμενα με τα οποία θέλει να παίξει, χωρίς να κριθεί ή να αξιολογηθεί από τον γονέα ή τον εκπαιδευτικό. Τα παιδιά έχουν αυτή την ελευθερία σε μια προκαθορισμένη δομή παιχνιδιού και ένα προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Η θεωρία είναι ότι το άγχος ενός παιδιού θα μειωθεί όταν του επιτραπεί η ελευθερία να παίξει όπως επιθυμεί χωρίς καμία αξιολόγηση ή έλεγχο από έναν γονέα.
Ένα άλλο παιχνίδι στα χέρια των γονέων είναι το «Πες μου μια ιστορία». Αυτή η δραστηριότητα επιτρέπει στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να αντιμετωπίσουν δυσκολίες μέσω της αφήγησης ιστοριών. Υπάρχουν δύο τρόποι για να κάνετε αυτήν τη δραστηριότητα:
Ο γονέας αφηγείται μια ιστορία με χαρακτήρες και συγκρούσεις και ζητά από τα παιδιά να σκεφτούν λύσεις στις συγκρούσεις καθώς η ιστορία εξελίσσεται. Αυτό είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της επίλυσης προβλημάτων.
Στη συνέχεια τα παιδιά αφηγούνται τη δική τους ιστορία και ο γονέας παρέχει λύσεις στις συγκρούσεις που εμφανίζονται στην ιστορία. Αυτό επιτρέπει στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με δημιουργικό τρόπο.
Οι ιστορίες χρησιμεύουν ως εργαλείο για την συναισθηματική έκφραση και την αντιμετώπιση δυσκολιών. Επιτρέπουν στα παιδιά να κατανοήσουν τα συναισθήματά τους και να βρουν τρόπους να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις με υγιή τρόπο. Το παιχνίδι αυτό μέσω της αφήγησης ιστοριών είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για την ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων και την οικοδόμηση ανθεκτικότητας στα παιδιά.
Το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους προσφέρει μια σειρά από πρόσθετα οφέλη που δεν μπορούν να αναπαραχθούν σε εσωτερικούς χώρους. Η επαφή με τη φύση έχει συνδεθεί με τη μείωση του στρες και του άγχους, καθώς και με την προώθηση της σωματικής υγείας μέσω δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν κίνηση και άσκηση.
Το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους προσφέρει επίσης μοναδικές ευκαιρίες για εξερεύνηση και ανακάλυψη, διεγείροντας την περιέργεια και την αίσθηση της περιπέτειας στα παιδιά. Δραστηριότητες όπως η αναρρίχηση σε δέντρα, το τρέξιμο σε ελεύθερους χώρους και η εξερεύνηση μονοπατιών στη φύση βοηθούν στην ανάπτυξη των αδρών κινητικών δεξιοτήτων και στην ενδυνάμωση του σώματος.
Κούνια. ʹΟλοι μας θυμόμαστε με πόση χαρά κάναμε κούνια όταν είμασταν παιδιά. Η κούνια προσφέρει μια αίσθηση απόλυτης ελευθερίας και χαλάρωσης. Τα παιδιά μπορούν να νιώσουν το αεράκι και τον ζεστό ήλιο καθώς λικνίζονται πέρα δώθε με τους φίλους τους. Η κίνηση της κούνιας είναι μια φυσική χαλαρωτική κίνηση, προσφέροντας μια αίσθηση ηρεμίας ενώ τα παιδιά εργάζονται για την ισορροπία και την αισθητηριακή τους ολοκλήρωση.
ʹΑμμος και νερό: ʹΟλα τα παιχνίδια με τον άμμο και το νερό προσφέρουν στο παιδί μια δημιουργική διέξοδο για παιχνίδι με υφές και μπορούν να μειώσουν το άγχος και το στρες.
Κυνήγι θησαυρού. Το κυνήγι θησαυρού είναι ένα συναρπαστικό υπαίθριο παιχνίδι που συνδυάζει την περιπέτεια με την τεχνολογία. Περιλαμβάνει την εύρεση «θησαυρών» κρυμμένων στη φύση χρησιμοποιώντας συντεταγμένες GPS. Είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος όχι μόνο για τα παιδιά αλλά για όλη την οικογένεια. Το παιχνίδι αυτό διεγείρει τόσο τον εγκέφαλο όσο και το σώμα, καθιστώντας το μια εκπαιδευτική και ενεργή δραστηριότητα για όλες τις ηλικίες.
Φυτέψτε λουλούδια... Η φύτευση λουλουδιών, βοτάνων ή λαχανικών είναι μια δραστηριότητα που διδάσκει στα παιδιά τις διαδικασίες της φύσης και προσφέρει κάτι όμορφο για να φροντίσετε. Μπορείτε να δημιουργήσετε έναν κήπο ή να καλλιεργήσετε μικρές γλάστρες που θα τοποθετήσετε στο μπαλκόνι. Παρακολουθώντας την ανάπτυξη των φυτών, τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά αποκτούν αίσθημα ευθύνης και ικανοποίησης. Αυτός είναι επίσης ένας πολύ καλός τρόπος για να ενθαρρύνετε τα παιδιά να τρώνε περισσότερα λαχανικά, επιτρέποντάς τους να συμμετέχουν στη διαδικασία καλλιέργειας. Η ασχολία αυτή είναι ένας καλός τρόπος για να αποβάλλει το παιδί το άγχος του.
Η σωματική άσκηση είναι εξαιρετική για τη μείωση του άγχους στα παιδιά. Η βόλτα, η ποδηλασία, το τρέξιμο, η κολύμβηση ή η συμμετοχή τους σε αθλητικές ομάδες.
Ο αθλητισμός αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο που βοηθάει ένα παιδί να αντιμετωπίσει το άγχος. Με την κατάλληλη υποστήριξη, τα παιδιά μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται τα αρνητικά συναισθήματα και να αναπτύξουν σημαντικές δεξιότητες ζωής.
Συμμετέχοντας σε παιχνίδια ή αθλήματα, τα παιδιά διοχετεύουν την συσσωρευμένη ενέργειά τους σε θετικούς τρόπους, αποσυνδέοντας τα παιδιά από τις καθημερινές πιέσεις και αναπτύσσοντας συναισθηματική ανθεκτικότητα.
Η τέχνη επιτρέπει στα παιδιά να εκφράζονται δημιουργικά, κάτι που μπορεί να αποτελέσει έναν εξαιρετικό τρόπο για να απελευθερώσουν τα συναισθήματά τους και να μειώσουν το άγχος. Η ζωγραφική, το σχέδιο ή οι χειροτεχνίες όχι μόνο τα βοηθούν να αποσπάσουν την προσοχή τους, αλλά τους επιτρέπουν επίσης να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με πιο ήρεμο τρόπο.
Βρέθηκε ότι οι χειροτεχνίες όπως η ζωγραφική και το σχέδιο διεγείρουν τον εγκέφαλο με τρόπους που διαφέρουν από εκείνους που παράγονται από τη χρήση κινητού τηλεφώνου, για παράδειγμα.
Το παιχνίδι ρόλων μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να εξερευνήσουν και να κατανοήσουν τα συναισθήματά τους με ασφαλή τρόπο. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να αναπαραστήσει υποθετικά σενάρια ή να πει ιστορίες.
Υπάρχει ένας ατελείωτος αριθμός παιχνιδιών ρόλων που μπορείτε να φανταστείτε, μπορείτε να επιλέξετε μερικά που ξέρετε ότι θα απολαύσει το παιδί σας, βελτιώνοντας έτσι τη φαντασία του και κατά συνέπεια ανακουφίζοντας το άγχος του.
Οι πρώτοι που θα πρέπει να ασχοληθούν με την αντιμετώπιση του άγχους του παιδιού τους είναι οι γονείς. Ποτέ δεν πρέπει να πούμε «τώρα μεγάλωσα δεν μπορώ να παίξω». Ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σω έλεγε: «Δεν σταματάμε να παίζουμε επειδή μεγαλώσαμε, μεγαλώσαμε επειδή σταματήσαμε να παίζουμε». Βέβαια σαν γονείς έχουμε πολλές υποχρεώσεις και ελάχιστο χρόνο ελεύθερο, αλλά είναι επίσης σημαντικό να επιτρέπουμε στο παιδί να είναι το κέντρο των ενδιαφερόντων μας και να είναι το αντικείμενο της προσοχής μας, έστω για λίγο την ημέρα. ʹΟταν το κάνετε αυτό θα δείτε ότι το άγχος του παιδιού σας θα εξαφανιστεί και ότι θα έχετε περισσότερο χρόνο για τις δουλειές σας, ακόμα θα μάθετε να απολαμβάνετε τα παιδιά σας και θα αναπτυχθεί μια ποιοτική σχέση μαζί τους κι όλοι θα είστε χαρούμενοι κι ευτυχισμένοι.
Αν διαπιστώσετε ότι παρόλες τις προσπάθειές σας δεν έχετε καλά αποτελέσματα μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε παιδοθεραπευτή.
1. Miracle Recreation, How Playing Outside Reduces Stress and Anxiety, https://www.miracle-recreation.com
3. Dra. Camilla Alves, Α Importância de Brincar para a Saúde Mental da Criança, https://institutoalceugiraldi.com.br, 2024
4. Dr. Karim Cristina Silvestro, Ansiedade Infadil e Esportes, https://centralpsicologia.com.br, 2023
5. Renata Finholdt, Como os brinquedos podem ser um aliado contra a ansiedade infantil?, https://amobrinquedo.com.br, 2024
6. Instituto Herbart, https://institutoherbart.mx, Juegos para Combatir la Ansiedad, 2023
7. Dra. Fanny-Maude Urfer, La thérapie par le jeu comme traitement de l'anxiété chez ..., 2021
πηγή: https://aktines.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου