'Ἀνάστα ὁ Θεὸς" στὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ Ἁγίου Γεωργίου Εὐρύχου, ὅπου εἶναι καὶ ἡ προσωρινὴ ἕδρα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου. Μεγάλο Σάββατο πρωῒ 2021.
Σάββατο 1 Μαΐου 2021
«Οικονομικός» ρεαλισμός: Ερμηνεία και εμβάθυνση στην Ορθόδοξη εικόνα της Αναστάσεως
Όπως το έχουμε πολλάκις επισημάνει στο παρελθόν, είναι χαρακτηριστική η διαφορά στον εξεικονισμό της Αναστάσεως του Κυρίου μεταξύ Ανατολής και Δύσης, και η διαφορά αυτή δεν είναι μόνο υφολογική, δηλαδή διαφορά εξωτερικών στοιχείων, χρωμάτων, μορφών, φωτοσκιάσεων, κλπ, αλλά πολύ βαθύτερη. Είναι κυρίως διαφορά θεματική, δηλαδή διαφορά στην αντίληψη ως προς τι αξίζει και πρέπει να παρασταθεί, και τι είναι καλύτερα να παραλειφθεί. Είναι τόσο δε μεγάλη η διαφορά αυτή, που θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι το σχίσμα των Εκκλησιών συνεπέφερε και σχίσμα βαθύ μεταξύ των εικαστικών τρόπων των δυο πλευρών.
Για να κατανοηθούν όμως ορθότερα τα επόμενα, πρέπει πρώτα να ορίσουμε και να διακρίνουμε τις έννοιες του Ρεαλισμού και της Φυσιοκρατίας. Ο Ρεαλισμός (εκ του Λατινικού Res – πράγμα) θα μπορούσε να λέγεται και Πραγματισμός, αν είμασταν πιο οικείοι με την οικεία μας γλώσσα. Είναι ο τρόπος παράστασης των διαφόρων όντων ή των διαφόρων συμβάντων ως έχουν για εμάς, όπως δηλαδή τα έχουμε δει και τα έχουμε καταγράψει στην μνήμη μας. Βασικό γνώρισμα του Ρεαλισμού είναι η σαφήνεια, η αποφυγή παρανοήσεων και η καθαρότητα των μορφών και των μεταξύ των σχέσεων. Κάθε τι ζωγραφίζεται καθαρά και εύληπτα, αλλά και κάθε μέρος της εικόνας ανήκει σε κάτι συγκεκριμένο, σε έναν άνθρωπο, ένα ρούχο, την γή, τον ουρανό, κλπ. Ο Ρεαλισμός δεν αποκλείει την αφαίρεση, ίσα ίσα που συνεπικουρείται από αυτήν. Η κάθαρση και η σχηματοποίηση των μορφών και των επιφανειών τις κάνει πιο εύληπτες στο μάτι του ανθρώπου, αλαφρώνοντάς τες από στοιχεία «περιέργειας», και εισάγοντας έναν ρυθμό, ένα δέσιμο εικαστικό στην μεταξύ των σχέση.Κινούμενοι στην αντίθετη κατεύθυνση, και προσπαθώντας να αποδώσουμε όσο το δυνατό πιστότερα το οπτικό φαινόμενο, φτάνουμε στην Φυσιοκρατία, στην απόλυτη δηλαδή αποτύπωση και της παραμικρής λεπτομέρειας των μορφών. Αυτό όμως τις καθιστά «δύσπεπτες», οδηγώντας την ανθρώπινη ματιά να ασχολείται με στοιχεία που δεν ανήκουν στην ουσία της εξεικονιζόμενης μορφής ή παράστασης, και άρα με στοιχεία που οδηγούν στην πνευματική φλυαρία και ανησυχία.
Το θέμα όμως του εικαστικού ρεαλισμού είναι τεράστιο, διαστρωματώνεται σε διάφορα επίπεδα, και δεν είναι επί του παρόντος να αναλυθεί περισσότερο. Προέχει να επισημανθεί πως στην Ανατολική εικόνα αυτό που ενδιαφέρει να εξεικονιστεί είναι τα πρόσωπα και τα γεγονότα της Θείας Οικονομίας, όπως ακριβώς αυτά υπήρξαν σε δυο βασικά επίπεδα:
α) στο Ιστορικό Επίπεδο, δηλαδή στο επίπεδο των ιστορικών συμβάντων, αυτών που έλαβαν χώρα και μορφή μπροστά στα μάτια μας, και
β) στο Πνευματικό Επίπεδο, το υπερφυσικό, στο επίπεδο της σημασίας αυτών των μορφών και των συμβάντων. Σε αυτό το επίπεδο πολλές φορές παραμορφώνεται ή και καταργείται ο ιστορικός χωρόχρονος, όταν οι αλήθειες που εκφράζονται είναι ανώτερες από τους φυσικούς νόμους και τα φαινόμενα.
Συναμφότερα πάντως αυτά τα επίπεδα συνιστούν αυτό που ονομάζουμε «εκκλησιαστική εμπειρία».
Από τα προηγούμενα συνάγονται -ελπίζω- δύο τινά:
α) Ότι η ζωγραφική της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι παραστατική και ρεαλιστική, όχι όμως και φυσιοκρατική.
β) Ο χαρακτηρισμός «οικονομικός ρεαλισμός», παιγνιώδης και αυθαίρετος εν πολλοίς, αναφέρεται στο ζητούμενο του εξεικονισμού των θεμάτων της Θείας Οικονομίας με τα κριτήρια και τους όρους της εμπειρίας του Εκκλησιαστικού σώματος.
Ερχόμενοι στην περίπτωση της εικόνας της Αναστάσεως, οι διαφορές μεταξύ Ανατολής και Δύσης είναι θεμελιώδεις. Στην Δυτική εικόνα εμφανίζεται ο Χριστός εξερχόμενος του μνήματος, ελαφρώς ιπτάμενος εν δόξει και εν μέσω εμβρόντητων φρουρών. Έντονη είναι η αντίστιξη του δράματος μεταξύ της ήρεμης μορφής του Μεσσία, και των συναισθηματικώς φορτισμένων μορφών των φρουρών. Η εικόνα αυτή συνήθως έχει πολύ έντονο το φυσιοκρατικό στοιχείο. Έντονα φώτα και σκιές, πιστές αναπαραστάσεις των σωμάτων και των κινήσεών αυτών, πανοπλίες καλοζωγραφισμένες, γη, ουρανός, σύννεφα, όλα όπως θα τα έβλεπε το ανθρώπινο μάτι, περίτεχνα φιλοτεχνημένα. Θα μπορούσε κανείς να πεί ότι βλέπει ζωντανή την Ανάσταση να συμβαίνει μπροστά στα μάτια του!Μόνο όμως που η παράσταση αυτή δεν είναι καθόλου ρεαλιστική, αν και βρίθουσα από έντονη φυσιοκρατία, και αυτό για τον απλούστατο λόγο ότι δεν εντάσσεται στην εκκλησιαστική εμπειρία. Κανένας δεν την είδε να γίνεται έτσι, καμιά τέτοια μαρτυρία δεν υπάρχει, καμιά ευαγγελική περικοπή δεν το διηγείται. Άρα δεν αποτελεί μέρος της εκκλησιαστικής παράδοσης, ούτε της προφορικής, ούτε της γραπτής. Ούτε και εκφράζει κάποια υπερφυσική αλήθεια τέτοια που να δικαιολογεί την υπέρβαση του Ιστορικού Επιπέδου της εξεικόνισης. Καθιερώθηκε στην παπική εκκλησία μετά το σχίσμα, τολμώ να υποθέσω -προσωπική γνώμη εκφράζω- για λόγους βεβιασμένης διάκρισης από την Ορθόδοξη Ανατολή. Και αυτό διότι δεν είναι το μόνο δείγμα εξαναγκασμένης διαφοροποίησης του δυτικού δόγματος, αλλά και διότι και στην Δύση είχαμε μέχρι αργά εικόνες που θεματολογικά συμφωνούν με τον δικό μας Ανατολικό τύπο. Δυστυχώς η εν λόγω εικόνα παρεισέφρησε και στην Ανατολική εικαστική πράξη, όταν η Άκρα Ταπείνωσις του Γένους μας κατά την Τουρκοκρατία το καθήλωσε στην αμάθεια και στον άκριτο μιμητισμό της «πεφωτισμένης και λελαμπρυμένης» Δύσης.
Στην Ανατολική εικονογραφία το θέμα της εξιστόρησης της Αναστάσεως αντιμετωπίζεται με μάλλον ασυνήθιστο τρόπο. Ενώ το σύνηθες είναι να ζωγραφίζουμε μια παράσταση, έναν εικονογραφικό τύπο, για να εικονίσουμε ταυτόχρονα και τα δύο επίπεδα, το Ιστορικό και το Πνευματικό, εδώ ειδικά το κάθε επίπεδο έχει και την δική του εικόνα.
Στο Ιστορικό επίπεδο η εικόνα της Αναστάσεως δεν είναι άλλη από την οπτικοποίηση της αναστάσιμης Ευαγγελικής περικοπής, δηλαδή της διήγησης για την εμπειρία των Μυροφόρων. Εδώ παριστάνεται ένας λαξευμένος τάφος κενός και ανοικτός, με την πέτρινη πλάκα που τον έφραζε πεσμένη, τις Μυροφόρες να προσεγγίζουν εν φόβω, και ένας άγγελος να κάθεται ήρεμος δίπλα στην είσοδο, να τους δείχνει τα εντάφια σπάργανα, άδεια, δίχως το σώμα του νεκρού, και να τους αναγγέλλει το υπερχαρμόσυνο μήνυμα. Η εικόνα εκφράζει επακριβώς την εκκλησιαστική εμπειρία, όπως αυτή έχει καταγραφεί στο Ευαγγέλιο. Τίποτα δεν παραλείπεται, αλλά και κανένα περισσευούμενο στοιχείο δεν εμφανίζεται, φλυαρώντας στην τάξη της παράστασης. Ο χρόνος είναι επίσης σαφής. Είναι το πρωινό μετά το Σάββατο του Πάσχα.
Όμως εδώ το γεγονός της Αναστάσεως δεν εξαντλείται στο ιστορικό γεγονός του δικού μας εγκόσμιου χωροχρόνου. Και αυτό γιατί το κεντρικότερο γεγονός της Θείας Οικονομίας έχει τόσο ισχυρή μυστηριακή διάσταση, που τα δυο επίπεδα, το Ιστορικό και το Μυστικό, αδυνατούν να χωρέσουν στην ίδια εικόνα. Και η μεταφυσική, η πνευματική διάσταση της Αναστάσεως αρχίζει να λαμβάνει χώρα με τον ίδιο τον σταυρικό θάνατο. Γιαυτό και στην Ορθόδοξη συνείδηση η Ανάσταση και η κάθοδος στον Άδη ταυτίζονται πνευματικά, διότι ταυτίζονται σωτηριολογικά. Διότι Ανάσταση για τον Ορθόδοξο δεν είναι απλώς η έξοδος από τον τάφο, αλλά το σύνολο γεγονός της συνέχισης της επιγείου παρουσίας στα καταχθόνια, είναι η Θεία παρουσία στους εν Άδει, στην διάσταση και τον κόσμο των νεκρών, και η συναρπαγή προς την αθανασία και την ενεργηθείσα από τον Θεό-Πατέρα συνανάσταση όχι κάποιων ανθρώπων-ατόμων, αλλά σύνολης της ανθρώπινης φύσης, αρχής γενομένης από τους πρωτοπλάστους.
Γιαυτό και τα όσα ιστορούνται στην ορθόδοξη εικόνα της εις Άδου καθόδου αν και απολύτως ξένα προς την ιστορική μας εμπειρία, ωστόσο για τον Ορθόδοξο Χριστιανό δεν είναι καθόλου λιγότερο πραγματικά, καθόλου ξένα προς την μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας. Άρα πρόκειται για μια παράσταση που εκτυλίσσεται αποκλειστικώς στο Πνευματικό (πλην διόλου ολιγότερο ρεαλιστικό) Επίπεδο της Εκκλησιαστικής εμπειρίας. Ο Χριστός εικονίζεται λαμπροφορεμένος θριαμβευτής, ήδη από την Μεγάλη Παρασκευή ολοζώντανος και πρωθυστέρως αναστημένος να κατέρχεται στον κόσμο των καταχθονίων, σπάζοντας πύλες και χειροπέδες σιδηρές, όσα κρατούσαν δέσμιο του θανάτου το γένος των ανθρώπων, και να συναρπάζει μαζί του στην Ανάσταση ζώντες και νεκρούς, συγκεφαλαιωμένους όλους στο πρόσωπο του γηραιού και εξασθενημένου Αδάμ. Τριγύρω ίσταται λαός νεκρών πολύς, και σαφώς διακρίνονται κάποιοι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, μαζί και ο Ιωάννης ο πρόδρομος. Δίχως αυτήν την συναρπαγή το γεγονός της ανάστασης θα ήταν αδιάφορο για τον άνθρωπο, για κάθε άνθρωπο.
Άρα στην Ανατολή δεν εικονίζουμε την έξοδο του Ιησού ως άνθρωπο-άτομο από το μνημείο, αλλά την έξοδο όλου του ανθρωπίνου γένους από την άβυσσο του θανάτου, όπως πνευματικά και μυστηριακά το βιώνουμε ως συνεχές γεγονός κάθε Κυριακή, εξόχως δε τις ημέρες Μεγάλη Παρασκευή και Μέγα Σάββατο, και φυσικά την Κυριακή των Κυριακών, δηλαδή ανήμερα της Λαμπρής.
Η προβληματική αυτή απουσιάζει εντελώς από την Δυτική σχολαστική θεολογία του Πάθους, την εμμόνως περιελισσόμενη γύρω από τον δικανικό νοηματικό άξονα της Θείας προσβολής και της σταυρικής θυσιαστικής αποχρέωσης. Εδώ, στην καθ ημάς Ανατολή, περισώζεται και δίδεται στον Λαό η σωτηριολογία της Αναστάσεως μέσα στην Εκκλησιαστική παράδοση και τέχνη, που είναι ταυτόχρονα και λαϊκή και λόγια (και αυτό είναι όντως μεγαλειώδες). Και όχι μόνο στην ζωγραφική, αλλά και στην υμνολογία. Μια τέχνη αμιγώς και εξολοκλήρου ταγμένη στην κατήχηση και εν Χριστώ παιδεία του εκκλησιαστικού σώματος.
Γεώργιος Χατζής,
καθηγητής μέσης εκπαίδευσης,
και εικονογράφος.
Το Πασχαλινό μήνυμα του Μητροπολίτη Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ.κ. Θεοκλήτου
Μήνυμα Πάσχα 2021
Ἀγαπητοί μου. Χριστὸς Ἀνέστη-Ἀληθῶς ἀνέστη!
Γιορτάζοντας σήμερα τὴν Ἀνάστασι τοῦ Κυρίου μας ἂς μνημονεύσουμε μὲ πόσην λαχτάρα γιόρταζαν οἱ πρόγονοί μας πρὶν διακόσια χρόνια, ποὺ ἦσαν σκλάβοι ἐπὶ τετρακόσια καὶ πεντακόσια χρόνια. Τὸ μεγάλο ποθούμενό τους γιὰ τὴν ἀνάστασι τοῦ Γένους στηριζόταν στὴν ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ. Γιαὐτὸ καὶ ὅπου ἐγκαθίστατο ἡ ἐλευθερία ὑποδέχονταν τοὺς ἐλευθερωτές τους ψάλλοντας τὸ Χριστὸς Ἀνέστη. Εἴθε ἡ Ἀνάστασι τοῦ Κυρίου μας νὰ ἐκδιώξη τὸν παγκόσμιο μολυσμό, ποὺ διερχόμαστε, καὶ νὰ ζεσταθοῦν οἱ ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων. Εἴθε τὸ δυνατὸ στήριγμα στὴ ζωή μας νὰ εἶναι ἡ ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ.
Μὲ ἀναστάσιμες εὐχὲς
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Φλωρίνης, Πρεσπῶν & Ἑορδαίας
ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ
Παρασκευή 30 Απριλίου 2021
Δος μοι τούτον τον ξένον
Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, επισκέφθηκε τον Πιλάτο και εζήτησε τό πανακήρατο Σώμα του Χριστού, που ακόμη ήταν επάνω στο Σταυρό, για να το ενταφιάσει. Ο ύμνος αυτός διαβάζεται ή ακούγεται στις εκκλησίες τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ μετά την περιφορά του επιταφίου.
Τὸν ἥλιον κρύψαντα τὰς ἰδίας ἀκτίνας,
καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ διαρραγέν, τῷ τοῦ Σωτῆρος θανάτῳ,
ὁ Ἰωσὴφ θεασάμενος, προσῆλθε τῷ Πιλάτῳ καὶ καθικετεύει λέγων·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ὁμόφυλοι μισοῦντες θανατοῦσιν ὡς ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ξενίζομαι βλέπειν τοῦ θανάτου τὸ ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅστις οἶδεν ξενίζειν τοὺς πτωχούς τε καὶ ξένους·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν Ἑβραῖοι τῷ φθόνῳ ἀπεξένωσαν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλῖναι·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ἡ Μήτηρ καθορῶσα νεκρωθέντα ἐβόα·
Ὦ Υἱὲ καὶ Θεέ μου, εἰ καὶ τὰ σπλάγχνα τιτρώσκομαι,
καὶ καρδίαν σπαράττομαι, νεκρόν σε καθορῶσα,
ἀλλὰ τῇ σῇ ἀναστάσει θαρροῦσα μεγαλύνω.
Καὶ τούτοις τοίνυν τοῖς λόγοις δυσωπῶν τὸν Πιλᾶτον
ὁ εὐσχήμων λαμβάνει τοῦ Σωτῆρος τὸ σῶμα,
ὃ καὶ φόβῳ ἐν σινδόνι ἐνειλήσας καὶ σμύρνῃ, κατέθετο ἐν τάφῳ
τὸν παρέχοντα πᾶσι ζωὴν αἰώνιον καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
Λόγος εις την Μεγάλη Παρασκευή Άγιος Λουκάς Συμφερουπόλεως – Κριμαίας
«Ἦν δὲ ὡσεὶ ὥρα ἕκτη καὶ σκότος ἐγένετο ἐφ᾿ ὅλην τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης» (Λκ. 23, 44).
Ο ήλιος από τον τρόμο για το τι έκαναν οι δολοφόνοι, σκοτώνοντας στη γη τον Υιό του Θεού, έκρυψε τις ακτίνες του, για να μην δει κανείς το πιο φρικτό από όλα τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν ποτέ πάνω στη γη. Από φόβο και τρόμο εσιώπησαν τα καταραμένα χείλη αυτών που δολοφόνησαν τον Σωτήρα του κόσμου, που λίγο πριν Τον ενέπαιζαν, λέγοντας: «Ἄλλους ἔσωσεν, ἑαυτὸν οὐ δύναται σῶσαι· εἰ βασιλεὺς Ἰσραήλ ἐστι, καταβάτω νῦν ἀπὸ τοῦ σταυροῦ καὶ πιστεύσομεν ἐπ᾿ αὐτῷ» (Μθ. 27, 42).
Ήρθε η στιγμή, που το πάθος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού έφτασε στο αποκορύφωμά του. Ξέρετε γιατί οι άλλοι που εκτελέστηκαν πάνω στο σταυρό κρέμονταν σ’ αυτόν ολόκληρες ήμερες μέχρι να πεθάνουν ενώ ο Κύριός μας πέθανε πολύ πιο γρήγορα, σε έξι ώρες μόνο; Ξέρετε ότι ο πάρα πολύ δυνατός πόνος, ο οποίος διαρκεί πολύ καιρό μπορεί και μόνο αυτός να γίνει αιτία του θανάτου; Αυτό ακριβώς συνέβη με τον Κύριο Ιησού Χριστό. Το μαρτύριο και τα βάσανά Του ήταν φρικτά επειδή Τον συνέθλιβε τόσο αφάνταστα μεγάλο φορτίο των αμαρτιών όλου του κόσμου, για τις όποιες εκούσια θυσιάστηκε και τις εξαγόρασε με το άχραντό Του Αίμα.
Η δύναμη που Του έμεινε έφτασε μόνο για να πει τα τελευταία Του λόγια: «Διψῶ» (Ιω. 19, 28). «Πάτερ, εἰς χεῖρας σου παρατίθεμαι τὸ πνεῦμα μου» (Λκ. 23, 46). Σείστηκε η γη και το καταπέτασμα του ναού σκίστηκε στα δύο, από πάνω ως κάτω. Και έφευγε, χτυπώντας τα στήθη, ο άπιστος λαός που δεν δέχθηκε τον Μεσσία του. Τι σκέφτονταν οι ανόητοι αυτοί φανατικοί, οι οποίοι λίγο πριν φώναζαν στον Πιλάτο: «Σταύρωσον σταύρωσον αὐτόν» (Λκ. 23, 21). «Τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡμῶν» (Μθ. 27, 25). Έχουν καταλάβει άραγε ότι ο ίδιος ο σατανάς με το στόμα τους φώναζε τα φοβερά αυτά λόγια;
Οι ίδιοι άνθρωποι λίγο πριν υποδέχονταν πανηγυρικά τον Κύριο Ιησού Χριστό, στρώνοντας στην οδό τα ιμάτιά τους και κρατώντας στα χέρια τους κλαδιά φοινικιάς και κραυγάζοντας: «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ» (Ιω. 12, 13). Είναι πολύ φοβερό αυτό το πράγμα, δείχνει πόσο βαθειά στην καρδιά του ανθρώπου μπορεί να εισέλθει το πονηρό πνεύμα.
Ας αφήσουμε όμως τον ανόητο φανατισμό των εχθρών του Χριστού, οι οποίοι θεωρούσαν βαρειά αμαρτία και κατάργηση του Μωσαϊκού νόμου την θεραπεία κατά την ήμερα των Σαββάτων των παραλύτων, των ασθενών, των κατεχομένων από βαρείες αρρώστιες, των δαιμονιζομένων και των εκ γενετής τυφλών. Ας σκεφτούμε ότι και άλλου είδους φανατισμός υπήρξε στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους. Ας θυμηθούμε πόσοι κατά φαντασίαν αιρετικοί πέθαναν στις φλόγες της ιεράς εξέτασης στην Ισπανία. Ας θυμηθούμε την νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου κατά την οποία σφάχτηκαν πολλοί Γάλλοι προτεστάντες εξ αιτίας της ετεροδοξίας τους. Ας θυμηθούμε τα ποτάμια αίματος που χύθηκαν κατά τον πόλεμο, όταν οι χριστιανοί 30 ολόκληρα χρόνια πολεμούσαν εναντίων των άλλων χριστιανών.
Αλλά ας κοιτάξουμε γύρω μας. Βλέπουμε ότι υπάρχουν τόσοι πολλοί όχι ετερόδοξοι αλλά άνθρωποι, οι οποίοι καθόλου δεν πιστεύουν στον Χριστό. Πολλοί είναι και αυτοί για τους οποίους είπε ο απόστολος Παύλος: «ἀθετήσας τις νόμον Μωϋσέως χωρὶς οἰκτιρμῶν ἐπὶ δυσὶν ἢ τρισὶ μάρτυσιν ἀποθνήσκει· πόσῳ δοκεῖτε χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὁ τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ καταπατήσας καὶ τὸ αἷμα τῆς διαθήκης κοινὸν ἡγησάμενος, ἐν ᾧ ἡγιάσθη, καὶ τὸ Πνεῦμα τῆς χάριτος ἐνυβρίσας;» (Εβρ. 10, 28-29).
Δεν μπορούμε σε τίποτα να βοηθήσουμε αυτούς τους κακότυχους ανθρώπους. Είμαστε μόνο ένα μικρό ποίμνιο του Χριστού και ποτέ δεν ξεχνάμε τα φοβερά λόγια του Σωτήρος μας: «Πλὴν ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐλθὼν ἆρα εὑρήσει τὴν πίστιν ἐπὶ τῆς γῆς;» (Λκ. 18, 8). Στεκόμαστε όλοι μας τώρα ενώπιον του Επιταφίου. Κατά την φοβερή αυτή στιγμή αποκαθηλώνεται η Θυσία, η οποία τελέστηκε για τις αμαρτίες τις δικές μας αλλά και όλου του κόσμου. Βλέπουμε στον Επιτάφιο το νεκρό Του σώμα γεμάτο ανοιχτές πληγές. Το τρομερό αυτό θέαμα ας γίνει αιτία να ανάψει στις καρδιές μας η αγάπη προς τον Υιό του Θεού, ο Οποίος υπέφερε τόσα βάσανα από τους ανθρώπους τους οποίους ήλθε να σώσει, αλλά εκείνοι δεν Τον δέχθηκαν.
Ελάτε όλα τα πιστά τέκνα του Χριστού να προσκυνήσουμε τον Επιτάφιο, να τον φιλήσουμε με τα χείλη μας, να τον αγγίξουμε με τις καρδιές μας και να τον βρέξουμε με τα δάκρυά μας. Αμήν.
Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας, Λόγοι και Ομιλίες Τόμος Α΄, εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη, 2014
Ἀκολουθία Μεγάλων Ὡρῶν καὶ τῆς Ἀποκαθηλώσεως, Προϊσταμένου τοῦ Μητροπολίτου Μόρφου κ.κ. Νεοφύτου.
Παρακολουθεῖστε τὴν Ἀκολουθία τῶν Μεγάλων Ὡρῶν καὶ τῆς Ἀποκαθηλώσεως, Προϊσταμένου τοῦ Μητροπολίτου Μόρφου κ.κ. Νεοφύτου ἀπὸ τὸν Ἱερὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ Ἁγίου Γεωργίου τῆς Κοινότητος Εὐρύχου, προσωρινῆς ἔδρας τῆς Μητροπὀλεως Μόρφου.
Χωρίς αγώνα και παθήματα είναι αδύνατο να υπάρξει νίκη και θρίαμβος, Λάμπρου Σκόντζου Θεολόγου – Καθηγητή
«Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή τα άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον, α δι’ ημάς κατεδέξατο΄ έτι Δε και την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ, σωτήριον εν τω σταυρώ ομολογίαν». Το ιερό συναξάρι της αγίας αυτής ημέρας αναφέρει με λεπτομέρεια τι τιμούμε και προσκυνάμε αυτή την αγία ημέρα.
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι για μας τους χριστιανούς η πλέον φρικτή, πένθιμη και λυπητερή ημέρα, αλλά και η πιο ιερή, η πιο αγία, η πολυσέβαστη και πλέον αγαπητή και προσκυνητή ημέρα της Εκκλησίας μας. Κι αυτό διότι ο Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων, ο Ενανθρωπήσας Υιός και Λόγος του Θεού κρέμεται καρφωμένος, γυμνός, άπνους, επάνω στο ξύλο του σταυρού, ως χείριστος κακούργος. Ο Εσταυρωμένος Χριστός μας πήρε επάνω Του όλες τις αμαρτίες του κόσμου και ανέβηκε εκών στο φρικτό Γολγοθά για να εξαγοράσει, μυστήριο πως, με το τίμιο Αίμα Του τη λύτρωση του ανθρωπίνου γένους.
Ποια καρδιά δεν λυγίζει την ημέρα αυτή μπροστά στη φρικτή και ανείπωτη θεοκτονία;. Ποια μάτια δε βουρκώνουν στο αντίκρισμα του γλυκύτατου Εσταυρωμένου; Ποια ψυχή δε μαλακώνει μπροστά στα άδικα παθήματα; Ποια γόνατα δεν κλείνουν κάτω από το Σταυρό για να προσκυνήσουν τα Θεία Πάθη; Εκατομμύρια πιστοί χριστιανοί πενθούν για τον οδυνηρό θάνατο του Χριστού μας. Κατακλύζουν τους ιερούς Ναούς με μπουκέτα άνθη στα χέρια για να τα εναποθέσουν στον ιερό Επιτάφιο. Να προσκυνήσουν το Λυτρωτή τους, Αυτόν, ο Οποίος «εξηγόρασεν ημάς εκ της κατάρας του νόμου τω τιμίω Του αίματι».
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός αφού συνελήφθη στον κήπο του Όρους των Ελαιών, ύστερα από την προδοσία του Ιούδα, σύρθηκε δέσμιος σε μια δραματική νυκτερινή δίκη. Η μανία των αρχόντων του ισραηλιτικού λαού ήταν τέτοια που δεν μπορούσε να περιμένει για να ξημερώσει η αυριανή ημέρα. Οι ιεροί Ευαγγελιστές αναφέρουν λεπτομέρειες για την δίκη – παρωδία. Η καταδίκη ήταν ήδη προαποφασισμένη και μόνο έπρεπε να τηρηθούν κάποια νομιμοφανή προσχήματα. Τη λύση έδωκαν πληρωμένοι ψευδομάρτυρες, οι οποίοι, διαστρέφοντας τα λόγια του Χριστού στήριξαν την επιθυμητή κατηγορία: Ένοχος θανάτου!
Με το φως της ημέρας οδηγήθηκε στο Πραιτώριο, στην έδρα του Ρωμαίου διοικητή Πιλάτου. Η επίσημη καταδίκη έπρεπε να απαγγελθεί από τη «νόμιμη εξουσία». Επιστρατεύθηκε ο όχλος για να φωνασκεί και να απαιτεί την σταυρική Του καταδίκη. Είναι αυτός ο ίδιος ο όχλος που λίγες ημέρες πριν φώναζε «Ευλογημένος ο Ερχόμενος»! Ο διεφθαρμένος εκπρόσωπος της διεφθαρμένης ρωμαϊκής εξουσίας, ανταλλάσσει την καταδίκη του Μεγάλου Αθώου με την ελευθερία του μεγάλου κακούργου Βαραββά. Τελικά παρ’ όλες τις επιφυλάξεις του ο Πιλάτος παραδίδει το Χριστό «ίνα σταυρωθή» (Λουκ.19:16).
Φορτωμένος το βαρύ ξύλο του σταυρού πέρασε από τους δρόμους της αγίας πόλεως για διαπόμπευση, οδηγούμενος στον τόπο του μαρτυρίου, το λόφο του Γολγοθά. Το κουρασμένο σαρκίο Του δεν αντέχει το βάρος του ξύλου και πέφτει καταμεσής στο δρόμο. Αγγαρεύεται ο διερχόμενος Σίμων ο Κυρηναίος, ο οποίος τελικά ανεβάζει το φονικό όργανο στον τόπο της εκτελέσεως. Σκουριασμένα χοντρά καρφιά μπήγονται στα χέρια και τα πόδια Του. Το τίμιο Αίμα Του χύνεται άφθονο και βάφει τα άνομα χέρια των δημίων Του. Ως άνθρωπος πονά και υποφέρει, μα υπομένει το φοβερό μαρτύριο, το οποίο τον οδηγεί αργά και βασανιστικά στο θάνατο. Εκατέρωθέν Του σταυρώνονται δύο αδίστακτοι ληστές, από τους οποίους ο ένας μετανοεί και σώζεται (Λουκ.23:40). Είναι ο πρώτος που εισέρχεται στον Παράδεισο!
Μέσα σους αφόρητους πόνους και το χειρότερο κάτω από το αίσθημα της άδικης καταδίκης Του, όχι μόνο δεν οργίζεται και δεν καταριέται τους άνομους δημίους Του, αλλά παρακαλεί τον Ουράνιο Πατέρα να τους συγχωρήσει, διότι «Ουκ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ.23:34).
Τελικά «ην δεν ωσεί ώρα έκτη» (Λουκ.23:44), ο Κύριος «κράξας φωνή μεγάλη αφήκε το πνεύμα» (Ματθ.27:50). Αμέσως συνέβησαν θαυμαστά φαινόμενα: «σκότος εγένετο εφ’ όλην την γην έως ώρας ενάτης, του ηλίου εκλείποντος» (Λουκ.23:44), «το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο από άνωθεν έως κάτω, και η γη εσείσθη και αι πέτραι εσχίσθησαν, και τα μνημεία ανεώχθησαν και πολλά σώματα των κεκοιμημένων αγίων ηγέρθη, και εξήλθον εις την αγίαν πόλιν και ενεφανίσθησαν πολλοίς» (Ματθ.27:51-52). Αν οι σκληρόκαρδοι Ιουδαίοι έμειναν απαθείς μπροστά στην φρικτή θεοκτονία, η άψυχη φύση συγκλονίστηκε συθέμελα, διαμαρτυρόμενη για τη μεγαλύτερη κακουργηματική πράξη όλων των εποχών.
Ο επί κεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος «εκατόνταρχος και οι μετ’ αυτού τηρτούντες τον Ιησούν, ιδόντες τον σεισμόν και τα γινόμενα εφοβήθησαν σφόδρα λέγοντες΄ αληθώς Θεού υιός ην ούτος» (Ματθ.27:54). Το ίδιο «και πάντες οι συμπαραγενόμενοι όχλοι επί την θεωρίαν ταύτην, θεωρούντες τα γενόμενα, τύπτοντες εαυτών τα στήθη υπέστρεφον» (Λουκ.23:48). Αντίθετα οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι, όχι μόνο δεν συγκινήθηκαν από τα συγκλονιστικά γεγονότα, αλλά πήγαν στον Πιλάτο ζητώντας: «κέλευσον ασφαλισθήναι τον τάφον εως τρίτης ημέρας, μήποτε ελθόντες οι μαθηταί αυτού νυκτός κλέψωσιν αυτόν και είπωσι τω λαώ, ηγέρθη από των νεκρών΄ και έσται η εσχάτη πκλάνη χείρων της πρώτης» (Ματθ.27:64).
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι όπως προαναφέραμε ημέρα θλίψεως και συντριβής για μας του πιστούς. Όμως για τη θεολογία της Εκκλησίας μας η Μεγάλη Παρασκευή είναι ήδη Πάσχα. Η ψυχή του Κυρίου, ως ψυχή αληθινού ανθρώπου έπρεπε να ακολουθήσει την προδιεγεγραμμένη πορεία της, να κατέβει στον παμφάγο Άδη, στον τόπο κατοικίας όλων των ψυχών όλων των εποχών. Όμως η ψυχή του Κυρίου, ως αναπόσπαστο μέρος της θεανδρικής υποστάσεως του Θεού Λόγου, δεν ήταν δυνατόν να κρατηθεί στον τόπο της βασάνου, δεν ήταν δυνατόν η ψυχή της πηγής της ζωής να γίνει βορρά του θανάτου και παραμείνει δέσμια του Άδη. Σύμφωνα με την πατερική διδασκαλία της Εκκλησίας μας η ψυχή του Κυρίου λειτούργησε ως δόλωμα στον Άδη. Ως παμφάγος κατάπιε το δόλωμα αυτό και πιάστηκε και αιχμαλωτίσθηκε από αυτό και νικήθηκε!
Το Θείο Πάθος έχει και μια άλλη σημαντική παράμετρο για μας τους ορθοδόξους πιστούς. Χωρίς αγώνα και παθήματα είναι αδύνατο να υπάρξει νίκη και θρίαμβος. Χωρίς θυσία είναι αδύνατον να υπάρξει λύτρωση. Χωρίς σταυρό δεν μπορεί να υπάρξει ανάσταση. Το Θείο Πάθος δείχνει και σε μας την ανάγκη να ακολουθήσουμε πρόθυμα το δικό μας δρόμο του μαρτυρίου και ανεβούμε στο δικό μας σταυρό, που είναι η σταύρωση και ο θάνατος του παλαιού πτωτικού εαυτού μας, προκειμένου να έχουμε την μακάρια ελπίδα και της δικής μας ανάστασης.
Αναδημοσίευση από : http://yiorgosthalassis.blogspot.com/2021/04/blog-post_937.html
Μερικά σύντομα σχόλια στην Ορθόδοξη εικόνα της Σταυρώσεως.
Ρόλος πνευματικός και μυστικός, διότι παροντοποιούν όλη την Θεία Οικονομία, εντάσσουν και ενοποιούν σε αυτή τον λειτουργικό χωρόχρονο. Στον ναό, στις ακολουθίες που τελούμε, όλα είναι ένα, όλα είναι εδώ, όλα είναι τώρα. “Σήμερον κρεμάται επί ξύλου...”
Ρόλος όμως και διδακτικός, δηλαδή κατηχητικός, καθώς οι άγιες εικόνες είναι “το ευαγγέλιο των αγραμμάτων”, εξιστορούν και ερμηνεύουν όλα τα πρόσωπα και τα γεγονότα της Θείας Οικονομίας με θαυμαστή ακρίβεια, χωρίς ασάφειες, παραλείψεις και παρερμηνείες. Με μια ματιά μπορεί κάποιος να κατανοήσει με πληρότητα και σαφήνεια το νόημα των ιστορουμένων, το ίδιο σαν να διάβαζε σελίδες ολόκληρες από τα ευαγγέλια ή τα συναξάρια.
Γιαυτό και είναι πολύ σημαντικό οι εικόνες που έχουμε στις εκκλησιές μας να είναι εκτός από αισθητικά άρτιες, και δογματικά ακριβείς, χωρίς παρατυπίες και αυθαίρετες πρωτοτυπίες.
Η εικόνα της Σταυρώσεως είναι μια τέτοια περιεκτική εικόνα, που συγκεφαλαιώνει σε μια μόνο ζωγραφική επιφάνεια πολλές από τις 12 ευαγγελικές περικοπές που διαβάζονται την Μεγάλη Πέμπτη.
Ο χώρος του γεγονότος υποσημειώνεται διακριτικά, χωρίς να κυριαρχεί. Ο Γολγοθάς έχει συρρικνωθεί σε ένα μικρό σωρό από πέτρες. Τα τείχη της Ιερουσαλήμ, έξω από τα οποία συμβαίνει το γεγονός, ίσα που διακρίνονται στο βάθος, ζωγραφισμένα συνήθως αρκετά αχνά.
Δεσπόζει η μορφή του εσταυρωμένου Κυρίου, εμφανώς μεγαλύτερη από τις άλλες, καθώς είναι και η πιο σημαντική. Η φρίκη του μαρτυρίου απαλύνεται κατά πολύ (σε αντίθεση με τις περισσότερες Δυτικές απεικονίσεις που εμμένουν εμφατικά στην απόδοσή της). Λείπει ο ακάνθινος στέφανος, όπως και οι πληγές της φρικτής κακοποίησης που ως γνωστόν προηγήθηκε. Όπως και μόλις που υποσημειώνονται οι πληγές των ήλων στα άκρα και της κεντημένης πλευράς. Ο Κύριος εικονίζεται νεκρός μεν, αλλά με ζωγραφικό τρόπο ζωντανού. Το σώμα είναι ήρεμο και ρωμαλέο, χωρίς ένταση στην στάση του ή κάτι που να προδίδει επιθανάτια αγωνία. Τα χέρια είναι απλωμένα σαν μια μεγάλη αγκαλιά, μια αγκαλιά που χωρά και συγχωρά όλο τον κόσμο. “Ήπλωσας τας παλάμας, και ήνωσας τα το πριν διεστώτα”, που λέει και ο υμνωδός.
Η επιγραφή στην κορυφή του Σταυρού είναι “Ο Βασιλεύς της Δόξης”, δίνοντας το σωτηριολογικό νόημα της ημέρας, και σύμφωνα με όσα ο ίδιος ο Κύριος απολογήθηκε στους δικαστές και τους διώκτες του: “Ἡ βασιλεία ἡ ἐμὴ οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου”. Δεν χρησιμοποιούμε το “Ι.Ν.Β.Ι” που είχαν αναρτήσει χλευαστικά οι σταυρωτές Του, αν και κάποιοι ζωγράφοι από απροσεξία και αντιγράφοντας κυρίως Δυτικά πρότυπα, έχουν υποπέσει σε αυτό το σφάλμα.
Στην βάση του Γολγοθά, μέσα σε ένα μικρό σπήλαιο εικονίζεται ένα ανθρώπινο κρανίο. Είναι αυτό του Αδάμ, για να μας υπενθυμίσει ότι η Σταύρωση γίνεται για όλο το νεκρωμένο από την αμαρτία ανθρώπινο γένος.
Δεξιά βρίσκεται η Θεοτόκος, υποβασταζόμενη από τις γυναίκες που αναφέρονται και στα Ευαγγέλια, και αριστερά ο αγαπημένος μαθητής, ο Ιωάννης, που ήταν και ο μόνος που δεν εγκατέλειψε τον Δάσκαλό του. Όλες αυτές οι μορφές θρηνούν το φρικτό γεγονός.
Σε πολλές εικόνες, αναλόγως πώς επιλέγει ο εικονογράφος, μπορούν να παρασταθούν και άλλες λεπτομέρειες. Συχνά πίσω από τον Ιωάννη εμφανίζεται ο εκατόνταρχος που προΐστατο της Σταύρωσης, ο Λογγίνος, μετέπειτα άγιος και αυτός της Εκκλησίας μας, σηκώνοντας το χέρι θαυμάζων και φοβούμενος, σαν να λέει: “Αληθώς Θεού υιός ήν ούτος”. Πίσω του συχνά εικονίζονται διακριτικά διάφοροι στρατιώτες.
Πολλές φορές δεξιά και αριστερά σε μικρότερο μέγεθος εμφανίζονται οι δύο ληστές που συσταυρώθηκαν. Ο ένας, ο άγιος Δυσμάς, ο πρώτος άνθρωπος που εισήλθε στον παράδεισο, εικονίζεται ήρεμος και με ευγενική όψη, στραμμένος προς τον Κύριο σε διάλογο μετανοίας. Ο άλλος, ο Γέστας, εικονίζεται με την πλάτη, σε στάση όπου δεν διακρίνεται καθαρά το πρόσωπό του (η καθαρή θέα του ανθρωπίνου προσώπου ως φορέα σχέσης είναι κομβικής σημασίας στο εκκλησιαστικό γεγονός), και με εμφανή την επιθανάτια αγωνία της εγωπαθούς αμετανοησίας. Τα δύο ονόματα αυτά δεν αναφέρονται στα γνωστά 4 Ευαγγέλια, υπάρχουν όμως στα δευτεροκανονικά, τα λεγόμενα και “απόκρυφα”, και γιαυτό πολλές φορές δεν αναγράφονται.
Κατά τους τελευταίους αιώνες υπήρξε η τάση, ειδικά στην Δύση, να διανθίζεται η εικόνα της Σταυρώσεως και από άλλες μορφές και επιμέρους θέματα, όπως ο διαμοιρασμός των ιματίων, η παρουσία αγγέλων, κλπ. Συνήθως όμως αυτού του είδους οι επιλογές “φορτώνουν” την εικόνα με περιττό εικαστικό βάρος, βλάπτοντας την καθαρότητα του κεντρικού μηνύματος, γιαυτό καλά είναι να αποφεύγονται, ή όταν γίνονται, να γίνονται κατά τρόπο πολύ διακριτικό.
Γεώργιος Χατζής,
καθηγητής μέσης εκπαίδευσης,
και εικονογράφος.
Πέμπτη 29 Απριλίου 2021
Τί λέει ο Αββάς Δωρόθεος στα ασκητικά έργα του για τις ημέρες νηστείας και τη δεκάτη; Άλλος ένας Άγιος μιλάει...
Αναδημοσίευση από :https://ellasnafs.blogspot.com/2021/04/blog-post_0.html
Κάθε χρόνο βάζω το παρακάτω απόσπασμα από τα ασκητικά έργα του Αββά Δωροθέου στο νηστειοδρόμιο του ιστολογίου (είτε στην αρχή της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής είτε στο νηστειοδρόμιο της Μ. Εβδομάδος). Μόλις συνειδητοποίησα ότι δίνει άλλο ένα επιχείρημα σχετικό με το πότε πρέπει να εορτάζουμε την Ανάσταση και επομένως πότε γίνεται η λύση της νηστείας. Διαβάστε τις 9 γραμμές... Για να είναι σύντομο και κατανοητό το έχω αποδώσει-επεξηγήσει με δικά μου λόγια (αλλά για το αληθές του λόγου παραθέτω και το ακριβές κείμενο παρακάτω από τα ασκητικά έργα του Αββά Δωροθέου, ΙΕ΄ διδασκαλία, 159):
Οι ημέρες νηστείας της Μ. Τεσσαρακοστής είναι 5x6=30 (5 καθημερινές επί 6 εβδομάδες). Τα Σαββατοκύριακα δεν μετράνε, διότι καταλύεται οίνος-έλαιο. Αν σε αυτές τις 30 ημέρες προσθέσουμε τις 6 ημέρες της Μ. Εβδομάδας (Μ. Δευτέρα έως και Μ. Σάββατο) και τη "μισή" νύκτα της Λαμπρής (μιας και η θ. λειτουργία λήγει στο "μέσο" της νυκτός της Κυριακής του Πάσχα), τότε το σύνολο είναι: 30+6+0,5=36,5 δηλ. το 1/10 των 365 ημερών του χρόνου. Αυτή είναι η "δεκάτη", που μας καθιέρωσαν οι Άγιοι Απόστολοι, για να γίνει αφορμή να καθαριστούμε από τις αμαρτίες που κάναμε ολόκληρο τον χρόνο και να οδηγηθούμε στη μετάνοια.
Ίδε ο άνθρωπος…Ελευθεριάδης Γ. Ελευθέριος Ψυχολόγος M.Sc.
Κοίτα Τον. Κοίτα Τον καλά.
Τον πρόδωσες με ένα φιλί. Τον συνέλαβες μέσα στη νύχτα. Με πυρσούς και ρόπαλα. Σαν κοινό εγκληματία. Εσύ. Εσύ που μέχρι πριν λίγο Του έστρωνες βάγια να περάσει.
Τον έφτυσες. Τον χλεύασες. Τον χτύπησες. Τον μαστίγωσες. Τον μάτωσες. Τον έσυρες σαν αρνί απ’ τον λαιμό μπροστά σε δικαστάδες και επισήμους.
‘’Τι θες να κάνουμε με Αυτόν΄΄, ρωτήθηκες.
‘’Σταυρώστε Τον’’, ούρλιαξες μαζί με τη χάβρα, σαν δαιμονισμένος.
‘’Σταυρώστε Τον’’, ούρλιαξες και διάλεξες τον Βαραββά.
Τον είδες να ανεβαίνει Γολγοθά, με έναν Σταυρό στη πλάτη. Άκουσες το ‘’γντουπ’’ απ’ τα καρφιά. Είδες να Τον τρυπάνε. Είδες να παίζουνε στα χαρτιά το ρούχο Του, είδες μια Μάνα να σκίζει δίκοπο μαχαίρι τη καρδιά Της. Μα εσύ τίποτα. Αμετανόητος. Σκληρός…
Ακόμα και όταν σε συγχωρούσε πάνω από τον Σταυρό, εσύ Τον χλεύαζες, και Του ζητούσες θαύμα. ‘’Σώσε τον εαυτό σου’’, Του έλεγες. ‘’Κατέβα από τον Σταυρό και θα πιστέψω…’’
Ίδε ο άνθρωπος…
Μην Τον λυπάσαι. Όχι.
Μην κλαις για Αυτόν.
Αυτός θα Αναστηθεί. Ό,τι και αν γίνει. Όσο και αν προσπαθούν κάποιοι να το εμποδίσουν.
Για σένα κλάψε. Για τα χάλια σου.
Για την σκληράδα σου. Για την αμετανοησία σου. Για τον εγωισμό σου.
Αυτός θα Αναστηθεί. Να είσαι σίγουρος.
Εσύ φρόντισε, να μην μείνεις νεκρός μέσα στο χώμα…
Ελευθεριάδης Γ. Ελευθέριος
Ψυχολόγος M.Sc.
Είμαστε σήμερα λαός ευσεβής με φόβο Κυρίου στις καρδιές μας; Γράφει ο Δημήτρης Νατσιός
Στην «Φιλοκαλία» των ιερών νηπτικών και θεοφόρων Πατέρων, το απαράμιλλο ανθολόγιο της αγίας ημών Πίστεως, «το της θεώσεως όργανον», κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, στον Δ΄ τόμο, στην σελίδα 62, διαβάζουμε τα εξής ψυχωφελή λόγια του αγίου Γρηγορίου του Σιναϊτου:
«Εισίν ουν των συγγραφομένων λόγων, κατά τον μέγα Μάξιμον, τρόποι διάφοροι τρεις, ακατάγνωστοι τε και ακατάκριτοι. Πρώτος, ο δι’ υπόμνησιν εαυτού· δεύτερος, ο προς ωφέλειαν άλλων· τρίτος, ο δι’ υπακοήν συγγραφόμενος…».
Δηλαδή: «Σύμφωνα με τον άγιο Μάξιμο, τρεις είναι οι αδιάβλητες και ακατάκριτες αιτίες για τις οποίες κανείς συγγράφει:
Πρώτη: για υπενθύμιση δική του.
Δεύτερη: προς ωφέλεια των άλλων.
Τρίτη: η συγγραφή από υπακοή».
Οι άγιοι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας έγραφαν εδραζόμενοι και εκκινούμενοι και από τις τρεις αιτίες. Αυτό είναι περιττό να σημειωθεί. Οι θεόπνευστες γραφές τους, τα μυρίπνοα άνθη τους, νυν και αεί θα μοσχοβολούν, θα φωτίζουν τον κόσμο και θα οδηγούν όσους «κλήσεως ορθοδόξου τυγχάνουν» στην Βασιλεία του Θεού.
Είμαστε στην καρδιά της άνοιξης. Βγήκαν επιτέλους «τα άνθια και οι καρποί». «Η φύσις ηύρε την καλή και την γλυκιά της ώρα», για να θυμηθούμε και Διονύσιο Σολωμό. Και για να συμπληρώσω την παρότρυνση του Ελύτη, οφείλουμε, «όταν θολώνει ο νους και μας βρίσκει το κακό», να μνημονεύσουμε και τον άλλο κεραστή της αειθαλούς μας Παράδοσης, τον ανοξείδωτο Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Αν μη τι άλλο και οι δύο έγραφαν προς ωφέλεια άλλων. Και ευτυχώς στις ημέρες τους δεν υπήρχαν τα «σχόλια» των αναγνωστών στα διάφορα ιστολόγια, τα οποία τροφοδοτούν εν πολλοίς την έπαρση και την δοκησισοφία. Έχουν οι παρδαλοειδείς παρουσιαστές των μεγαλοκαναλιών τις μετρήσεις τηλεθέασης, έχουμε και εμείς οι ποικιλώνυμοι γραφιάδες, τα «χτυπήματα» και τα… άυλα χειροκροτήματα των επισκεπτών, όλα βέβαια προς ωφέλειαν του εαυτού μας που διψά για αναγνώριση. Ας γυρίσουμε όμως στην ακατάκριτο, αληθή και ανόθευτο γραφή του Παπαδιαμάντη. Διαβάζω τούτες τις ημέρες τα λεγόμενα θρησκευτικά του άρθρα. Χαρακτηριστικό της ταπείνωσης του Παπαδιαμάντη είναι η, εν είδει εξομολογήσεως, συγγνώμη που ζητά από τον Αη Γιώργη, επειδή αναφέρεται σ΄αυτόν. « Κι εμένα, Άη μου Γιώργη, να μου συγχωρήσης το ευτελές και σχεδόν παιγνιώδες τούτο αρθρίδιον, συγκαταβαίνων εις την αδυναμίαν μου, καθώς συγκατέβης εις την απλοϊκότητα του παιδίου του παίζοντος τις αμάδες. Θεώρησόν με ως παιδίον τας φρένας, καίτοι άνδραν την ηλικίαν». (Εκδ. «Γιοβάνης», τομ. 5, σελ. 343). Δεν γράφει ο μέγιστος των ελληνικών γραμμάτων ως εξουσίαν έχων ούτε βουτά τον καλάμό του στα θολόνερα της επίδειξης. Γράφει όπως ζει και ζει όπως γράφει. Θυμίζει το προεκτεθέν την παρρησία του Μακρυγιάννη στον Άη Γιάννη τον Πρόδρομο, «τον αληθινόν φίλο και ευεργέτη» του, όταν τον «πέθανε εις το ξύλο» ο θειος του στο «παγγύρι», επειδή τζάκισε το ντουφέκι του. Και εκείνος, με μετάνοιες και φωνές, έκαμε «τις συμφωνίες με τον άγιον». Μετάνοιες ο ένας, συγγνώμες για την ευτέλειά του ο άλλος, ποιοι; Οι κορυφαίοι, κατά τον Σεφέρη, συγγραφείς μας. Γι΄ αυτό τα κείμενά τους, ακόμη και όταν περιέχουν οδυνηρές αλήθειες και κεντούν αποστήματα, αναδίδουν άρωμα ορθοδοξίας και φιλοπατρίας. Σημειώνει ο Παπαδιαμάντης στο άρθρο του με τίτλο «Θρησκευτικαί εορταί»: «Όταν εκανόνιζον τα των θρησκευτικών εορτών οι άγιοι της Εκκλησίας πατέρες, είχον υπ’ όψιν τους λαόν ευσεβή και καρδίας εν φόβω Κυρίου, χρησιμοποιούσας ταύτας προς την θείαν λατρείαν και την προσευχήν. Πρώτοι ούτοι, αν ηδύναντο να προϊδωσι τίνι τρόπω χρησιμοποιούσι τα πλήθη την υπό των θρησκευτικών εορτών επιβαλλομένην αργίαν, πρώτοι ούτοι θα εψήφιζον υπέρ καταργήσεως αυτών». Θα τις καταργούσαν οι Πατέρες τις θρησκευτικές αργίες, αν ήξεραν ότι θα ασχολούμαστε με την έλλειψη ή την τιμή του οβελία, όπως λένε και ξαναλένε οι κολοκυθολογούντες των δελτίων. Και μακαρίζεται η εποχή του Παπαδιαμάντη σε σύγκριση με την δικιά μας. Τότε σχεδόν όλοι, είτε προφάσει είτε αληθεία, νήστευαν και εκκλησιάζονταν. Τώρα το πρωί «παπάρα με γάλα και δημητριακά» και το βράδυ «Αναστήτω ο Θεός» και τροχαδόν στο σπίτι για να ντερλικώσουν… Και ας είμαστε ειλικρινείς. Πόσοι Έλληνες, βαπτισμένοι Χριστιανοί, αισθάνονται βαθιά λύπη και απογοήτευση για την ώρα της ενάρξεως της αναστάσιμης ακολουθίας; Μήπως δεν χαίρονται κάποιοι που θα στρωθούν στο τραπέζι νωρίς, γλιτώνοντας στομαχικές παρενέργειες, όπως άκουσα με τα ίδια τα αυτιά μου, από σούπερ χριστιανό κατά τα άλλα; Δεν υπήρχε παπάς που έλεγε τα προηγούμενα χρόνια, πριν από τον κορονοϊό, μετά την Ανάσταση, «καλά Χριστούγεννα» και τα Χριστούγεννα, «καλή Ανάσταση», στους πολυπληθείς επισκέπτες του ναού, γιατί τότε θα τους ξανάβλεπε; Δεν περίμεναν, παλαιότερα, οι ιερείς των χωριών όλους τους κατοίκους, εκτός από τους εν ασθενεία όντες, για να πουν το «Χριστός ανέστη»; Είναι ψέματα αυτά; Δεν έρχονται, στις μέρες μας, οι περισσότεροι στις δώδεκα παρά πέντε και φεύγουν και πέντε; Είμαστε σήμερα λαός ευσεβής με φόβο Κυρίου στις καρδιές μας; Δεν ξεβράστηκαν με την περίεργη αυτή ασθένεια η ασέβεια και η απιστία μας; Να ρωτήσω και τούτο. Αν δεν υπήρχαν οι αποστάσεις και τα λοιπά μέτρα προφύλαξης, θα γέμιζαν οι ναοί; (Δεν εισέρχομαι σε θεολογικές αναλύσεις, γιατί ούτε άξιος είμαι ούτε τα κατέχω καλά. Και δεν είμαι και αρκετά νέος για να τα ξέρω όλα).
Αλλά ας γυρίσουμε στα λόγια του Παπαδιαμάντη, που έχουν την χάρη, «να κάνουσι κάθε καρδιά παρηγοριά να πάρει». (Ερωτόκριτος). Στον επίλογο του αναστάσιμου άρθρου του για τον Άη Γιώργη, θα γράψει προσευχητικώς: «Αλλ’ είθε ν’ ανατείλη ταχύτερον, Άη μου Γιώργη, η ευλογημένη εκείνη ημέρα της αναστάσεως του Γένους και έθνος τοσούτον έχον περικείμενος νέφος μαρτύρων, τοσούτους μετά σου πρέσβεις προς Θεόν, εκ του αίματός του και εκ των σπλάχνων του, δεν μέλλει ποτέ να εγκαταλειφθή υπό του Θεού των πατέρων του. Είθε ν’ ανατείλη η ημέρα εκείνη ως τάχιστα λεβέντη μου, αστραπόμορφε και πρώτε καβαλάρη, Άη μου Γιώργη, είθε!». Ας θεωρούμε τους εαυτούς μας μακάριους που είμαστε Χριστιανοί Ορθόδοξοι, θα πει και ο Κόντογλου, γιατί πολυτιμότερο πράγμα από την Ορθοδοξία, δεν υπάρχει στον κόσμο. Καλή Ανάσταση!!
Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος-Κιλκίς
Τετάρτη 28 Απριλίου 2021
Ὁ Ι. Φουντούλης καταρρίπτει τὴν ἀπόφαση τῆς ΔΙΣ περὶ τῆς Ἀναστάσεως
Μία ἀπάντηση σ’ αὐτοὺς ἀρχιερεῖς καὶ μὴ ποὺ σώνει καὶ καλά θέλουν νὰ δικαιολογήσουν τὰ ἀδικαιολόγητα γιὰ νὰ κρύψουν φόβους καὶ ἰδιοτέλειες
Ὁ χαρακτηρισθεὶς καὶ «Πρύτανης τῶν Λειτουργιολόγων» ἀείμνηστος Καθηγητὴς Ι. Φουντούλης εἶχε ἀσχοληθεῖ μὲ τὸ ζήτημα τῆς τελέσεως τῆς Ἀναστάσεως. Παρακάτω θὰ παραθέσουμε τὸ κείμενό του, ποὺ ἀποτελεῖ κόλαφο πρὸς τὴν ΔΙΣ ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς κυρίους Διονύσιο Ἀνατολικιώτη, συντάκτη τοῦ Κανοναρίου τῶν Διπτύχων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, καὶ Ἀναστάσιο Βαβοῦσκο, Ἄρχοντα τοῦ Πατριαρχείου Κων/λεως, οἱ ὁποῖοι μὲ κείμενά τους ἔσπευσαν νὰ «διαγράψουν» τοὺς Ι. Κανόνες καὶ τὴν Ι. Παράδοση, γιὰ νὰ ἐπικροτήσουν τὴν αὐθαιρεσίαν. Παραθέτουμε τὸ κείμενο:
«Κατὰ τὴν νύκτα τοῦ Πάσχα σχεδὸν ἀπὸ τοὺς πρώτους χρόνους τῆς χριστιανικῆς Ἐκκλησίας ἐτελεῖτο μακρὰ ὁλονύκτιος ἀκολουθία, ποὺ ἄρχιζε ἀπὸ τὸ ἑσπέρας τοῦ Σαββάτου καὶ ἐτελείωνε τὸ πρωϊ τῆς Κυριακῆς. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀρχαιοτέρα χριστιανικὴ παννυχίς. Κατὰ τὸ βυζαντινὸ λειτουργικὸ τυπικὸ περιελάμβανε τὸν ἐσπερινὸ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, κατὰ τὰ ἀναγνώσματα τοῦ ὁποίου ἐγίνετο τὸ βάπτισμα τῶν κατηχουμένων, τὴν λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, μακρὰ ἀνάγνωσι ἐκ τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, τὴν ἀκολουθία τοῦ μεσονυκτικοῦ τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα, στὸ ὁποῖο ἀντὶ τοῦ συνήθους τριαδικοῦ κανόνος ψάλλεται ὁ κανὼν τοῦ Μεγάλου Σαββάτου «Κύματι θαλάσης», τὴν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου καὶ τὴν ἀναστάσιμο λειτουργία.
Στὶς ἐνορίες γιὰ ποιμαντικοὺς λόγους ἡ μακρὰ ἀκολουθία χωρίσθηκε στὰ δύο καὶ ὁ ἑσπερινὸς μὲ τὴν λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου μετετέθη στὸ πρωὶ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου γιὰ νὰ διευκολυνθῆ ἡ κοινωνία τῶν πιστῶν, τὸ βάπτισμα τῶν κατηχουμένων ἔπαυσε πιὰ νὰ τελῆται, ἡ μακρὰ ἀνάγνωσις τῶν Πράξεων, ποὺ συνέδεε τὴν λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου μὲ τὸ μεσονυκτικό, δὲν γίνεται πιὰ καὶ ἡ ἀκολουθία τῆς παννυχίδος περιωρίσθηκε μόνο στὸ μεσονυκτικό, στὸν ὄρθρο καὶ στὴ λειτουργία.
Ἡ ἀκολουθία τῆς ἀναστάσεως στὸ λειτουργικὸ πλαίσιο τῶν ἀκολουθιῶν αὐτῶν εὑρίσκεται μετὰ τὴν ἀπόλυσι τοῦ μεσονυκτικοῦ καὶ στὴν ἀρχὴ τοῦ ὄρθρου, τοῦ ὁποίου καὶ ἀποτελεῖ τὴν κάπως ἰδιόρρυθμο ἔναρξι. Ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ λειτουργικὴ θέσις τῆς ἀκολουθίας τῆς Ἀναστάσεως ὑποδηλώνει, ὅτι αὐτή ἐτελεῖτο κατὰ τὶς πρῶτες μετὰ τὸ μεσονύκτιο ὧρες, τότε δηλαδὴ ποὺ ἄρχιζε καὶ ἡ συνήθης ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου.
Τοῦτο ρητῶς ἄλλως τὲ διατάσσουν καὶ ὠρισμένα ἀρχαῖα Τυπικά μὲ τὶς χαρακτηριστικὲς φράσεις: «τῆς ἀρμοζούσης ὥρας τοῦ ὄρθρου ἐνστάσης (ἢ «φθασάσης») ἐξερχόμεθα κλ.π.» ἢ «περὶ ὥραν ὄρθρου», ὅπως σημειώνει τὸ τυπικό τοῦ ἐντύπου Πεντηκοσταρίου.
Ἄλλα ἐξ ἄλλου Τυπικὰ τοποθετοῦν τὴν ἔναρξι τῆς ἀναστασίμου ἀκολουθίας μετὰ τὴν ὀγδόη ἢ μετὰ τὴν ἐνάτη ὥρα τῆς νυκτός, δηλαδὴ περίπου μετὰ ἀπὸ τὶς 2 ἢ 3 μετὰ τὰ μεσάνυκτα.
Ἄλλα τὴν θέτουν ὀλίγες ὧρες πρίν. Κατ’ αὐτὰ ἡ ἀπόλυσις πρὸ τῆς Ἀναστάσεως ἀκολουθίας ἐγίνετο περίπου κατὰ τὴν ἕκτη ὥρα τῆς νυκτός, δηλαδὴ τὰ μεσάνυκτα. Παρ’ ὅλη τὴν ποικιλία ποὺ παρουσιάζουν ἐκ πρώτης ὄψεως οἱ μαρτυρίες αὐτῶν τῶν ἀρχαίων Τυπικῶν, εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι συμφωνοῦν στὸ ὅτι ἡ Ἀνάστασις γίνεται μετὰ τὰ μεσάνυκτα καὶ πρὶν ἀκόμη ἀρχίση νὰ ὑποχωρῆ ἡ νύκτα, δηλαδὴ «ὄρθρου βαθέως» τῆς Κυριακῆς. Ἡ πράξις αὐτὴ αἰτιολογεῖται ἀπὸ ἕνα μεταγενέστερο (τοῦ ἔτους 1813) χειρόγραφο Τυπικὸ τῆς Μονῆς Φιλοθέου τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὡς ἑξῆς: «ὅταν γίνη ἡ Ἀνάστασις πρέπει νὰ εἶναι ἡ ἕκτη ὥρα τῆς νυκτὸς ἀπερασμένη, διότι ὁ Κύριός μας μετὰ τὸ μεσονύκτιον ἀνεστήθη».
Ὑπῆρχε ὅμως παραλλήλως καὶ ἡ ἄλλη παράδοσις, ὅτι ὁ Κύριος ἀνεστήθη τὸ μεσονύκτιο. Στὸ συναξάριο ἐπὶ παραδείγματι τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα, ποὺ περιέχεται στὸ Πεντηκοστάριο καὶ ποὺ εἶναι γραμμένο ἀπὸ τὸν Νικηφόρο Ξανθόπουλο λέγεται ὅτι «περὶ μέσον τῆς νυκτὸς» κατῆλθε ὁ ἄγγελος καὶ ἀπεκύλησε τὸν λίθο τοῦ μνημείου. Ἡ παράδοσις αὐτή, καθὼς καὶ ἡ τάσις νὰ ἐπιταχυνθῆ ἡ λῆξις τῆς ὅλης ἀκολουθίας, ἐπηρέασε καὶ τὴν σημερινὴ πράξι καὶ ἡ Ἀνάστασις τελεῖται ἀκριβῶς κατὰ τὸ μεσονύκτιο. Παρά τοῦτο σὲ ὠρισμένα μέρη καὶ τῆς πατρίδος μας ἀκόμη, τελοῦν τὴν Ἀνάστασι μετὰ τὸ μεσονύκτιο κατὰ τὶς 3 τὸ πρωί, δηλαδὴ κατὰ τὴν ἐνάτη ὥρα τῆς νυκτός, ὅπως εἴδαμε σὲ μερικὰ ἀρχαῖα Τυπικά. Αὐτὸ δὲν γίνεται μόνο γιὰ λόγους ἀνάγκης, ὅταν δηλαδὴ ἕνας ἱερεὺς ἐξυπηρετῆ δύο χωριά, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ ὁμαλὲς συνθῆκες κατὰ παλαιὰ παράδοσι» (Ἀπαντήσεις εἰς Λειτουργικὰς Ἀπορίας, τ. Α΄, σ. 168-170. Ἀντιγραφή: «Ὀρθόδοξος Τύπος»)
Ἡ Ι. Παράδοσις εἶναι σαφής, ὡς καταδεικνύεται ἀπὸ τὰ παραπάνω, καὶ ἐπιπλέον ἔχει ΑΠΑΡΑΒΑΤΟ χαρακτήρα σύμφωνα μὲ τὸν 89ο Κανόνα τῆς Πενθέκτης Ἁγίας Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἂν ἀμφισβητοῦν Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, τότε ἀμφισβητοῦν τὴν Ἐκκλησία!
Ἡ Ἀνάστασις τελεῖται ὑποχρεωτικὰ τὸ ἐνωρίτερο στὶς 12 μ.μ. Ἀκόμα καὶ ὅταν πρέπει νὰ τελεστοῦν περισσότερες ἀπὸ μία Ἀναστάσεις λόγω ὁποιασδήποτε ἀνάγκης, ἡ πρώτη ἐξ αὐτῶν δὲν γίνεται νὰ τελεστῆ πρὶν τὸ μεσονύκτιο! Ἑπομένως, τὰ ὅσα ἀπεφάσισε ἡ ΔΙΣ καὶ ἐπικροτοῦν τινὲς καταρρίπτονται ἐνώπιον τῆς Ι. Παραδόσεως.
Τὸ ἀνωτέρω κείμενο δημοσιεύτηκε στὴν ἐφημερίδα «Ὀρθόδοξος Τύπος»
Πηγή:https://orthodoxia.gr/2021/04/27/o-i-foyntoylis-katarriptei-tin-apofasi-tis-dis-peri-tis-anastaseos/
«Καὶ ἀναστάντα τῇ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς κυβερνητικὰς ἐντολὰς»!
Πρωτοπρεσβύτερος Ἀναστάσιος Κ. Γκοτσόπουλος
Ἐφημέριος Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Πατρῶν
Ἐφημέριος Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Πατρῶν
agotsopo@gmail.com, τηλ. 6945-377621
Πάτρα, Μ. Τρίτη 27.4.2021
«Καὶ ἀναστάντα τῇ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ
κατὰ τὰς κυβερνητικὰς ἐντολὰς»!
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες ὁ ἀντίδικος διάβολος ἐπινοεῖ τὶς πιὸ ἀπίθανες διαβολὲς γιὰ νὰ συκοφαντήσει Χριστοῦ τὴν Ἀνάσταση καὶ νὰ ταράξει τὶς συνειδήσεις τῶν πιστῶν ὥστε νὰ μὴν χαροῦν τὸ πνευματικό, κατανυκτικὸ καὶ συνάμα πανηγυρικὸ κλῖμα τῶν ἡμερῶν τοῦ Πάθους καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου.
Πέρσι δὲν χρειάστηκε νὰ ἐπινοήσει τὰ συνήθη ψεύδη του, διότι τὸ ἔργο του τὸ ἀνέλαβε ἡ Κυβέρνηση τῆς πατρίδας μας κλείνοντας τοὺς Ναοὺς γιὰ τοὺς πιστούς… Οὔτε φέτος μπῆκε στὸν κόπο νὰ σερβίρει κάποιο ἄλλο ψέμα διότι ἡ Συνοδικὴ Ἀπόφαση τῆς Διαρκοῦς Ἱερὰς Συνόδου τῆς 20.4.21 τάραξε τὶς συνειδήσεις ἀρχιερέων, ἱερέων, μοναχῶν καὶ πιστῶν.
Ἀσφαλῶς δὲν εἶναι ἡμέρες καὶ ὧρες γιὰ σύνταξη πραγματειῶν ἀλλὰ πάλι δὲν μποροῦμε νὰ μὴν καταθέσουμε ἁρμοδίως ἀλλὰ καὶ ἐνώπιον τῆς ἐκκλησιαστικῆς συνειδήσεως τὴ θλίψη, τὴν ἀπογοήτευση τὴ διαμαρτυρία μας ἀλλὰ καὶ κάποια στοιχεῖα ποὺ μπορέσαμε ἐν βίᾳ νὰ συγκεντρώσουμε πρὸς προβληματισμὸ καὶ συζήτηση.
Ἡ Συνοδικὴ Ἀπόφαση τῆς 20.4.21 καὶ ἡ σχετικὴ ὑπ’ ἀριθμ 3041/21.4.21 Συνοδικὴ Ἐγκύκλιος προβλέπει τὴ μετάθεση τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου τὸ Μ. Σάββατο στὶς 9:00 μμ καὶ τὴν ἐπιτέλεση μέχρι τῆς 10:30 μμ μιᾶς mini πασχαλινῆς Ἀκολουθίας μὲ Θ'. Λειτουργία!
Μὲ ἄλλα λόγια:
1. Ἐφέτος στήν τοπική Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος τὸ μείζον καθυποτάχθηκε στὸ ἒλασσον, ἡ σωματικὴ ὑγεία ἀξιολογήθηκε ὑπέρτερη τῆς πνευματικῆς, ὁ φόβος ὑπερνίκησε τὴν ἐλπίδα, ὁ θάνατος θριάμβευσε κατὰ κράτος ἐπὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου! Διερωτωμαι πῶς θὰ διαβάσουμε στὸν Κατηχητικὸ Λόγο «Μηδεὶς φοβείσθω θάνατον˙ ἠλευθέρωσε γὰρ ἡμᾶς ὁ τοῦ Σωτῆρος θάνατος. Ἔσβεσεν αὐτόν, ὑπ’ αὐτοῦ κατεχόμενος... Ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον; Ποῦ σου, ἅδη, τό νῖκος; Ἀνέστη Χριστός καί σύ καταβέβλησαι. Ἀνέστη Χριστός, καί ζωή πολιτεύεται»; Ἀλήθεια, τί νόημα ἔχουν ὅλα αὐτὰ ὅταν ἀποδεχθοῦμε τὴ μετάθεση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἀκριβῶς λόγῳ τοῦ φόβου τοῦ θανάτου ἀπὸ τὸν ἰό; Ὁ ἰὸς τοῦ ἀνθρώπου «νίκησε» τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ!
2. Αὐτὸς ποὺ καθόρισε τὸ πότε καὶ ὑπὸ ποίους ὃρους θὰ ἑορτάσουμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας, τὴν πηγὴ ὅλων τῶν ἀγαθῶν, τὴ βάση τῆς πίστεώς μας, τὴν ἔναρξη τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς (ἐτήσιος λειτουργικὸς κύκλος) εἶναι ἡ πολιτικὴ ἐξουσία[1] καὶ οἱ ὑπάλληλοί της «εἰδικοὶ» οἱ περισσότεροι τῶν ὁποίων πάλιν καὶ πολλάκις ἔχουν καταφερθεῖ μὲ προκλητικὸ καὶ ἰταμὸ τρόπο κατὰ τῶν Ἱ. Μυστηρίων καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Δυστυχῶς δέν ἀκούστηκε ἀπό τούς ἀρμοδίους στεντορείᾳ τῇ φωνῇ τὸ τοῦ Ἰω. Δαμασκηνοῦ: «Οὐ βασιλέων ἐστὶ νομοθετεῖν τῇ Ἐκκλησίᾳ… Βασιλέων ἐστὶν ἡ πολιτικὴ εὐπραξία· ἡ δὲ ἐκκλησιαστικὴ κατάστασις ποιμένων καὶ διδασκάλων», ὅταν μάλιστα οἱ «βασιλεῖς» εἶναι βλάσφημοι καὶ ἀσεβέστατοι;…
Θὰ ἀρκοῦσαν καὶ μόνο οἱ δύο αὐτοὶ λόγοι γιὰ νὰ πείσουν καί τόν πλέον δύσπιστο ὅτι ἡ μετάθεση τῆς Ἀναστάσιμης Ἀκολουθίας καί Θ. Λειτουργίας εἶναι ἀδιανόητη καὶ ἀπαράδεκτη. Δυστυχῶς ὅμως ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι σοβαροί λόγοι:
3. Ἐφέτος θὰ ἑορτάσουμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ τὸ Σάββατο καί ὄχι τὴν Κυριακὴ!
Ἀλήθεια, πῶς μποροῦμε νὰ παραβλέψουμε ὅσα ἐντέλλονται οἱ Ἁγ. Ἀπόστολοι στὶς Ἀποστολικές Διαταγές ὅπου ἐπιτάσσουν: «δεῖ ὑμᾶς, ἀδελφοί, τὰς ἡμέρας τοῦ Πάσχα ἀκριβῶς ποιεῖσθαι μετὰ πάσης ἐπιμελείας… Μή… ἐν ἄλλῃ ἡμέρᾳ ἑορτάσωμεν τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ ἀναστάσιμον ἡμέραν , ἀλλ’ ἐν Κυριακῇ μόνῃ» [2]!
Ἐγράφησαν ἀρκετὰ ποὺ προσπαθοῦν νὰ δικαιολογήσουν τὴ μετάθεση τῆς πανηγύρεως μὲ τὴν ἀξιοποίηση τοῦ ἰουδαϊκοῦ-βυζαντινοῦ τρόπου μετρήσεως τοῦ ἡμερονυκτίου[3]. Μάλιστα ὑποστηρίχθηκε σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς ἁγιογραφικές, πατερικὲς καὶ ἱεροκανονικές διατάξεις ὅτι ἡ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα ἀρχίζει ἀπὸ τὸ Μ. Σάββατο τὸ ἀπόγευμα σύμφωνα μὲ τὴ βυζαντινὴ μέτρηση τοῦ νυχθημέρου! Ὅμως ἐπιβάλλεται ὡς ποιμένες καὶ θεολόγοι νὰ τηροῦμε τουλάχιστον μία στοιχειώδη συνέπεια στὴ χρήση τῶν ἡμερολογίων καὶ στὴ μέτρηση τοῦ χρόνου. Δὲν εἶναι δυνατὸν ὅπου καὶ ὅταν μᾶς συμφέρει γιὰ νὰ δικαιολογήσουμε τὰ ἀδικαιολόγητα νὰ ἐπικαλούμαστε τὸν ἰουδαϊκὸ καὶ βυζαντινὸ τρόπο μετρήσεως τῆς ἡμέρας καὶ ὅταν μᾶς βολεύει τὸν πολιτικό…
Ἄν, ὅπως ὑποστηρίχθηκε, ἡ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα ἀρχίζει ἀπὸ τὴν παραμονή, τὸ Μ. Σάββατο τὸ ἀπόγευμα, σύμφωνα μὲ τὴ βυζαντινὴ μέτρηση τοῦ νυχθημέρου, ἐρωτῶ:
α) Μήπως τότε ἡ νηστεία τῆς Τετάρτης ἢ τῆς Παρασκευῆς καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τοῦ ἔτους πρέπει νὰ ἀρχίζει ἀπὸ τὴν Τρίτη ἢ τήν Πέμπτη τὸ ἀπόγευμα;
β) Νὰ ὑποθέσω ὅτι οἱ κληρικοὶ ποὺ ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα ἀρχίζει στὶς 6:00μμ τοῦ Μ. Σαββάτου, ὅταν λειτουργοῦν τὶς ἄλλες ἡμέρες μένουν τελείως ἄσιτοι ἀπὸ τὸν ἑσπερινὸ τῆς παραμονῆς;
γ) Μόνο γιὰ τὸ φετινό Πάσχα ἰσχύει ἡ ἰουδαϊκὴ καὶ βυζαντινὴ ἀρίθμηση τῆς ἡμέρας;
δ) Γιατὶ νὰ μὴν καθιερωθεῖ κάθε χρόνο ἡ μετάθεση τῆς Ἀναστάσεως ἀφοῦ δὲν ὑπάρχει κανένα πρόβλημα;!
ε) Ἀφοῦ δὲν ὑπάρχει κανένα πρόβλημα στὴ μετάθεση τῆς Ἀναστάσεως ἀπὸ τὴν Κυριακὴ στὸ Σάββατο, γιατὶ οἱ ὑπερασπιστὲς τῆς ἀλλαγῆς αὐτῆς ἐπικαλοῦνται τὴν ἐκκλησιαστικὴ οἰκονομία, μάλιστα, τό «κατ’ ἂκραν ἐκκλησιαστικὴ οἰκονομία», ὅπως λένε; Γιατὶ χρειάζεται ἐπίκληση τῆς ἐκκλησιαστικῆς οἰκονομίας ὅταν ὅλα ἔχουν καλῶς; Ἢ μήπως δὲν ἒχουν… καλῶς;!
Ἐπιτέλους, χρειάζεται στοιχειώδης συνέπεια γιατὶ ἐκτίθενται καὶ χάνουν τὴν ἐμπιστοσύνη τοῦ λαοῦ…
Τρίτη 27 Απριλίου 2021
Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου, Προϊσταμένου τοῦ Μητροπολίτου Μόρφου κ.κ. Νεοφύτου
Παρακολουθεῖστε τὴν Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου ἀπὸ τὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ Ἁγίου Γεωργίου, στὴν Κοινότητα τῆς Εὺρύχου, προσωρινῆς Ἕδρας τῆς Μητρὀπολης Μόρφου, προϊσταμένου τοῦ Μητροπολίτου Μόρφου κ.κ. Νεοφύτου
Πότε έγινε η Ανάσταση του Χριστού;
Πως η απόφαση της Ιεράς Συνόδου έρχεται σε συμφωνία με την Αγία Γραφή;
Η απόφαση της Ιεράς Συνόδου για την Ανάσταση:
«Όσον αφορά στην Ανάσταση θα τελεστεί στις 9 το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου στο προαύλιο των Ιερών Ναών, ενώ αποφασίστηκε η χρονική μετάθεση των Ακολουθιών κατά μισή ώρα νωρίτερα, στις 6.30 μ.μ. τα βράδια από την Κυριακή των Βαΐων έως την Μεγάλη Τετάρτη, την Μεγάλη Πέμπτη στις 5.30 μ.μ. και την Μεγάλη Παρασκευή στις 6.00 μ.μ.»
Καθώς διαβάζουμε το Ιερό Ευαγγέλιο μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι και οι τέσσερις Ευαγγελιστές συμφωνούν ως προς την ημέρα της Αναστάσεως του Χριστού, την Κυριακή. Παρόλα αυτά δίνουν διαφορετική εκδοχή ως προς τις συναντήσεις με τον αναστημένο Χριστό καθώς και με τις επισκέψεις στον Τάφο. Άρα χωρίς να μας απασχολεί η ακριβής ώρα, επιμένουμε στην Τρίτη ημέρα, όπως είχε πει και ο Ιησούς Χριστός στους μαθητές του. Παρακάτω θα παραθέσουμε κάποια κείμενα από την Αγία Γραφή για την ημέρα της Ανάστασης του Χριστού μας, που επιβεβαιώνουν όσα ειπώθηκαν.
Δευτέρα 26 Απριλίου 2021
Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου, Προϊσταμένου τοῦ Μητροπολίτου Μόρφου κ.κ. Νεοφύτου
Παρακολουθεῖστε τὴν Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου ἀπὸ τὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ Ἁγίου Γεωργίου, στὴν Κοινότητα τῆς Εὺρύχου, προσωρινῆς Ἕδρας τῆς Μητρὀπολης Μόρφου, προϊσταμένου τοῦ Μητροπολίτου Μόρφου κ.κ. Νεοφύτου
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)