Αιολικά πάρκα: πράσινη ανάπτυξη ή πράσινου καταστροφή;

 

Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση προωθεί με βίαιο τρόπο την εγκατάσταση αιολικών πάρκων και ταυτόχρονα με βίαιο πάλι τρόπο προωθεί την απολιγνιτοποίηση της χώρας μας.

Όλα αυτά γίνονται με το πρόσχημα της κλιματικής αλλαγής. Στην πραγματικότητα όμως η εισαγωγή των ανεμογεννητριών επιφέρει τεράστια κέρδη σε επώνυμους επιχειρηματίες, φίλα προσκείμενους στην κυβέρνηση, τους οποίους μάλιστα επιδοτούμε με χρήματα από τον κόπο των ήδη εξαντλημένων οικονομικά Ελλήνων.

Το θέμα που θα μας απασχολήσει είναι κατά πόσον τα αιολικά πάρκα αποτελούν, κατά 100%, μια Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας (Α.Π.Ε), όπως προβάλλεται, ή επιφέρουν επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, οι οποίες πρέπει να μας προβληματίσουν.

Τίθεται λοιπόν ένα ερώτημα: Αφού είναι μία Α.Π.Ε. και αντικαθιστά τον “κακό λιγνίτη”, για ποιο λόγο υπάρχουν τόσες αντιδράσεις; Αντιδράσεις υπάρχουν όχι μόνο από οικολογικές οργανώσεις, αλλά και από επιστήμονες, από Δήμους, από Περιφέρειες, από κοινότητες και από συλλόγους[1]. Δεν έχουν τελειωμό οι διαμαρτυρίες σε ολόκληρη την Ελλάδα από τον Έβρο έως την Κρήτη.

Και στην Ευρώπη τι συμβαίνει;

Στη Γερμανία οι πωλήσεις ανεμογεννητριών έχουν πέσει κατά 80%, καθώς οι πολίτες και οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν σφοδρά βλέποντας να υποβαθμίζεται το φυσικό τους περιβάλλον.

Η Κυβέρνηση της Νορβηγίας σταμάτησε τις εργασίες που αφορούν το “εθνικό πλαίσιο αιολικής ενέργειας” μετά από μαζικές αντιδράσεις του κόσμου, αλλά και τη γνωμοδότηση ειδικών ότι το μέλλον των αιολικών πάρκων κρίνεται πλέον αβέβαιο μετά το 2021, με την κατάργηση του προγράμματος επιδοτήσεων.

Χιλιάδες Δήμοι και Κοινότητες σε ολόκληρη την Ευρώπη εναντιώνονται στη χρήση ανεμογεννητριών.

Στις ΗΠΑ, μετά από 25 χρόνια και αφού οι ανεμογεννήτριες ολοκλήρωσαν τον κύκλο της ζωής τους, οι κατά τόπους αρχές διερωτώνται τι θα κάνουν τα μεταλλικά υπολείμματα που σκουριάζουν στις βουνοκορφές τους, καθώς η απομάκρυνσή τους είναι εξαιρετικά δαπανηρή [10].

Ας δούμε λοιπόν τις σημαντικότερες αρνητικές επιπτώσεις που προκαλούν τα αιολικά πάρκα για να κατανοήσουμε και τις αντιδράσεις:

– Η χλωρίδα, η πανίδα, οι ανεξερεύνητες αρχαιολογικές θέσεις, τα παραδοσιακά μονοπάτια, θα χαθούν κάτω από το βάρος των βίαιων επεμβάσεων.

– Οι εκατοντάδες ανεμογεννήτριες, οι υποσταθμοί, οι γραμμές μεταφοράς θα εξαφανίσουν το κάλλος των φυσικών τοπίων, τα οποία θα μετατραπούν σε βιομηχανικές ζώνες παραγωγής αιολικής ενέργειας. Επίσης θα φέρουν καίριο πλήγμα στον τουρισμό (στη Δανία ο τουρισμός έπεσε 40%), στην κτηνοτροφία και σε όλους αυτούς που εργάζονται και ζουν από το δάσος.

– Το μεγαλύτερο αιολικό «πάρκο» στην Ευρώπη έχει μόνον τρεις μόνιμους υπαλλήλους. Επομένως το πρόσχημα για την καταπολέμηση της ανεργίας είναι ψευδές.

– Καταστρέφεται το δάσος από διαμορφώσεις και διανοίξεις δρόμων.

Τα θλιβερά τοπία των αιολικών πάρκων αποτελούν μη αναστρέψιμη ζημιά.

– Οι εγκαταστάσεις των ανεμογεννητριών εξυπηρετούν τα ευκαιριακά συμφέροντα των επιχειρηματιών της αιολικής ενέργειας, που σπεύδουν να αξιοποιήσουν τα Ευρωπαϊκά κονδύλια.

– Αυτοί που επιζητούν την ηρεμία της φύσης και της υπαίθρου, παύουν να επισκέπτονται περιοχές με ανεμογεννήτριες εξαιτίας της οπτικής και ηχητικής ρύπανσης. Αυτό το διαπιστώνει όποιος προσπαθήσει να ζήσει έστω και μια μέρα σε περιοχές αιολικών πάρκων. Ο ήχος μιας ανεμογεννήτριας είναι ένας θόρυβος διαπεραστικός κάθε φορά που η έλικα περνά από τον πύργο της. Θυμίζει την αντήχηση του ελικοπτέρου από μακριά.

– Οπτικά, μια ανεμογεννήτρια διακρίνεται από απόσταση 40 χιλιομέτρων, δεδομένου ότι και το ύψος της ξεκινά από 65 μέτρα και μπορεί να φτάσει έως και τα 185 μέτρα. Το συνολικό βάρος της κάθε ανεμογεννήτριας είναι ανάλογο με το μέγεθός της και ξεκινάει από 223 τόνους, 264 τόνους, 313 τόνους και φτάνει μέχρι τους 383 τόνους.

Κάθε ανεμογεννήτρια χρειάζεται 100 τ.μ. τσιμέντο - σε βάθος τουλάχιστον 3 μέτρων- ενώ για κάθε πυλώνα χρειάζεται να πέσουν 500 περίπου κυβικά μέτρα μπετόν.

– Αρκετές φορές έχει τύχει να σπάσουν έλικες, ο καθένας από τους οποίους ζυγίζει 1,5 τόνο, και να εκσφενδονιστούν έως και 400 μέτρα μακριά.

– Επηρεάζουν ψυχολογικά τον άνθρωπο ακόμη και σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου.

– Ακόμα και αν τοποθετηθούν 25.000 ανεμογεννήτριες, οι ρύποι σε διοξείδιο του άνθρακα και διοξείδιο του θείου θα παραμείνουν κατά 99,93%.

Όπου σταμάτησαν οι επιδοτήσεις, έπαυσαν να συντηρούν τις ανεμογεννήτριες. Αυτό συνέβη στη Σουηδία, Ολλανδία, Γερμανία, Νορβηγία και Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Το όριο ζωής των ανεμογεννητριών δεν ξεπερνά τα 20-25 χρόνια.

Αν συνεχιστεί η κατασκευή τους, αυτό που θα κληροδοτηθεί στις επόμενες γενιές, θα είναι ένα απέραντο νεκροταφείο παλιοσιδηρικών και βουνά φορτωμένα με χιλιάδες τόνους μπετόν και χιλιάδες μέτρα υπόγειων και υπέργειων καλωδιώσεων [11]. Πρέπει να καταλάβουμε ότι για να αντικατασταθεί ένας θερμοηλεκτρικός σταθμός χρειάζονται μία ή δύο χιλιάδες ανεμογεννήτριες.[11α]

Έρευνα επιτροπής μελέτης της Τράπεζας Ελλάδος για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της καταλήγει σε πολύ σοβαρό συμπέρασμα. Οι ανεμογεννήτριες επηρεάζουν το υδατικό δυναμικό μιας περιοχής από τη γέννηση της βροχόπτωσης μέχρι τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα. Το μικροκλίμα αλλάζει, γιατί οι φτερωτές των ανεμογεννητριών διώχνουν την υγρασία, οπότε μειώνεται ο υετός και η χιονόπτωση. Η Πίνδος, ο δικός μας Αμαζόνιος, σιγά σιγά θα πάψει να ξεδιψάει την Ελλάδα. Τα νησιά, χάνοντας το «αγιάζι», θα στεγνώνουν[12].

Σημαντική λεπτομέρεια: δεν έχει βρεθεί ακόμα τρόπος ανακύκλωσης των πτερυγίων δεδομένου ότι αποτελούνται από χημικά υλικά. Επίσης, δεν υπάρχει τρόπος ανακύκλωσης ούτε για το χάλυβα. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι τα λάδια, που από διαρροές και μόνο θα κάνουν τεράστια καταστροφή. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ένα λίτρο λάδι αχρηστεύει 1000 κυβικά νερό![13].

Μετά από όλα αυτά τι κάνουμε; Δεν χρησιμοποιούμε καθόλου ανεμογεννήτριες; Νομίζω πως θα ήταν πολύ ακραίο να υποστηρίξουμε κάτι τέτοιο. Βέβαια στο άρθρο αυτό εξετάζουμε τις ανεμογεννήτριες από την άποψη των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον. Πρέπει να γίνει οπωσδήποτε μία οικονομοτεχνική μελέτη, για να δούμε κατά πόσον υπάρχει όφελος από την παραγόμενη ενέργεια.

Θεωρώντας ότι ξεπερνούμε τον οικονομικό προβληματισμό, ας δούμε με ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την αιολική ενέργεια. Μια επιστημονική μελέτη των πανεπιστημίων Ιωαννίνων και Κρήτης προτείνει να εγκαθίστανται αιολικά πάρκα σε υποβαθμισμένα, κοντά σε οδικά δίκτυα, μέρη. Η τάση στην Ευρώπη –με ελάχιστες εξαιρέσεις- είναι να εγκαθίστανται ανεμογεννήτριες σε λόφους κάτω από 800 μέτρα. Στην Ευρώπη διαφημίζουν βουνά, τουριστικές περιοχές ως ελεύθερες από ανεμογεννήτριες [13α]. Η προαναφερθείσα ερευνητική ομάδα καταλήγει σε τρεις προτάσεις: α) Να σταματήσει προσωρινά το υπουργείο Περιβάλλοντος να εγκρίνει τις νέες αιτήσεις για αιολικά πάρκα, μέχρι να ολοκληρωθούν το νέο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες που εκπονούνται σήμερα για τις προστατευόμενες περιοχές. β) Να επιτραπεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας αδειοδότησης μόνο για όσες περιπτώσεις αφορούν αιολικά πάρκα εκτός Natura. Μελλοντικά να εξεταστεί η απομάκρυνση όσων βρίσκονται μέσα σε προστατευόμενες περιοχές και έχει τεκμηριωθεί ότι προκαλούν ζημιά στο περιβάλλον. γ) Να δοθεί προτεραιότητα στην εγκατάσταση αιολικών πάρκων στις πιο υποβαθμισμένες οικολογικά περιοχές, όπου υπάρχει ήδη πυκνό οδικό δίκτυο[14α].

Υπό εξέταση βρίσκεται η δημιουργία αιολικών πάρκων στις παράκτιες περιοχές. Ωστόσο, θα πρέπει πριν από την κατασκευή τους να εξεταστούν οι πιθανές επιπτώσεις στον υποθαλάσσιο κόσμο, όπως ο ευτροφισμός των ψαριών από παραγόμενους υφάλους. Το γεγονός αυτό, προκαλεί τον πολλαπλασιασμό των ψαριών, αλλά και το θάνατό τους λόγω έλλειψης οξυγόνου[14]. Οι ανεμογεννήτριες πρέπει να είναι πακτωμένες στο βυθό. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να τοποθετηθούν σε σχετικά ρηχά νερά, βάθους 50-60 μέτρων. Κατά συνέπεια, βρίσκονται αρκετά κοντά στην ακτή με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επιπλέον, η συγκεκριμένη τεχνολογία τις καθιστά εξαιρετικά δαπανηρές.

Οι νέες θαλάσσιες ανεμογεννήτριες είναι πλωτές. Μπορούν να τοποθετηθούν σε βαθιά νερά και κυρίως σε μεγάλη απόσταση από τις ακτές. Ήδη πολλά κράτη της Βόρειας Ευρώπης, με προεξάρχουσες τις Βρετανία, Νορβηγία και Γερμανία, έχουν δημιουργήσει μεγάλα πλωτά αιολικά πάρκα. Η λύση επιτυγχάνεται με την κήρυξη ΑΟΖ. Η ΑΟΖ περιλαμβάνει την άσκηση δικαιωμάτων στο βυθό και στη θάλασσα πάνω από τον βυθό σε απόσταση 200 μιλίων (370 Km) από τις ακτές. Μόνον έτσι μπορούν να δημιουργηθούν θαλάσσια πάρκα με ανεμογεννήτριες σε τέτοιες θέσεις, ώστε να μην υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις σε κατοίκους και σε περιβάλλον [15].

Ας σταματήσουμε λοιπόν την εγκατάσταση βιομηχανικού τύπου αιολικών πάρκων. Ας έχουν λόγο οι τοπικές κοινωνίες, τόσο στη λήψη αποφάσεων όσο και στα οικονομικά οφέλη. Δεν μπορούμε στο βωμό των κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων να καταστρέφουμε τις ψηλές πανέμορφες κορυφογραμμές μας και γενικότερα το φυσικό μας περιβάλλον. Ας καταργήσουμε το προεδρικό διάταγμα με το οποίο οι καμένες περιοχές μετατρέπονται σε αιολικά πάρκα[15α]. Δεν καταλαβαίνουμε ότι κάποιοι θα χαρούν, όταν δουν τα δάση μας να καίγονται από “άγνωστη αιτία”, διότι θα αυξηθούν οι επιχειρηματικές τους δραστηριότητες; Ας τηρήσουμε τα μέτρα που προτείνουν σοβαρές επιστημονικές μελέτες και αυτά που τηρούνται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Σε καμία χώρα δεν έχουν εκχωρηθεί τα βουνά, οι τόποι φυσικού κάλλους, οι περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, οι βιότοποι, οι ιστορικής σημασίας τόποι, οι αρχαιολογικοί τόποι, το ευρωπαϊκό δίκτυο Natura σε εταιρείες ανεμογεννητριών, υδροηλεκτρικών, φωτοβολταϊκών[15β]. Και όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που οι ανεμογεννήτριες, που ήδη βρίσκονται σε διάφορα στάδια αδειοδότησης για περιοχές εκτός Natura, επαρκούν για να υπερκαλυφθεί κατά δύο έως τρεις φορές ο εθνικός στόχος για το 2030. Παρά ταύτα, αυτή τη στιγμή εκκρεμεί η αδειοδότηση για επιπλέον 5.514 ανεμογεννήτριες μέσα σε προστατευόμενες περιοχές.[16]

Αν λοιπόν τηρήσουμε κάποιους κανόνες σχετικά με την παραγωγή ενέργειας, τότε το μακροπρόθεσμο κέρδος για τη χώρα μας θα είναι ανυπολόγιστο και εκτός αυτού, θα αφήσουμε μια Ελλάδα στις επόμενες γενιές που δεν θα ντρέπονται για τους προγόνους τους, αλλά θα μας ευγνωμονούν.

Γεώργιος Καλλιντέρης Δρ Φυσικής,
υπεύθυνος της θεματικής ομάδας Περιβάλλοντος της ΝΙΚΗΣ.

[1] Να αναφέρουμε μερικούς τίτλους από αντιδράσεις σε ολόκληρη την Ελλάδα: “Αντιδράσεις για το αιολικό στη Μουργκάνα”[1]. “Γιατί υπάρχουν τόσο έντονες αντιδράσεις για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων;”[2] “Όχι σε Αιολικά στην Οξυά Ναυπακτίας” [3]. “Η σκοτεινή πλευρά της αιολικής ενέργειας: Ανεμογεννήτριες σε χωματερές”[4]. “Οχι αιολικα παρκα στα βουνα του Κατσαντωνη,τα ΑΓΡΑΦΑ!!!!”[5]. Ακόμη και η Ε.Ε, μας κυνηγάει για τον τρόπο που χειριζόμαστε το θέμα των αιολικών πάρκων. “Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα κινήσει διαδικασίες κατά της Ελλάδας για ανεπαρκή εξέταση των επιπτώσεων των αιολικών πάρκων”[6]. “Αιολικό πάρκο στα Πιέρια; – 900 πολίτες καταθέτουν υπόμνημα προς τις τοπικές αρχές και εκφράζουν την αντίθεσή τους”[7]. “Όχι αιολικό πάρκο στο Περιστέρι Ιωαννίνων”[8]. ”ΟΧΙ στην εγκατάσταση αιολικών και υδροηλεκτρικών σε Γράμμο και Σμόλικα” [9]. “Λάβρος ο Άκης Τσελέντης κατά των ανεμογεννητριών: Βαλθήκαμε να τα ρημάξουμε όλα” [10].

ΠΗΓΕΣ

1.https://www.ertnews.gr/perifereiakoi-stathmoi/ioanina/antidraseis-gia-to-aioliko-sti-mourgkana/

2.https://www.proionta-tis-fisis.com/giati-yparhoun-toso-entones-antidraseis-gia-tin-egkatastasi-aiolikon/

3.https://www.kidonia.gr/%CE%BF%CF%87%CE%B9-%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BF%CE%BE%CF%85%CE%B1/

4.https://www.businessdaily.gr/diethni/44687_i-skoteini-pleyra-tis-aiolikis-energeias-anemogennitries-se-homateres

5.https://www.facebook.com/groups/1624864881132329/

6.https://www.ekathimerini.com/news/1204793/failure-to-assess-impact-of-wind-farms-raises-ecs-ire/

7.https://eptanews.gr/protoselido/aioliko-parko-sta-pieria-900-polites-katathetoyn-ypomnima-pros-tis-topikes-arches-kai-ekfrazoyn-tin-antithesi-toys/

8.https://www.ertnews.gr/perifereiakoi-stathmoi/ioanina/oxi-aioliko-parko-sto-peristeri/

9.https://epirusgate.gr/ochi-stin-egkatastasi-aiolikon-kai-ydroilektrikon-se-grammo-kai-smolika/

10.https://www.olympia.gr/1457962/apopsi/lavros-o-akis-tselentis-kata-ton-anemogennitrion-valthikame-na-ta-rimaxoyme-ola/

11.https://www.proionta-tis-fisis.com/anemogennitries-mikro-ofelos-megali-katastrofi-lene-tora-oi-epistimones/

11α.https://www.proionta-tis-fisis.com/i-apati-tis-anthropogenous-klimatikis-allagis-i-proliptiki-drasi-ananeosimes-piges-energeias/http://www.oparlapipas.gr/2021/08/ti-yparchei-piso-apo-tis-anemogennitri.html?m=1

13.https://www.nostimonimar.gr/anemogennitries-giati-antistekonte-i-katiki-ke-tis-pothoun-i-ergolavi/

13α. http://www.oparlapipas.gr/2021/08/ti-yparchei-piso-apo-tis-anemogennitri.html?m=1

14α.https://www.proionta-tis-fisis.com/i-apati-tis-anthropogenous-klimatikis-allagis-i-proliptiki-drasi-ananeosimes-piges-energeias/

14.http://okeanis.lib.teipir.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/3358/%ce%94%ce%99%ce%a0%ce%9b%20%ce%95%ce%a1%ce%93%ce%91%ce%a3%ce%99%ce%91%20%ce%a0.%ce%9c.%ce%a3%20%ce%95%ce%a0%ce%a4%ce%95%ce%95%ce%a0%20.pdf?sequence=1&isAllowed=y

15.https://energypress.gr/news/aoz-kai-anemogennitries-sto-aigaio

15α. http://www.oparlapipas.gr/2021/08/ti-yparchei-piso-apo-tis-anemogennitri.html?m=1

15β. http://www.oparlapipas.gr/2021/08/ti-yparchei-piso-apo-tis-anemogennitri.html?m=1

16.https://www.proionta-tis-fisis.com/i-apati-tis-anthropogenous-klimatikis-allagis-i-proliptiki-drasi-ananeosimes-piges-energeias/

πηγή: https://nikh.gr/