Μια έρευνα-βόμβα από το Griffith University επιβεβαιώνει έναν φόβο που τα τελευταία χρόνια μεγάλωνε: τα σύντομα βίντεο τύπου TikTok, Instagram Reels και YouTube Shorts αποδιοργανώνουν τη σκέψη, μειώνουν την ικανότητα συγκέντρωσης και υπονομεύουν την πνευματική αντοχή εκατομμυρίων χρηστών.
Η μετα-ανάλυση, η οποία συνέλεξε στοιχεία από 71 μελέτες και 98.299 συμμετέχοντες, καταγράφει ένα σαφές και σταθερό μοτίβο: η υπερβολική παρακολούθηση short-form video (SFV) συνδέεται με φτωχότερη γνωστική λειτουργία και με σοβαρή δυσκολία στον έλεγχο της προσοχής.
Οι επιστήμονες ήταν κατηγορηματικοί: «Η μετα-ανάλυση αποκάλυψε ένα συνεπές μοτίβο που συνδέει την αυξημένη χρήση SFV με χειρότερη γνωστική απόδοση, ιδιαίτερα στον έλεγχο της προσοχής και στις ανασταλτικές διεργασίες».
Με άλλα λόγια, οι χρήστες συνηθίζουν τόσο πολύ στις στιγμιαίες δόσεις ντοπαμίνης που προσφέρουν τα 10–20 δευτερολέπτων βίντεο, ώστε ο εγκέφαλος αδυνατεί πλέον να παραμείνει εστιασμένος σε οποιαδήποτε διαδικασία απαιτεί χρόνο, σκέψη και πνευματικό κόπο.
Πλήγμα στη βαθιά σκέψη και στην παραγωγικότητα
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το συμπέρασμα ότι μειώνεται η ικανότητα για εργασίες που απαιτούν παρατεταμένη συγκέντρωση, όπως:
- ανάγνωση και κατανόηση κειμένου
- σύνθετη επίλυση προβλημάτων
- στρατηγικός σχεδιασμός
- επαγγελματικές διαδικασίες μεγάλης διάρκειας
Τα SFV, με τις τεχνικές ενίσχυσης που χρησιμοποιούν (αλγόριθμοι, άμεση ανταμοιβή, συνεχής ροή περιεχομένου), «αναπρογραμματίζουν» το νευρικό σύστημα ώστε να απαιτεί διαρκή εναλλαγή ερεθισμάτων. Το αποτέλεσμα είναι —όπως προειδοποιούν οι ερευνητές— μια γενιά με μειωμένη αντοχή σε οποιαδήποτε μορφή πνευματικής προσπάθειας.
Η δημόσια σφαίρα γίνεται πιο ρηχή
Ο σχολιαστής του National Review, Michael Brendan Dougherty, συνδέει το φαινόμενο με μια ευρύτερη κοινωνική παρακμή: «Οι τελευταίες κληρονομημένες συνήθειες του πολιτισμού δίνουν τη θέση τους σε μια νέα εποχή δυσπιστίας και σύγχυσης. Όσα θεωρούσαμε σταθερά διαλύονται τη στιγμή που τα αγγίζουμε».
Ο Dougherty προειδοποιεί πως όταν η σκέψη «εξατμίζεται» σε βίντεο 15 δευτερολέπτων, η κοινωνία χάνει την ικανότητα για διάλογο, θεσμική οικοδόμηση και κοινές αξίες.
Οικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις
Για τις αγορές και τα δημόσια συστήματα, το ζήτημα δεν είναι αμελητέο:
- Εργατικό δυναμικό με χαμηλότερη ικανότητα συγκέντρωσης σημαίνει μειωμένη παραγωγικότητα.
- Εκλογικό σώμα που ενημερώνεται από αποσπασματικές εικόνες μπορεί να οδηγήσει σε ρηχή πολιτική σκέψη και χειραγώγηση.
- Η συνεχής διάσπαση προσοχής αυξάνει το κόστος εκπαίδευσης και μειώνει την αποτελεσματικότητα της εργασίας υψηλής τεχνογνωσίας.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, το φαινόμενο ενδέχεται να μεταφραστεί σε απώλεια ανταγωνιστικότητας για ολόκληρες οικονομίες που βασίζονται στην καινοτομία και στις δεξιότητες γνώσης.
Η μελέτη επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί υποπτεύονταν: τα short-form videos δεν αποτελούν απλώς ένα νέο είδος ψυχαγωγίας, αλλά μια ψηφιακή πρακτική που αναδιαμορφώνει —και αποδυναμώνει— τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο ανθρώπινος νους.
Η κοινωνία, οι θεσμοί και η οικονομία καλούνται πλέον να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα που δεν είναι απλώς τεχνολογικό, αλλά βαθιά πολιτισμικό και στρατηγικό.
πηγή: https://romioitispolis.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου