Ορθόδοξος Χριστιανικός
Σύλλογος Προστασίας Εμβρύων
«Η Αγία Εμμέλεια»
Αρ. Εξερχ. Εγγρ.: 2/2021
Ελευθερούπολη Καβάλας, 13 Δεκ 2021
ΠΡΟΣ: την Αγία και Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος (ανοιχτή επιστολή)
Άγιοι Αρχιερείς, Σεβασμιώτατοι Πατέρες και Ποιμενάρχαι μας, ευλογείτε!
Ο Σύλλογος Προστασίας Εμβρύων «Η Αγία Εμμέλεια», πιστός στο Λόγο του Ευαγγελίου και στην Παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, διακηρύττει την αλήθεια, ότι το αγέννητο παιδί είναι άνθρωπος, εικόνα Θεού, εξ άκρας συλλήψεως [1] και αγωνίζεται για την προστασία της ζωής του χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Από την πρώτη κιόλας στιγμή της ύπαρξής του, στιγμή κατά την οποία είναι ήδη άνθρωπος με αιώνια αξία και προοπτική, τίθεται υπό την προστατευτική αγκαλιά της Εκκλησίας μας.
Εδώ και πολύ καιρό, υπάρχει το ζήτημα σχετικά με τη χρήση εμβρυικών κυτταρικών σειρών από εκτρωθέντα έμβρυα, στα εμβόλια για τον Covid-19. Έχουμε προσέξει πως πολλοί αδιαφορούν, αποφεύγουν ή δεν θέλουν να ασχοληθούν με το τι συμβαίνει πραγματικά στα εργαστήρια παραγωγής των εμβολίων. Για αυτό, θα θέλαμε σαν σύλλογος που υπερασπίζεται τη ζωή να παράσχουμε κι εμείς τις πληροφορίες που έχουμε συγκεντρώσει για το συγκεκριμένο θέμα, επιθυμώντας να υποστηρίξουμε τη ζωή του αγέννητου παιδιού αλλά και να συμβάλλουμε στην υγεία όλων των ανθρώπων. Σας παρακαλούμε λοιπόν, να αφιερώσετε λίγο χρόνο, για να μελετήσετε και να επεξεργαστείτε αυτά τα στοιχεία.
Ο Ορθόδοξος Χριστιανικός λαός της Πατρίδας μας πρέπει να γνωρίζει τις απόψεις της Εκκλησίας μας πάνω στο θέμα των αμβλώσεων που συνδέεται άμεσα με τα εμβόλια που κυκλοφορούν εδώ και ένα χρόνο στην Πατρίδα μας. Είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα το οποίο έχει άμεση σχέση με τη σωτηρία μας, σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας.
Η χρήση εμβρυικών κυτταρικών σειρών στην ιατρική
Όπως είναι πλέον ευρέως γνωστό πολλές φαρμακοβιομηχανίες χρησιμοποιούν κύτταρα που έχουν ληφθεί από έμβρυα μετά από έκτρωση και έχουν τύχει ειδικής επεξεργασίας για τη μελέτη και παρασκευή φαρμάκων, καλλυντικών και εμβολίων.
Η τακτική αυτή περιλαμβάνει την ακόλουθη διαδικασία:
α) την έκτρωση με τροποποιημένη μέθοδο, προκειμένου να μην καταστραφούν και να μείνουν ανέπαφα τα υποψήφια προς συλλογή όργανα και οι ιστοί,
β) τη συλλογή των ακέραιων οργάνων (νεφρό, πνεύμονα, αμφιβληστροειδή κλπ.) και
γ) τη δημιουργία των εμβρυϊκών κυτταρικών σειρών που αναπαράγονται και χρησιμοποιούνται για πολλά έτη.
Όπως στην φυσιολογική εξέλιξη του οργανισμού ανανεώνονται τα σωματικά μας κύτταρα, ομοίως και κατά την αναπαραγωγή των κυτταρικών αυτών σειρών, έχουμε ισοδύναμη ανανέωση, αλλά με τεχνητό τρόπο. Έτσι, το DNA των κυττάρων αυτών είναι ταυτόσημο με αυτό των κυττάρων από τα οποία παρήχθησαν.
Πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε εμβρυϊκή κυτταρική σειρά είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς πειραμάτων που περιελάμβαναν πολλά εκτρωθέντα έμβρυα. Αυτό ισχύει για όλες τις εμβρυϊκές κυτταρικές σειρές που χρησιμοποιούνται στα εμβόλια με τρέχουσα άδεια κυκλοφορίας.
Ο ίδιος ο Dr. Stanley Plotkin, σύμβουλος της φαρμακευτικής εταιρείας Moderna, και «πατριάρχης» της βιομηχανίας των εμβολίων, σε ένορκη κατάθεσή του,[3] στις 11 Ιαν 2018, ομολογεί ότι για το εμβόλιο της ερυθράς χρησιμοποίησε τα κύτταρα της 76ης έκτρωσης καθώς οι προηγούμενες είχαν αποτύχει.
Η Pamela Acker υπολογίζει, ότι για την σειρά ΗΕΚ-293 χρειάστηκε η θυσία τουλάχιστον διακοσίων (200) εμβρύων. Το πείραμα πέτυχε στο τελευταίο έμβρυο, από το οποίο και δημιούργησαν την εν λόγω κυτταρική σειρά. [4]
Ας μην παραβλέπουμε όμως πως και μια μόνο άμβλωση είναι αρκετή για να θεωρηθεί παράνομη όσον αφορά τους κανόνες της Εκκλησίας η προέλευση μιας κυτταρικής σειράς. Η έκτρωση για τούς Χριστιανούς είναι ηθικά μια μη αποδεκτή πράξη, διότι τα εμβρυικά κύτταρα ήταν κάποτε ζωντανά και είχαν «ψυχήν ζῶσαν». (Γέν. 2, 7) Ήταν άνθρωποι, πού τους έκοψαν το νήμα της ζωής.
Η χρήση εμβρυικών κυτταρικών σειρών στα εμβόλια Covid-19
Η διαδικασία δημιουργίας εμβρυικών κυτταρικών σειρών που αναφέρθηκε παραπάνω, είναι δυστυχώς απόλυτα νόμιμη κατά τους ανθρώπινους νόμους και έχει χρησιμοποιηθεί και για την παραγωγή εμβολίων κατά της Covid-19. Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό Ινστιτούτο βιοηθικής[5], το κείμενο του Υπουργείου Υγείας της Β. Ντακότα[6], στο οποίο βασίστηκε και η επιτροπή βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος, επιστημονικές πηγές πληροφόρησης που λαμβάνουν στοιχεία από τις ίδιες τις εταιρίες ανάπτυξης των εμβολίων[7], και δεδομένα που αποφάσισαν να μοιραστούν με το κοινό οι ειδικοί επιστήμονες [8], μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι, για τη μελέτη και την παραγωγή των εμβολίων κατά του κορονοϊού που κυκλοφορούν και έχουν εγκριθεί αυτή τη στιγμή στην πατρίδα μας, έχουν χρησιμοποιηθεί ανθρώπινες κυτταρικές σειρές από εκτρωμένα έμβρυα.
Πιο συγκεκριμένα:
- Η Astra Zeneca University of Oxford, χρησιμοποίησε τα εμβρυϊκά κύτταρα ΗΕΚ-293 και στα τρία στάδια της προκλινικής παραγωγής του εμβολίου: α) σχεδιασμός και ανάπτυξη, β) παραγωγή και γ) εργαστηριακές δοκιμές.[9]
- Οι Moderna[10]και Pfizer/BioNTech[11], χρησιμοποίησαν την εμβρυϊκή κυτταρική σειρά HEK-293 στο τρίτο στάδιο, το στάδιο των εργαστηριακών δοκιμών όπου τα εμβόλια δοκιμάζονται για να διασφαλιστεί ότι λειτουργούν, πριν αρχίσει η μαζική παραγωγή τους.
- Η Johnson & Johnson[12] χρησιμοποίησε την ανθρώπινη κυτταρική σειρά PER.C6. Για να δημιουργήσει ανοσία. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson μολύνει τα κύτταρα εμβρυϊκής κυτταρικής σειράς PER.C6 με αδενοϊό. Όλα τα κύτταρα PER.C6 που χρησιμοποιήθηκαν για την παρασκευή του εμβολίου Johnson & Johnson προέρχονται από τον αμφιβληστροειδή ιστό ενός εμβρύου ηλικίας 18 εβδομάδων που ελήφθη από μια εκλεκτική άμβλωση του 1985 η οποία πραγματοποιήθηκε στην Ολλανδία και είναι ένα καλά μελετημένο βιομηχανικό πρότυπο για ασφαλή και αξιόπιστη παραγωγή εμβολίων ιικού φορέα. [13]
Ο αντιπρόεδρος του Institute Charlotte Losier, David Prentice, [14] αναφέρει πως υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και διαθέσιμες νέες τεχνολογίες, για τη δημιουργία εμβολίων, που σέβονται τη ζωή του αγέννητου παιδιού [15] και τις οποίες προτείνουν για την αποφυγή των εκτρώσεων.
Η εμβρυική κυτταρική σειρά HEK-293
Όλα τα κύτταρα ΗΕΚ-293 προέρχονται από ιστό o οποίος προέρχεται από ανθρώπινα εμβρυικά κύτταρα, τα οποία λήφθηκαν από το νεφρό ενός υγιούς θήλεως εμβρύου. Το συγκεκριμένο έμβρυο “ματαιώθηκε νόμιμα” (εκτρώθηκε), σύμφωνα με την ολλανδική νομοθεσία, το έτος 1973, στο εργαστήριο Alex van der Eb στο Leiden της Ολλανδίας. Ο Frank Graham, ο ερευνητής που ανέπτυξε αυτή τη κυτταρική σειρά, της έδωσε όνομα με βάση την προέλευσή της, ανθρώπινος εμβρυϊκός νεφρός (Human Embryonic Kidney, HEK), και από τη μέθοδο που χρησιμοποίησε για την αρίθμηση των πειραμάτων του που ήταν η 293η του προσπάθεια. Η επιτυχία των ΗΕΚ-293 υποδηλώνει ότι το δείγμα ήταν εξαιρετικά κατάλληλο για καλλιέργεια. Εξαιτίας της πρακτικής και βιολογικής αδυναμίας απόκτησης ζώντος ιστού από ένα τυχαίως εκτρωμένο (δηλαδή αποβληθέν) έμβρυο, είναι απολύτως βέβαιο ότι το μωρό από το οποίο προήλθε η HEK-293 είχε προγραμματισθεί για έκτρωση. Επίσης, λόγω της βιολογικής αδυναμίας δημιουργίας ζώσας κυτταρικής σειράς από νεκρό ιστό, όπως αναφέρει ο Dr Gonzalo Herranz, Καθηγητής Ιστολογίας και Γενικής Εμβρυολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ναβάρα της Ισπανίας [16] και οι Drs. Enders και Wells[17] μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το μωρό ήταν ζωντανό κατά τη στιγμή της εξαγωγής του ιστού - ή είχε πεθάνει λίγες στιγμές πριν. [18] Γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει [19] και ο Tobi Kundid και συμπληρώνει πως: «…κανένα μέσο ανθρωπιάς, αξιοπρέπειας ή διαχείρισης πόνου δεν χρησιμοποιείται κατά τον «θερισμό» αυτών των κυττάρων για την παρασκευή των εμβολίων.» [20]
Για την θανάτωση των αγέννητων ανυπεράσπιστων παιδιών με αντανάκλαση στην αιωνιότητα, που τα βασανίζουμε και τα προκαλούμε τέτοιο πόνο δεν υπάρχει καμία ευαισθησία, την ίδια στιγμή που το Συμβούλιο της Επικρατείας με την υπ' αριθμόν 1751/2021 [21] απόφασή του ακύρωσε μια ΚΥΑ βάσει της οποίας ήταν επιτρεπτή η σφαγή ζώων χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση στο πλαίσιο λατρευτικών τύπων (μουσουλμανική και εβραϊκή θρησκεία). Το ΣτΕ επικαλείται το δίκαιο της ΕΕ βάσει του οποίου τα ζώα αποτελούν ευαίσθητα όντα και ως εκ τούτου πρέπει να προφυλάσσονται από κάθε είδους πόνο και ταλαιπωρία.
Δυστυχώς, σήμερα, είτε λόγω συμφερόντων είτε για άλλους λόγους, η ανθρώπινη ζωή περιφρονείται και η αξία της τίθεται κάτω από την αξία της ζωής των ζώων. Δε νοείται κάποιος να ονομάζεται ‘‘Χριστιανός’’ και να μη σέβεται τη ζωή, τόσο τη δική του όσο και των συνανθρώπων του, ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, ιδεολογίας, ή να θέτει την υγεία του πάνω από τη ζωή των άλλων.
Σε ομιλία του ο π. Αθανάσιος Μυτιληναίος αναφέρει το εξής συνταρακτικό γεγονός: «Κάποιος από σας μου έφερε σ' ένα φιαλίδιο ένα έμβρυο ενός μηνός, πλήρες, τόσο δα, σ' ένα μπουκαλάκι των πενήντα γραμμαρίων. Τόσο δα· πλήρης σχηματισμός χεριών, ποδιών, κεφαλιού! Τα χέρια με όλα τα δάκτυλα, θα έλεγα και τα νύχια ακόμα[…] Ήτανε αγόρι· φαίνονται και τα γεννητικά όργανα. Απ' ότι φαίνεται, στην προσπάθεια να μπει στο μπουκάλι, αποκεφαλίστηκε, και το κεφάλι ήτανε ριγμένο δίπλα, με δύο μαύρα στίγματα, τα μάτια. Πλήρης άνθρωπος! […] Αυτό το έμβρυο μέσα στο μπουκαλάκι θα αναστηθεί κατά την ημέρα της Κρίσεως!»[22]
Ενός μηνός στη μήτρα της μητέρας του ο άνθρωπος έχει δάκτυλα και νύχια και ορισμένοι θέλουν να νομίζουμε ότι είναι ασχημάτιστη μάζα κυττάρων!
Οι ψυχές όμως των εκτρωθέντων ή αποβληθέντων εμβρύων «ἀθανατοῦνται» και αναμένουν την κοινή ανάσταση στο τέλος της ιστορίας, σύμφωνα με τον Άγιο Αναστάσιο τον Σιναΐτη. Το έμβρυο είναι πλήρης άνθρωπος και ήδη από την στιγμή της συλλήψεως καταγράφηκε ως ανθρώπινη ύπαρξη στην μνήμη του Θεού, που σημαίνει ότι κι αυτό θα αναστηθεί.
«Τὸ ἀκατέργαστόν μου εἶδον οἱ ὀφθαλμοί σου,
καὶ ἐπὶ τὸ βιβλίον σου πάντες γραφήσονται·
ἡμέρας πλασθήσονται καὶ οὐθεὶς ἐν αὐτοῖς»
(Ψαλμ. 138, στιχ.16)
Η Άμβλωση σύμφωνα με το Δίκαιο
Η ανθρώπινη ζωή, ως το ανώτατο συνταγματικό αγαθό, προστατεύεται απόλυτα και απεριόριστα, ανεξαρτήτως της σωματικής ή πνευματικής κατάστασης του κάθε ανθρώπου. Το Σύνταγμα κατοχυρώνει το δικαίωμα της ζωής και απαγορεύει τον τερματισμό της με οποιονδήποτε τρόπο.
Παραδείγματα προστασίας της ζωής σύμφωνα με το Δίκαιο διαχρονικά:
- Βασιλικά: «Ἡ ἐπίτηδες ἐκτρώσασα τυπομένη ἐξορίζεται» «ὁ δεδωκὼς πόμα πρὸς φίλτρον ἤ ἀμβλωθρίδιον κἄν χωρὶς δόλου τιμωρεῖται ἀναλόγως».[23]
- Ο Λέων ο Σοφός, με την 31η Νεαρά του, παρέχει το δικαίωμα διαζυγίου στον άνδρα, του οποίου η γυναίκα τολμά να επιχειρήσει άμβλωση του «σπέρματός του», γιατί έτσι «ἐφεδρεύει τῇ ἐκείνου ζωῇ». [24]
- Ο νομομαθής Ουλπιανός τονίζει ότι: όταν μια έγκυος γυναίκα βίαια προβεί εναντίον του εαυτού της για να οδηγηθεί στην αποβολή του εμβρύου, τότε ο διοικητής της επαρχίας έχει το δικαίωμα να καταδικάσει τη γυναίκα αυτή σε εξορία. Επίσης, θεωρεί το κυοφορούμενο ως άνθρωπο πριν γεννηθεί.[25]
- Σύμφωνα με το δίκαιο της Ελλάδας, το έγκλημα της άμβλωσης τιμωρείται από τον κοινό ποινικό νομοθέτη σε βαθμό κακουργήματος, προβλεπομένων και ειδικών περιπτώσεων, κατά τις οποίες διώκεται και τιμωρείται στον βαθμό του πλημμελήματος.[26]
Η θέση της Εκκλησίας για την Άμβλωση
Η σημαντικότητα της υπόστασης της ζωής αντανακλάται και στους Ιερούς Κανόνες των Πατέρων της Εκκλησίας που συμπληρώνεται με τα προβλεπόμενα επιτίμια για όσους οδηγηθούν σε πράξεις αφαίρεσης ζωής των συνανθρώπων τους. Η παράδοση της Εκκλησίας μας διδάσκει ότι ο Θεός είναι ο δημιουργός και η πηγή της ζωής, γεγονός που φανερώνει την ιερότητα της ζωής και την αιώνια αξία της.
«Έγὼ εἰμι ὁ Θεὸς Ἀβραὰμ καὶ ὁ Θεὸς Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς Ἰακὼβ·
οὐκ ἔστιν ὁ Θεὸς Θεὸς νεκρῶν, ἀλλὰ ζώντων»
(Ματθ., 22, 32)
Η ζωή, απ’ όλα τα φυσικά δώρα του Θεού, είναι το πρώτο δώρο. Ο άνθρωπος μόνο ζωντανός δύναται να αγαπάει τον Θεό και να τον ευχαριστεί για το δώρο της ζωής. Η επιλογή του θανάτου δεν αποτελεί δικαίωμα του ανθρώπου[27]. Όπως ο άνθρωπος δεν μπορεί να δώσει ζωή, δηλαδή να κατασκευάσει ζωή, έτσι δεν μπορεί και να αφαιρέσει. Απόλυτος Κύριος της ζωής και του θανάτου είναι μόνο ο Θεός.
«Κύριος θανατοῖ καὶ ζωογονεῖ, κατάγει εἰς ᾅδου καὶ ἀνάγει»
(Βασιλειών 1β´, 6)
Έτσι και το έμβρυο είναι μια ζωή, ένας μικρός ανεξάρτητος οργανισμός, μια ύπαρξη που έχει δικαίωμα να ζήσει, δεν είναι κτήμα που το διαχειρίζεται κάποιος. Η παρεμπόδιση της εξέλιξης του εμβρύου, με τη βίαιη διακοπή της κύησης, δε συνιστά απλά μια τυπική βιολογική διαδικασία, αλλά καταστροφή μιας ανθρώπινης ζωής, μιας ζωής με αιώνια προοπτική. Η άμβλωση, σύμφωνα με τους ιερούς κανόνες, ανήκει στα εγκλήματα κατά της ζωής και του σώματος και ταυτίζεται με φόνο.[28] Όποιος θανατώνει έναν συνάνθρωπό του αντιστρατεύεται το θέλημα του Θεού και καθυβρίζει το έργο της δημιουργίας του Θεού.
«ὅτι ὁ Θεὸς θάνατον οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ τέρπεται ἐπ᾿ ἀπωλείᾳ ζώντων»
(Σοφία Σολομώντος 1, 13)
Ο σεβασμός της ανθρώπινης ζωής, είναι σεβασμός που πηγάζει από τον άνθρωπο και καταλήγει και πάλι στον άνθρωπο, στο πρόσωπο του συνανθρώπου. Μέσα από τη βιβλική 6η εντολή «οὐ φονεύσεις», δηλαδή μη σκοτώσεις, με κανέναν τρόπο μην αφαιρέσεις τη ζωή του συνανθρώπου σου, εκφράζεται το πνεύμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας σχετικά με το ζήτημα των ανθρωποκτονιών. Το πνεύμα αυτό της Εκκλησίας σχετικά με την ανθρωποκτονία, φαίνεται και στο Ιερό «Πηδάλιον» των Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου και Ιερομόναχου Αγαπίου. Με επίκεντρο τον άνθρωπο ως ψυχοσωματική οντότητα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη ζωή του, την αξία και το νόημα αυτής, καθώς και σε τρόπους με τους οποίους αυτή διαφυλάσσεται και θωρακίζεται.
Η Ορθόδοξος Εκκλησία του Χριστού, δια τεσσάρων Αγίων Οικουμενικών Συνόδων (Γ’,Δ’, Ε’ και Στ’) και σύμφωνα με τον 91ον Κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου και τους 2ο[29] και 8ο Κανόνες του Μεγάλου Βασιλείου, σέβεται και αναγνωρίζει τον άνθρωπο ως τέλειο εξ άκρας συλλήψεως[30]. Από την στιγμή, δηλαδή, κατά την οποία η διαφανής ζώνη του ωαρίου κλείσει ερμητικά την πρόσβαση σε άλλους αρένες γαμέτες, τότε ακριβώς που ιδρύεται το περιγραπτόν του ανθρώπου στην πρώτη του ενδομήτρια μορφή «ἐν κρυφῇ» (Ψαλμός 138, 15) και ταυτόχρονα αρχίζει η προσωπική ιστορία του νέου αυτού θεοπλάστου όντος. «Κάθε άνθρωπος που συλλαμβάνεται, έχει μεν αρχή αλλά δεν έχει τέλος. Η αρχή, σύλληψη του κάθε ανθρώπου αποτελεί για την Ορθόδοξη Εκκλησία ένα γεγονός μοναδικής σπουδαιότητας», όπως όμορφα έχει γράψει στο παρελθόν η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος.[31] Από τη στιγμή αυτή αρχίζει η διαφοροποίησή του από τους άλλους, είναι ένας νέος οργανισμός, ανεπανάληπτος που διαθέτει αιώνια ψυχή και είναι σεβαστός και ιερός.
Ο άνθρωπος είναι άνθρωπος σε κάθε φάση της ανάπτυξής του από τη στιγμή της συλλήψεως, κατά την οποία εισέρχεται στην προοπτική της αιωνιότητας. «Μεγάλου γὰρ ἀξιώματός ἐστιν ὁ ἄνθρωπος. Ἴδε πόσος ἐστίν ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη, καὶ οὐκ εὐδόκησεν ἐν αὐτοῖς ὁ Κύριος, εἰ μὴ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ μόνῳ ἀναπαύεται. Τιμιώτερος οὖν ἐστιν ὁ ἄνθρωπος ὑπὲρ πάντα τὰ δημιουργήματα…». [32]
Το έμβρυο είναι άνθρωπος. Η δυνατότητά του να αναπτυχθεί σε τέλειο άνθρωπο (Άγιο, σύμφωνα με την Πίστη της Εκκλησίας μας, αλλά και απλώς σε ενήλικα κατά την άθεη επιστήμη) επισφραγίζει την ανθρώπινή του οντότητα. «Από άκρας συλλήψεως το έμβρυο δεν είναι απλά γονιμοποιημένο ωάριο, είναι τέλειος άνθρωπος κατά την ταυτότητα και διαρκώς τελειούμενος κατά την φαινοτυπική έκφραση και οργάνωση» μας γράφει και πάλι η ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος[33]. Και είναι ο άνθρωπος μια ανεπανάληπτη και ανεκτίμητη πράξη, που καλείται να ομοιωθεί προς τον δημιουργό του. [34]
Με την σύλληψη, δηλαδή, το γεγονός της γονιμοποιήσεως και της δημιουργίας του ζυγωτού κυττάρου, στοιχειοθετείται η έναρξη της ζωής του ανθρώπου ως ψυχοσωματικής οντότητας, όπως αυτή ορίζεται στην ανθρωπολογία της Εκκλησίας. [35]
H Ορθόδοξη Εκκλησία μας υπενθυμίζει το «ἅμα σύλληψη ἅμα ψυχὴ» με τις εορτές της συλλήψεως του Χριστού, της Υπεραγίας Θεοτόκου και του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου[36]. Η ύπαρξη ψυχής και ανθρώπινης υπόστασης στο έμβρυο γίνεται ακόμα πιο εμφανής στο γεγονός του ασπασμού της Αγίας Ελισάβετ από την Υπεραγία Θεοτόκο. Η Μητέρα του Κυρίου μας, αμέσως μετά τον Ευαγγελισμό, πήγε στην Ελισάβετ. Αγέννητο μωρό ήταν ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, μέσα στη μήτρα της αγίας του μητέρας και έπεσε και προσκύνησε μέσα στην κοιλιά τον Άναρχο, μόλις τον αισθάνθηκε κοντά του. Θυμίζουμε ότι ενώ ο Ιωάννης ήταν στον 6ο-7ο μήνα της κύησης, ο Ιησούς ήταν στον 1ο-2ο. «Και εγένετο ως ήκουσεν η Ελισάβετ τον ασπασμόν της Μαρίας, εσκίρτησε το βρέφος εν τη κοιλία αυτής·και επλήσθη Πνεύματος Αγίου η Ελισάβετ και ανεφώνησε φωνή μεγάλη και είπεν ευλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου. Και πόθεν μοι τούτο ίνα έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με; Ιδού γαρ ως εγένετο η φωνή του ασπασμού σου εις τα ώτά μου, εσκίρτησε το βρέφος εν αγαλλιάσει εν τη κοιλία μου» (Λουκ. 1,14 και 1,41-45)
Ακόμα από τη διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης[37]μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι από τη στιγμή της σύλληψης υπάρχει ταυτόχρονη ύπαρξη ψυχής και σώματος. [38]
Επίσης, στο Εγκύκλιο Σημείωμα της Εκκλησίας της Ελλάδος υπ’ αριθμ. 307/219/19-1-2006,[39] προβάλλεται η άποψη της Εκκλησίας σχετικά με τη δημιουργία της ψυχής, στα εξής ενδεικτικά σημεία:
- Παράγραφος 8 του σημειώματος: «Η γονιμοποίηση, μαζί με τη βιολογική ζωή και οντότητα, προσδίδει στον άνθρωπο την ύπαρξη, το είναι, την ψυχή».
- Παράγραφος 9 του σημειώματος: «Η ψυχή δεν εγκαθίσταται στο σώμα, αλλά είναι σύμφυτη με αυτό. Μαζί με το σώμα γεννιέται και η ψυχή».
- Παράγραφος 28 του σημειώματος: «Η αρχή της βιολογικής ζωής στον άνθρωπο ταυτίζεται με ένα μοναδικής και ανεπανάληπτης σπουδαιότητος γεγονός, τη γέννηση μιας νέας ψυχής».
Για τον λόγο αυτό, όταν οι Πατέρες τοποθετούνται απαγορευτικά απέναντι στην άμβλωση, δεν εξετάζουν σε ποιο στάδιο ανάπτυξης βρίσκεται το έμβρυο.[40] Ο Μέγας Βασίλειος στον 2ο κανόνα του επισημαίνει τη σημασία του κυοφορούμενου και τονίζει ιδιαιτέρως την απαγόρευση διάκρισης εάν αυτό είναι διαμορφωμένο, δηλαδή αν έχει λάβει την τελική του μορφή ως νεογνό, ή εάν φαίνεται σε εμάς ως μία άμορφη μάζα αναπαραγόμενων κυττάρων, κάτι το οποίο το συναντάμε στις πρώτες μέρες της συλλήψεως. Αξίζει εδώ να σταθούμε για μερικά λεπτά και να στοχαστούμε εκτενώς τη φράση του Αγίου «…φαίνεται σε εμάς…» «ἐκμεμορφωμένου καὶ ἀνέξεικονίστου παρ’ ἡμῖν» και να αναλογιστούμε και τις επιστημονικές και τις θεολογικές καταβολές του Αγίου που νομοθέτησε έτσι και το αν εμείς μπορούμε να παραβλέπουμε αυτά που ορίζει.
Στον ίδιο κανόνα σχετικά με την άμβλωση, ο Μέγας Βασίλειος ορίζει ότι η γυναίκα η οποία φθείρει (με οποιονδήποτε τρόπο) το έμβρυο που κυοφορεί είναι υπόλογη φόνου, αφού έτσι εκδηλώνει περιφρόνηση προς ένα άλλο πρόσωπο (το παιδί της), εξαιτίας της καταστρέφεται μια ανθρώπινη ζωή και ματαιώνεται ένα δώρο του Θεού. Ως εκούσιοι φονείς αντιμετωπίζονται και αυτοί που έδωσαν τα αμβλωθρίδια αφού συμμετείχαν και χορήγησαν τα αναγκαία μέσα για να βλάψουν το έμβρυο. [41]
Η αυτοτέλεια του εμβρύου ως ανθρώπινου οργανισμού αποδεικνύεται και από τον 6ο Κανόνα της Τοπικής Συνόδου Νεοκαισάρειας.[42] Εάν το κυοφορούμενο ήταν μέρος της εγκύου, τότε θα έπρεπε να συμβαπτίζεται με αυτήν. Η εναντίωση που προβάλλεται σε αυτόν τον Κανόνα αποδεικνύει ότι το έμβρυο έχει δική του υπόσταση, ξεχωριστή από της μητέρας, όχι μόνο κατά την ψυχή αλλά και κατά το σώμα, (καθώς προήλθε από σύζευξη γαμετών πατρικής και μητρικής προελεύσεως) και ουσιαστικά δεν έρχεται σε επαφή με τη μητέρα[43] αλλά μόνο ενοικεί (χωρίς να παρασιτεί) σε αυτήν προσωρινά.
Στην εποχή μας είναι πλέον κοινώς διαπιστωμένο πως η άμβλωση προκαλεί τεράστια ηθικά θέματα και ενοχή, που είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε άσχημες ψυχολογικές καταστάσεις και να δημιουργήσουν ψυχικά τραύματα. Με την άμβλωση θανατώνεται άδικα ένα έμβρυο καθώς επίσης, μπορεί να προκληθούν διάφορα νευρολογικής, ψυχολογικής, υγειονομικής φύσεως προβλήματα, στείρωση[44] ακόμη και θάνατος στη μητέρα.
Σε περίπτωση φόνου εγκύου, ο Μέγας Βασίλειος στον 2ο κανόνα του Πηδαλίου, αναφέρει πως μιλάμε για δύο ξεχωριστούς φόνους.
Σε περίπτωση στείρωσης εφαρμόζεται ο 22ος Αποστολικός Κανόνας που λέει: «ὁ ἀκρωτηριάσας ἑαυτόν, μὴ γινέσθω κληρικός. Φονεὺς γὰρ ἐστιν ἑαυτοῦ».
Η γυναίκα η οποία με δική της απόφαση και συγκατάθεση υποβάλλεται σε στείρωση – ευνουχισμό καθίσταται «τῆς τοῦ Θεοῦ δημιουργίας ἐχθρός». Ακυρώνει την φύση της και αθετεί την Θεία Εντολή, «αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε». (Γένεσις, 1,28) Μεγαλύτερη, βέβαια, ευθύνη έχει εκείνος ο οποίος διαπράττει τον ευνουχισμό της μητέρας και μάλιστα εν αγνοία της.
Επιστήμη και Βιοηθική
Αναμφισβήτητα, η εποχή στην οποία ζούμε χαρακτηρίζεται από νέες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις στη βιολογία, στη βιοϊατρική, στη βιοτεχνολογία και στη γενετική οι οποίες έχουν ως επακόλουθο την προσφορά νέων λύσεων σε χρόνιες ή προσωρινές ασθένειες.
Η Εκκλησία ευλογεί τις έρευνες, εφ’ όσον αυτές κινούνται μέσα σε ορισμένα, παραδεκτά ηθικά πλαίσια, τονίζει όμως και την ανάγκη να μπουν ορισμένοι φραγμοί οι οποίοι θα περιορίζουν την απολυτότητα της ανεξαρτησίας των επιστημόνων, ώστε να μη φτάσουν σε ένα σημείο με το οποίο θα μπορούν να κάνουν κακό στο ανθρώπινο γένος.
Η Εκκλησία οφείλει να ενημερώνει και να αφυπνίζει τα μέλη της, τους πιστούς, στηριζόμενη στην Αγία Γραφή, την Ιερά Παράδοση και τις Κανονικές αποφάσεις των Συνόδων της, που περιέχονται στο Ιερό «Πηδάλιον», με γνώμονα την προάσπιση της ανθρώπινης ζωής απέναντι σε αντικανονικές και αντορθόδοξες ενέργειες που ενδέχεται να βλάψουν ή να καταστρέψουν ανθρώπινες ζωές ή -χειρότερα- να καταδικάσουν ψυχές.
Στην εποχή μας η επιστήμη ανάλογα με τις σκοπιμότητες, τις γνώσεις και τους φορείς της πολλές φορές αντιμετώπισε το ανθρώπινο έμβρυο ως ένα άθροισμα κυττάρων που ανάλογα με τη βούληση της μπορεί να καταστραφεί, να υποστηριχθεί, να αναπαραχθεί, να χρησιμοποιηθεί και να αξιοποιηθεί, σαν να πρόκειται για το οποιοδήποτε εμπόρευμα. Πλειάδα παραδειγμάτων βρίσκουμε καθημερινά στις περιπτώσεις της ιατρικής υποβοήθησης στην ανθρώπινη αναπαραγωγής, της ανάπτυξης ιστών και οργάνων και τις θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Αρνητική στάση διατηρεί η Εκκλησία απέναντι στην ανάπτυξη αρχέγονων εμβρυικών κυττάρων, καθώς και αρνητική ήταν και η απάντηση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος με Δελτίο Τύπου που εξέδωσε στις 25 Ιανουαρίου 2001, σχετικά με την απόφαση της Βουλής των Λόρδων στη Μεγάλη Βρετανία να εγκρίνει Νομοσχέδιο που επιτρέπει την κλωνοποίηση εμβρυικού ιστού για θεραπευτικούς σκοπούς. Υπενθύμισε την τοποθέτησή της, στις 17 Αυγούστου του 2000[45] για την απόφαση της Βρετανικής Κυβέρνησης να επιτρέψει τα πειράματα σε ανθρώπινα εμβρυικά κύτταρα, που προέρχονται από κλωνοποίηση τύπου Ντόλυ, στην οποία ανέφερε ότι, «Η Εκκλησία μας εκφράζει την κατηγορηματική αντίθεσή της στη διεξαγωγή πειραμάτων σε ανθρώπινα εμβρυονικά κύτταρα. Αυτό που έτσι ονομάζεται εξυπονοεί την καταστροφή όχι εμβρυονικών κυττάρων, αλλά ανθρωπίνων εμβρύων.»
Γνωρίζουμε πως τα κύτταρα απαρτίζουν τους ιστούς και οι ιστοί συγκροτούν την σωματική μας ολότητα. Πως είναι δυνατόν να αποδεχόμαστε την πειραματική χρήση ενός ζωντανού εμβρύου, μέσω των κυττάρων του, ή των ιστών του;
«Τα πειράματα στα ανθρώπινα έμβρυα οδηγούν αναπότρεπτα στο θάνατό τους και για το λόγο αυτό απαγορεύονται σε πολλές χώρες. Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα όταν πρόκειται για την πρόκληση θανάτου έστω και σε έναν άνθρωπο, πολύ περισσότερο όταν αυτό γίνεται αναγκαστικά και χωρίς τη συναίνεσή του, μια που φυσικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατο προκειμένου για ένα έμβρυο.»[46]
Η έκτρωση ουδέποτε είναι θεραπευτική, οδηγεί πάντα στο σωματικό θάνατο ένα αγέννητο παιδί, μία ζώσα εικόνα Θεού, ενώ μακροπρόθεσμα καταστρέφει σωματικά και πνευματικά και όλους όσους συνδράμουν σε αυτή. Ο άνθρωπος γίνεται αντικείμενο ποικίλης χρήσεως και καταχρήσεως. Η ανθρώπινη ζωή και το σώμα του βρέφους βεβηλώνονται. Η χρήση των μελών του θανατωθέντος εμβρύου «προς όφελος(;) της επιστήμης» με αυτόν τον τρόπο, μάλλον προκαλεί απεχθή αισθήματα, παρά δικαιώνει την βάναυση πράξη. Το έμβρυο είτε σκοτώθηκε για το σκοπό αυτό είτε όχι, αφού αφαιρεθεί βίαια από τη μήτρα της μητέρας του, προσφέρεται στα χέρια των ερευνητών, οι οποίοι το τεμαχίζουν «τὰς χεῖρας καὶ μηρούς, καὶ βραχίονας καὶ κνήμας καὶ τοὺς δακτύλους καὶ τὴν κάραν» [47] και μετά την αποβίωσή του το πετάνε στα σκουπίδια χωρίς καν μια στοιχειώδη ταφή. Όμως όλη αυτή η διαδικασία δεν σταματάει εκεί. Τα κύτταρα που έχουν συλλεχθεί από αυτό το έμβρυο που θυσιάστηκε βίαια, διασύρονται επί δεκαετίες και πολλαπλασιάζονται στα εργαστήρια σαν να πρόκειται για κάποιο υλικό ουδέτερο για «να σώζουν ζωές». Με την τόσο υπερβολική αγάπη για τον εαυτό μας, φτάσαμε στο σημείο να μην υπολογίζουμε τίποτα και να πατάμε επί πτωμάτων κυριολεκτικά!
Αποδοκιμάζοντας την έκτρωση ως θανάσιμη αμαρτία, η Εκκλησία αδυνατεί να βρει οποιαδήποτε δικαιολογία, ακόμα και σε περίπτωση κατά την οποία από την καταστροφή της συλληφθείσης ανθρώπινης ζωής ίσως να ωφεληθεί η υγεία κάποιου ανθρώπου. Ο Δαβίδ με αποστροφή απορρίπτει κάθε ευεργετική προσφορά, που είναι απόρροια αμαρτίας «Ἔλαιον δὲ ἁμαρτωλοῦ μὴ λιπανάτω τὴν κεφαλὴν μου» (Ψαλμός 140,5). Εμείς είμαστε βασιλικότεροι του Προφητάνακτος και μπορούμε να βάλουμε μέσα στο αίμα μας αίμα αθώων προκειμένω να σωθούμε από τον κορονοϊό και την οποιαδήποτε άλλη πληγή;
Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που απαγόρευσε στον ιατρό τη συμμετοχή του στη διενέργεια των αμβλώσεων όπως προκύπτει και από τον περίφημο όρκο του: «Οὐ δώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε. Ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω». Θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ως πρόδρομο των Πατέρων της Εκκλησίας όσον αφορά τα θέματα της ευθανασίας και της έκτρωσης.
Η δολοφονία (έκτρωση) εμβρύων, η αφαίρεση των κυττάρων από τα νεκρά τους σώματα και ο πειραματισμός πάνω σε αυτά αποτελεί εξαιρετικά μεγάλο βιοηθικό πρόβλημα και δεν θα μπορούσε παρά να χαρακτηριστεί το λιγότερο ως ιεροσυλία, ακόμα και αν παραβλέπαμε το χαρακτηρισμό του ανθρωπίνου σώματος ως Ναό του Αγίου Πνεύματος από τον Απόστολο(Κορινθίους Α’ 6, 19).
Η Εκκλησία σέβεται τον νεκρό και περιβάλλει τα λείψανά του με ιερότητα, καθώς η προσβολή και η ασέβεια προς τον νεκρό επιτιμάται από τον 7ο Κανόνα του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, τον 66ο Κανόνα του Μεγάλου Βασιλείου και τον 29ο Κανόνα του Αγίου Ιωάννη του Νηστευτή.
Στην Καινή Διαθήκη καθίσταται φανερή η αξία του σώματος, αφού συνιστά κατοικητήριο του Αγίου Θεού. Και απαιτείται γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο να διατηρείται το σώμα αγνό.
«Οὐκ οἴδατε ὅτι τὸ σῶμα ὑμῶν ναὸς τοῦ ἐν ὑμῖν
Ἁγίου Πνεύματός ἐστιν, οὗ ἔχετε ἀπὸ Θεοῦ;»
(Α’ Προς Κορινθίους 6, 19)
Ο Μέγας Βασίλειος λέει: «Οφείλομεν δε να φροντίζωμεν να χρησιμοποιούμεν την ιατρικήν τέχνην, εάν ποτέ χρειασθή, έτσι, ώστε να μη αποδίδωμεν εις αυτήν κάθε αιτίαν υγείας ή ασθενείας, αλλά να δεχώμεθα την χρήσιν των αγαθών της ως προοριζομένην εις δόξαν Θεού και ως πρότυπον της επιμελείας των ψυχών […]Ό,τι όμως επινοείται με επιπολαιότητα και είναι καρπός περιεργείας, απαιτεί δε πολλήν απασχόλησιν και στρέφει όλην σχεδόν την ζωήν μας εις την επιμέλειαν της σαρκός, πρέπει να αποφεύγεται από τούς Χριστιανούς.»[48]
Η ιατρική τέχνη χρησιμοποιείται για να ωφελήσει τον άνθρωπο, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε να αναγνωρίζουμε ότι ο Θεός χορηγεί τα φάρμακα και τα υλικά στους ιατρούς, αλλά και τους φωτίζει στην επιτέλεση του έργου τους. Όταν όμως οι ιατροί υπερεκτιμούν τις δυνατότητες της ιατρικής, όταν δικαιολογούν ακόμη και την θανάτωση ανθρώπων για να βοηθήσουν άλλους να ζήσουν, ξεχνώντας τον Θεό επειδή έτσι τους αρέσει, τότε η ιατρική τέχνη αντί να ωφελεί, βλάπτει και δαιμονίζει.
«Χρειάζεται πολλή προσοχή, σύνεση και διάκριση, για να γίνεται το καλό με καλό τρόπο και να ωφελεί, γιατί αλλιώς, αντί να ωφελεί, δαιμονίζει τον άλλον.» (Άγιος Παϊσιος)[49]
«οὐδὲ τὸ καλὸν καλὸν, εἰ μὴ καλῶς γένηται»
[50](Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός)
Επιδείνωση του προβλήματος
Όταν ο Θεός και η φυσική τάξη αντικαθίστανται από τον άνθρωπο και την ανθρώπινη αυθαιρεσία, η περιφρόνηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας με την καταστροφή της αγέννητης ζωής θεωρείται αναπόφευκτη. [51]
Η χρήση εμβρυϊκών κυτταρικών σειρών από εκτρωθέντα έμβρυα στην έρευνα σε οποιοδήποτε επίπεδο, τροφοδοτεί την αυξανόμενη αποδοχή της χρήσης τους τόσο στην έρευνα των εμβολίων όσο και σε άλλους τύπους έρευνας για την κλιμάκωση της "ποικιλίας" και την “αναβάθμισή” της ιατρικής. Γίνεται όλο και πιο ευρέως διαδεδομένη και αποδεκτή η χρήση αυτής της μεθόδου όχι μόνο στην ιατρική αλλά και στην συνείδηση του απλού κόσμου ο οποίος το θεωρεί πλέον κάτι σαν «θεραπευτική αναγκαιότητα» και «επιστημονικό όφελος».
Όμως, δεν μπορεί ηθικά η ιατρική να στηρίζεται πάνω στο θάνατο κάποιου ανθρώπου. Όπως διατύπωσε και ο Ιπποκράτης σαν βασική ιατρική αρχή, «(δεῖ) ἀσκέειν, περὶ τὰ νουσήματα, δύο, ὠφελέειν, ἢ μὴ βλάπτειν». Δηλαδή, για να ασκήσει ο ιατρός την θεραπευτική του τέχνη απέναντι στα νοσήματα, πρέπει να έχει υπ΄ όψιν του δύο πράγματα: ή να ωφελήσει ή τουλάχιστον να μη βλάψει. Και όπως σύμφωνα με την σύσταση της Παλαιάς Διαθήκης «Τίμα ἰατρόν προς τάς χρείας αὐτοῦ τιμαῖς αὐτοῦ, καί γάρ αὐτόν ἔκτισε Κύριος» (Σοφ. Σειρ. 38, 1), που πολλοί ιερείς αναφέρουν για να μας προτρέψουν να εμπιστευτούμε τους ιατρούς, δεν μας αναφέρει κανένας την συνέχεια του κειμένου που λέει «Και αὐτός (ὁ Θεός) ἔδωκεν ἀνθρώποις ἐπιστήμην ἐνδοξάζεσθαι ἐν τοῖς θαυμασίοις αὐτοῦ». Διευκρινίζεται ότι η ιατρική τέχνη δεν πρέπει να αυτονομείται και να αυτοϋψώνεται, αλλά να ενεργεί για τη δόξα του Θεού. Κάθε ιατρική πράξη και ενέργεια για να είναι θεοφιλής και ακατάκριτος, οφείλει να σέβεται τον άνθρωπο εξ άκρας συλλήψεως και γενικότερα, να βρίσκεται μέσα στο γράμμα και το πνεύμα του Ευαγγελίου.
Από την στιγμή που το προσδοκώμενο αποτέλεσμα του εμβολίου και κάθε εμβολίου, με τεχνολογία, που στηρίζεται στην κυτταρική σειρά HEK-293, ή σε άλλες ανθρώπινες κυτταρικές σειρές, (π.χ. Ἱ-38 και MRC-5) έχει ως προϋπόθεση την άμβλωση, πως μπορούμε να πούμε ότι χρησιμοποιείτε προς δόξαν Θεού;
Με την αποδοχή των εμβολίων Covid-19 που προέρχονται από κυτταρικές σειρές θα αυξηθεί ο αριθμός των αμβλώσεων. Πράγματι, υποστηρίζοντας τα θεωρούμενα «επιστημονικά οφέλη» που προκύπτουν από τα έμβρυα που σκοτώθηκαν άδικα και σκόπιμα, ανεξάρτητα από το πότε συνέβησαν οι θάνατοί τους, σημαίνει πως συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε την απαράδεκτη τακτική των αμβλώσεων και της χρήσης τους για την παραγωγή φαρμάκων, εμβολίων κλπ. Υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία[52], και παραδείγματα[53], πως η χρήση ιστών εκτρωθέντων εμβρύων σε «επιστημονικές» εφαρμογές και οι σχετιζόμενες εκτρώσεις είναι συνεχείς. [54]
Ενώ εμείς αδιαφορούμε πλήρως για τις αθώες ζωές που χάνονται καθημερινά λόγω εκτρώσεων που ίσως κιόλας αφελώς να τις υποβοηθάμε, κάποιοι άλλοι δεν χάνουν την ευκαιρία να χειρίζονται πειραματικά την ανθρώπινη βιολογική φύση. Όσο περισσότερο αφήνεται ελεύθερη η επιστήμη και δεν περιορίζεται τόσο πιο αποτρόπαια πράγματα επιδιώκει εις βάρος της ανθρώπινης ζωής. Ο ίδιος ο Stanley Plotkin που παραδέχτηκε ψυχρά τις εκτρώσεις που έκανε, παραδέχτηκε επίσης, στην ίδια κατάθεσή του πως χρησιμοποίησε 1.000.000 Αφρικανούς, καθώς και παιδιά με νοητική υστέρηση, ως πειραματόζωα.
Πλέον πέρα από την «σκόπιμη διακοπή κυήσεως», μιλάμε και για «σκόπιμη ευθανασία». Ήταν συνέπεια πως η αποδοχή της άμβλωσης θα οδηγούσε αναπόφευκτα και στη βρεφοκτονία μετά τη γέννηση. Με αφορμή το πρωτόκολλο Groningen,[55]το οποίο επιτρέπει στους γιατρούς να μπορούν να τερματίσουν σκόπιμα την ζωή ενός παιδιού και μετά τη γέννησή του λόγω σοβαρής ασθένειας που παρουσιάζει ή επειδή θεωρεί ο γιατρός ότι αυτό το παιδί δεν μπορεί να έχει ένα αξιοπρεπές μέλλον, είναι απαραίτητο να σημειώσουμε εδώ πως και τα παιδιά με σοβαρές ασθένειες είναι άνθρωποι.
Ποιος άραγε θα μπορούσε να ξέρει με ακρίβεια το μέλλον που έχει το κάθε παιδί χωρίς να το αφήσει να ζήσει;
Με ποιό δικαίωμα τολμούμε να κρίνουμε ποιός έχει το δικαίωμα να ζήσει και ποιός όχι; Με αυτόν τον τρόπο υποτιμάμε τη Δύναμη και τη Χάρη του Θεού προς τους πάσχοντες και όσους τους φροντίζουν.
Λέει ο Θεός: «Η γαρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται».
Και συνεχίζει ο απόστολος Παύλος: «ήδιστα ουν μάλλον καυχήσομαι εν ταις ασθενείαις μου, ίνα επισκηνώση επ’ εμέ η δύναμις του Χριστού. Διό ευδοκώ εν ασθενείαις, εν ύβρεσιν, εν ανάγκαις, εν διωγμοίς, εν στενοχωρίαις, υπέρ Χριστού·όταν γαρ ασθενώ, τότε δυνατός ειμι». (Β’ Κορινθίους 12, 9-10)
Εμβόλιο και Εγκυμοσύνη
Άρχισαν πλέον, να βγαίνουν στη δημοσιότητα καινούριες πληροφορίες σχετικά με τα εμβόλια Covid-19. Πρόσφατα η FDA αναγκάστηκε να δημοσιεύσει εμπιστευτικό έγγραφο που της είχε στείλει η Pfizer και την πληροφορούσε σχετικά με την χρήση και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της Covid-19. Στο έγγραφο αυτό [56] η Pfizer ενημέρωσε την FDA ότι δεν είχε πληροφορίες για την ασφάλεια του εμβολίου σε ό,τι αφορά τη χρήση του σε εγκύους. Στην ενότητα με την ένδειξη «Χρήση κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία», η έκθεση εξετάζει αναφορές για το εμβόλιο mRNA, που συνδέεται με:
αυτόματη αποβολή (23 αναφορές),
εκκρεμή έκβαση (5),
πρόωρο τοκετό με νεογνικό θάνατο (2),
αυτόματη αποβολή με ενδομήτριο θάνατο (2),
αυτόματη αποβολή με νεογνικό θάνατο(1) και
φυσιολογική έκβαση (1).
Άρα η FDA γνώριζε πως τα αγέννητα μωρά κινδυνεύουν σε μεγάλο ποσοστό να αποβληθούν με το εμβόλιο, ωστόσο προτίμησε να κρύψει την αλήθεια και τους θανάτους και επέβαλε το εμβόλιο στις εγκύους.
Πέρα από τα αθώα έμβρυα που σκοτώθηκαν για τη δημιουργία αυτού του εμβολίου, το ίδιο το εμβόλιο είναι υπαίτιο και για άλλους φόνους εκ προμελέτης. Η Pfizer και όποιος άλλος γνωρίζει τους κινδύνους του εμβολίου και παρόλα αυτά το προωθεί είναι όλοι συνένοχοι στο έγκλημα κατά της ανθρώπινης ζωής.
Συμπεράσματα
«Η πρώτη αποστολή της Εκκλησίας είναι να σώζει ζωές.» (Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος)
Κάθε φάση της ζωής του ανθρώπου είναι πνευματικό θέμα, καθώς είτε βοηθάει, είτε καταποντίζει τον άνθρωπο στην πνευματική του πορεία. Όλοι είμαστε αλλήλων μέλη μέσα στην Εκκλησία και για αυτό οι πράξεις του ενός επηρεάζουν καθοριστικά και όλους τους άλλους [Παράρτημα 1]. Η Ορθοδοξία, η μόνη γνήσια έκφραση του Χριστιανισμού, είναι μια πνευματική δύναμη που έχει σκοπό και ρόλο να κατευθύνει σωστά τους ανθρώπους, δίνοντάς τους τα αληθινά κριτήρια για να τοποθετούνται κάθε φορά απέναντι στα προβλήματα.
Η άμβλωση καταδικάζεται σαν έγκλημα από τους Πατέρες της Εκκλησίας μας [Παράρτημα 2] αλλά και από την Παλαιά Διαθήκη[57]. Είναι ένα πολύ σοβαρό ζητήματα, για το οποίο κανένας δεν θα έπρεπε να αδιαφορεί, καθώς συνδέεται άμεσα με τη Σωτηρία της ψυχής αλλά και με την ψυχολογική και σωματική υγεία των ανθρώπων.
Στο χωρίο της Καινής Διαθήκης «Έσται γαρ μέγας ενώπιον του Κυρίου, και οίνον και σίκερα ου μη πίη και Πνεύματος Αγίου πλησθήσεται έτι εκ κοιλίας μητρός αυτού» (Λουκ. 1, 15) που αναφέρεται στη σύλληψη του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, είναι φανερό ότι τα έμβρυα όχι μόνο κοινωνούν με το Θεό, αλλά λαμβάνουν τη φροντίδα Του και αγιάζονται από Εκείνον, ως έμψυχοι άνθρωποι που είναι.
Γι' αυτό λέμε: «άμα σύλληψις, άμα άνθρωπος» από την στιγμή που συλλαμβάνεται ένας άνθρωπος στα σπλάχνα μιας γυναίκας, είναι άνθρωπος. [58]
«ὅτι σὺ ἐκτήσω τοὺς νεφρούς μου, Κύριε, ἀντελάβου μου ἐκ γαστρὸς μητρός μου»
(Ψαλμός 138, 13)
Όταν ήδη φτιάχνεται, κτίζεται, δομείται, μέσα στα σπλάχνα της μητέρας του ο αναπτυσσόμενος άνθρωπος, είναι άνθρωπος! Είναι ολόκληρος! Είναι πλήρης άνθρωπος! Με την διαφορά πως η πληρότητά του δεν φαίνεται ακόμη. Από τη στιγμή αυτή αναζητά στα σπλάχνα της μητέρας του προστασία και φροντίδα.
Όσοι είναι άθεοι, βλέπουν τον κόσμο σαν μια τυφλή αρένα, όπου ο καθένας κάνει ό,τι νομίζει χωρίς ποτέ να δώσει λόγο σε κανέναν, δεν έχουν φυσικά κανέναν περιορισμό. Θεωρούν μια ανθρώπινη ανυπεράσπιστη ζωή ως «βιολογικό ιστό». Και την καταστρέφουν με την ίδια ευκολία που οι στρατιώτες του Χίτλερ έκαναν τους ανθρώπους σαπούνι. Όμως οι Χριστιανοί πρέπει να κατανοούν την σημασία και την ουσία αυτού του θεόπλαστου όντος και να το προστατεύουν.
Οποιαδήποτε παρέκκλιση από τις αρχές της πίστεώς μας στο θέμα των αμβλώσεων, προσβάλλει την Θεία Δημιουργία και κατά συνέπεια βρίσκεται, έξω από το δόγμα και το ήθος της Εκκλησίας. Ο Απόστολος Παύλος λέει: «εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται παρ' ὃ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω.» (Γαλ. 1,9)
Η επιλογή του εμβολιασμού, είναι ζήτημα πρωτίστως θεολογικό και εκκλησιαστικό.
Η συνειδητή αποδοχή του εμβολιασμού με «προϊόντα» που στήθηκαν πάνω στο αίμα αθώων εμβρύων, είναι αντίθετη με την Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη μας. Ας θυμηθούμε τα λόγια του προφήτη Δαυίδ: «Δεν θα συγκαλέσω ποτέ και για κανέναν λόγο λατρευτικές συνάξεις από ανθρώπους μολυσμένους με αίματα ανθρώπων ή ειδωλολατρικών θυσιών. Τα ονόματα των ασεβών αυτών ανθρώπων αλλά και τών μισητών θεών τους δεν θα τα θυμηθώ ποτέ και ούτε θα τα αναφέρω με τα χείλη μου. Ούτε εγώ θα συγκαταλεχθώ με αυτούς» (Ψαλμός 15,4).
Αυτοί που επιλέγουν να είναι άθεοι, η επιλογή τους είναι σεβαστή. Αυτοί πού επιλέγουν να πιστεύουν στον Θεό, πρέπει επίσης να εισακούγονται, και στη συγκεκριμένη περίπτωση του εμβολιασμού κατά της Covid-19, δεν θα έπρεπε να εξαναγκάζονται να αποδεχτούν κάτι το οποίο πηγαίνει αντίθετα στην πίστη τους.
Κάθε άνθρωπος που ενώ γνωρίζει την προέλευση των συγκεκριμένων, (αλλά και άλλων) εμβολίων (αμβλώσεις) προτρέπει ή επιβάλλει το «εμβόλιο», συναινεί στην αποδοχή προϊόντων εγκλήματος, έχει ισοδύναμη ευθύνη με τον ηθικό αυτουργό του εγκλήματος, συμβάλει στην άμβλυνση της συνειδήσεως των ανθρώπων απέναντι στην έκτρωση, γίνεται συνεχιστής και υποστηρικτής της απαράδεκτης τακτικής των εκτρώσεων, αλλά και γίνεται αίτιος θανάτου ή βαριάς αναπηρίας, όταν συμβεί να συνακολουθεί τον συγκεκριμένο εμβολιασμό μια παρενέργεια.
Εννοείται ότι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, θα πρέπει να έχουν υγιές φρόνημα αφού «Ενέργεια πριν από σκέψη έχει υπερηφάνεια. Γι’ αυτό να μη βιάζεται κανείς να ενεργήσει, αλλά να σκέφτεται και να προσεύχεται προηγουμένως.»[59] και σε καμία περίπτωση να μην υποχωρούν σε θέματα πού θίγουν την Πίστη, το ήθος και την ίδια την ανθρώπινη υπόσταση. Η διδασκαλία και το βίωμα της Εκκλησίας, στην επιλογή μεταξύ μαρτυρίου και «πολιτισμένης ανθρωποφαγίας», προκρίνει το μαρτύριο. «Ὅς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν˙ ὅς δ’ ἂν ἀπολέσει τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ, εὑρήσει αὐτήν.» (Μαρκ. 8,35) Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί ο Χριστιανός στο όνομα μιας υποτιθέμενης «ελευθερίας» να ταυτιστεί με ό,τι αντίκειται στην ηθική του, την ζωή του και την πνευματική του πρόοδο. Για μας τούς Χριστιανούς, η «αλήθεια» δεν είναι μια αφηρημένη έννοια.
Η «Αλήθεια» είναι ο Ίδιος ο Χριστός. Γι’ αυτό και διακήρυξε:
«Ἐγώ εἰμί ἡ ὁδός, καί ἡ ἀλήθεια, καί ἡ ζωή». «Γνώσεσθε την ἀλήθειαν, καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς» (Ιωαν. 8, 32)
Κάνοντας συμβιβασμούς υπονομεύουμε τις δικές μας αρχές και απορρίπτουμε την αξία που ο Θεός δίνει σε κάθε ζωή που δημιουργεί. Τα άγια της πίστεως δεν χαρίζονται, ούτε γίνονται αντικείμενο διαπραγματεύσεων!
Οι σωτήριοι για τις ψυχές Ιεροί Κανόνες της Εκκλησίας είναι διαχρονικοί και αιώνιοι και δεν προσαρμόζονται στις μόδες των εποχών και στα προσωπικά θελήματα του καθενός.
Όπως λέει και ο μακαριστός π. Αθανάσιος Μυτιληναίος: «Δεν θα κριθούμε την ημέρα της Κρίσεως με τους νόμους της πολιτείας, όπως λέει ο ιερός Χρυσόστομος, παρά μόνο με τους νόμους του Ευαγγελίου. Γι' αυτό, αγαπητοί μου, μην παίρνουμε αέρα και αισθανόμαστε μια ανακούφιση, ότι επιτέλους έγιναν οι νόμοι πιο συγκαταβατικοί, και μπορούμε κατά κάποιον τρόπο να έχουμε μία χαλαρή ζωή.» [60]
Ρώτησαν τον Άγιο Γέροντα Παΐσιο, αν μπορεί να γίνει κάτι, ώστε να αρθεί ο νόμος για τις εκτρώσεις. Η απάντηση του Αγίου: «Μπορεί, αλλά χρειάζεται να κινηθεί η Πολιτεία, η Εκκλησία κλπ., ώστε να ενημερωθεί ο κόσμος για τις συνέπειες που θα έχει ή υπογεννητικότητα. Οι Ιερείς να εξηγήσουν στον κόσμο ότι ο νόμος για τις εκτρώσεις είναι αντίθετος προς τις εντολές του Ευαγγελίου. Οι γιατροί πάλι από την δική τους πλευρά να μιλήσουν για τους κινδύνους που διατρέχει ή γυναίκα που κάνει έκτρωση. Βλέπεις, οι Ευρωπαίοι είχαν την ευγένεια και την άφησαν κληρονομιά και στα παιδιά τους. Εμείς είχαμε τον φόβο του Θεού, αλλά τον χάσαμε και δεν τον αφήσαμε κληρονομιά στην επόμενη γενιά, γι’ αυτό τώρα νομιμοποιούμε τις εκτρώσεις.»
Τα λόγια του Αγίου Παϊσίου έρχεται να συμπληρώσει και ο Άγιος Πορφύριος που λέει: «Θα τους λέτε να μην αποφεύγουν τα παιδιά. Μέγα αμάρτημα η αποφυγή της τεκνογονίας! Θα τους το τονίζετε αυτό. Πάμε να εξαφανισθούμε και ως Έθνος!» [61]
Επίλογος
Ο Κύριος, ως ο προ αιώνων Αρχέτυπος της δημιουργίας του ανθρώπου, σαρκώθηκε στην Θεοδόχο Μήτρα της Υπεραγίας Θεοτόκου και γεννήθηκε σαν άνθρωπος αποδεικνύοντας τη σημασία που έχει κάθε ανθρώπινη ζωή.
Με αφορμή Αυτές τις Άγιες ημέρες των Χριστουγέννων και την ημέρα που καθιέρωσε η Ιερά Σύνοδος της Ελλάδος που είναι αφιερωμένη στην προστασία του αγέννητου παιδιού[62] (Πρώτη Κυριακή μετά τα Χριστούγεννα), ας σταθούμε συμπαραστάτες στο αγέννητο παιδί, προστατεύοντας και αγαπώντας το από την πρώτη κιόλας στιγμή, ως δώρο Θεού και πηγή ευλογίας και χαράς. Ας νοιαστούμε για όλες αυτές τις αθώες ζωές που χάθηκαν άδικα για την παραγωγή των συγκεκριμένων εμβολίων, αλλά και κάθε εμβολίου κατανοώντας το μέγεθος της αμαρτίας αυτής και μετανοώντας, αποδίδοντας έστω τον ελάχιστο σεβασμό στη μνήμη τους. Όταν γεννιέται ο Χριστός, γεννιέται μαζί και η ελπίδα. Η αμαρτία της έκτρωσης δεν είναι λιγότερο συγχωρήσιμη από κάθε άλλη μετανοημένη και εξομολογημένη αμαρτία.[63]
Για την Αγία Γέννησή Του να τον ευχαριστούμε, διότι: «Επεσκέψατο ημάς εξ ύψους ο Σωτήρ ημών. Ανατολή Ανατολών, και οι εν σκότει και σκιά εύρομεν την αλήθειαν».
Και ας συνειδητοποιήσουμε το χρέος μας: Αυτήν την αλήθεια να την κρατήσουμε και να την διαδώσουμε.
«Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία».
Μετά βαθυτάτου σεβασμού και τιμής εξαιρέτου,
ασπαζόμεθα ευλαβικά τη Δεξιά Σας
και ευχώμεθα Υμίν καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Προστασίας Εμβρύων
«Η Αγία Εμμέλεια»
Ο ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Βασίλειος Ν. Αραμπατζόγλου
Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Βασιλική-Μαρίνα Θ. Βανδουλάκη
Παράρτημα 1
Η έκτρωση είναι μεγάλη αμαρτία
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, δεν λένε απλώς ότι η έκτρωση είναι φόνος και επομένως αμαρτία, αλλά πληροφορούν ότι η συγκεκριμένη αμαρτία αποτελεί βασικό αίτιο πολύ σκληρών δοκιμασιών, όπως αυτών που περνά η πατρίδα μας κι η ανθρωπότητα γενικότερα.
Η αλήθεια είναι ότι το ζήτημα των εκτρώσεων έχει όλα τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά για μια τέτοια επίδραση γιατί:
- είναι εξέχουσας βαρύτητας, αφού πρόκειται για φόνο,
- στρέφεται εναντίον απόλυτα αθώων και ανυπεράσπιστων πλασμάτων,
- αφαιρεί προμελετημένα τη ζωή του ανθρώπου πριν από τη μετοχή του στο μέγα μυστήριο της βάπτισης,
- διαπράττεται από την ίδια τη μητέρα στο τέκνο της,
- ενέχει την υποκρισία, ήγουν τον στρουθοκαμηλισμό ότι σε συγκεκριμένο πλαίσιο τόπου (εντός της κοιλίας) και χρόνου (λίγους μήνες πριν τον τοκετό) ο φόνος επιτρέπεται,
- αφορά μυριάδες ψυχές,
- έχει νομιμοποιηθεί με κάθε επισημότητα και υποστηρίζεται με σθένος από εκλεγμένες κυβερνήσεις και πολιτικές ηγεσίες σε πολλές χώρες.
Ο Άγιος Παΐσιος λέει για τις εκτρώσεις: «Πόσες χιλιάδες έμβρυα σκοτώνονται κάθε μέρα! Η έκτρωση είναι φοβερή αμαρτία. Είναι φόνος, και μάλιστα πολύ μεγάλος φόνος, γιατί σκοτώνονται αβάπτιστα παιδιά. Πρέπει να καταλάβουν οι γονείς ότι η ζωή αρχίζει από την στιγμή της συλλήψεως.»
Σύμφωνα με τον Ιταλό νομομαθή του 19ου αιώνα Rafaello Bellestrini, «Η έσχατη απόδειξη, ότι ένας λαός έφθασε στο έσχατο σημείο ηθικής καταπτώσεως, θα είναι η εποχή όπου η έκτρωση θα θεωρείται κάτι το κοινωνικά ανεκτό και συνηθισμένο».
Παράρτημα 2
Τι αναφέρουν οι Ιεροί κανόνες για τις εκτρώσεις
Οι κανόνες της Εκκλησίας και τα επιτίμια που συνοδεύουν τους εν λόγω κανόνες και επιβάλλονται στα μέλη της Εκκλησίας, δεν έχουν σκοπό να τιμωρήσουν τους πιστούς! Σκοπός τους είναι να παιδαγωγηθούν οι πιστοί μέσα από αυτά, ώστε να συναισθανθούν το μέγεθος της αμαρτίας που έπραξαν και αν είναι δυνατόν να μην υποπέσουν πάλι στο ίδιο αμάρτημα.
Σχετικά με την αποδοχή του εγκλήματος της άμβλωσης, ο 91ος κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, [64] αναφέρει πως η άμβλωση και οι συμμετέχοντες σ’ αυτήν με οποιονδήποτε τρόπο είναι ένοχοι φόνου. Κατ’ επέκταση η αμέλεια προς τα νεογνά, που μπορεί να οδηγήσει στον θάνατό τους, επιφέρει το επιτίμιο του φόνου. Τα επιτίμια των φονέων αναφέρονται στον 8ο κανόνα του Μεγάλου Βασιλείου [65] και στους 56ο, 57ο[66] «Καὶ αἱ τοίνυν τὰ ἀμβλωθρίδια διδοῦσαι φάρμακα, φονεύτριαί εἰσι καὶ αὐταί, καὶ αἱ δεχόμεναι τὰ ἐμβρυοκτόνα δηλητήρια. Ταῦτα μὲν εἰς τοσοῦτον...» Διακρίνοντας, λοιπόν, στον 8ο Κανόνα του ο Μέγας Βασίλειος, τους εκουσίους από τους ακουσίους φόνους, κατατάσσει τις γυναίκες οι οποίες κατασκευάζουν τα φάρμακα εκείνα που προκαλούν τις αμβλώσεις, αλλά και τις γυναίκες που λαμβάνον αυτά με σκοπό να αποβάλλουν τα κυοφορούμενα απ’ αυτές έμβρυα, στους εκουσίους φονιάδες. Δηλαδή εντάσσει ξεκάθαρα την άμβλωση στους εκουσίους και θεληματικούς φόνους (φόνος εκ προμελέτης). Οι Άγιοι Πατέρες της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου (691 μ.Χ.) ορίζουν ακριβώς τα ίδια με την τελευταία φράση του 8ου Κανόνα του Μεγάλου Βασιλείου. Ορίζουν, δηλαδή, πως οι γυναίκες που κατασκευάζουν και δίνουν τα φάρμακα των αμβλώσεων, αλλά και οι γυναίκες οι οποίες τα λαμβάνουν, να επιτιμώνται με το επιτίμιο του φόνου, την αποχή δηλαδή από τη Θεία Ευχαριστία.
Κατά τον 91οΚανόνα της εν Τρούλω Συνόδου, η άμβλωση και οι συμμετέχοντες σε αυτήν με οποιονδήποτε τρόπο είναι ένοχοι φόνου. Κληρικός, ο οποίος διέπραξε το έγκλημα της αμβλώσεως ως συνεργός ή ηθικός αυτουργός, τιμωρείται με την ποινή της καθαίρεσης ως ένοχος που διέπραξε έγκλημα εκουσίου φόνου. Λαϊκός ή Μοναχός, που διέπραξε το ίδιο έγκλημα, τιμωρείται με την ποινή του απλού αφορισμού και εκείνος, που έχει ήδη διαπράξει το παραπάνω έγκλημα και έχει καταδικαστεί, δεν δύναται να καταταχθεί στον ιερό Κλήρο.[67]
Υποσημειώσεις
[1] Χαρακτηριστικά ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής μιλώντας για την πρόσληψη της ανθρώπινης φύσεως από τον Θεάνθρωπο Χριστό, αναφέρει: «... ἐξ ἄκρας συλλήψεως ἑνώσας ἑαυτῷ καθ’ ὑπόστασιν» (Ε.Π.Ε., τ. 15Α, σελ. 202). Ενώ ο Άγιος Κύριλλος συμπληρώνει: «Κατὰ ταύτην τὴν τῆς ἀσυγχύτου ἑνώσεως ἔννοιαν ὁμολογοῦμεν τὴν ἁγίαν Παρθένον Θεοτόκον, διὰ τὸ τὸν Θεὸν Λόγον σαρκωθῆναι, καὶ ἐνανθρωπῆσαι, καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς συλλήψεως ἑνῶσαι ἑαυτῷ τὸν ἐξ αὐτῆς ληφθέντα ναόν» (Αγίου Κυρίλου Πατριάρχου Αλεξανδρείας, «Τὰ Εὑρισκόμενα πάντα», P.G. 77, 177)
[2] Μετάφραση από: https://cogforlife.org/wp-content/uploads/Aborted-Fetal-Cell-Line-Chart.pdf
[3] Απομαγνητοφωνημένο απόσπασμα 9 λεπτών: https://orthodoxostypos.gr/τό-ἐμβόλιο-εἶναι-θέμα-πίστεως-καί-βιο/
Ένορκη κατάθεση του Stanley Plotkin Βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=7Hd_NqwLa7M
[4] Pamela Acker, Vaccination A Catholic Perspective, 2020
[5] https://www.ieb-eib.org/nl/nieuws/biomedisch-onderzoek/medisch-onderzoek/coronavirusvaccins-en-het-gebruik-van-cellen-van-geaborteerde-foetussen-stand-van-zaken-1926.html?backto=search
[6] Μετάφραση από: https://www.health.nd.gov/sites/www/files/documents/COVID%20Vaccine%20Page/COVID-19_Vaccine_Fetal_Cell_Handout.pdf
[7] Αναφορές
2.https://www.bioeticacs.org/iceb/seleccion_temas/pandemia/1170.full.pdf
3.https://www.liveaction.org/news/guide-fetal-cell-lines-aborted-vaccine-development
4.https://lozierinstitute.org/update-covid-19-vaccine-candidates-and-abortion-derived-cell-lines/
5.https://www.lgcstandards-atcc.org/products/all/crl-3216.aspx
6.https://www.gmp-creativebiolabs.com/per-c6-cell-lines_74.htm
[8] https://www.projectveritas.com/news/pfizer-leaks-whistleblower-goes-on-record-reveals-internal-emails-from-chief/
[9] https://www.nature.com/articles/s41586-020-2608-y
[10] https://www.nature.com/articles/s41586-020-2622-0
[11] https://www.gov.uk/government/publications/regulatory-approval-of-pfizer-biontech-vaccine-for-covid-19/summary-public-assessment-report-for-pfizerbiontech-covid-19-vaccine
[12] https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/covid-19-vaccine-janssen-epar-product-information_el.pdf
[13] https://www.nebraskamed.com/COVID/you-asked-we-answered-do-the-covid-19-vaccines-contain-aborted-fetal-cells
[14] Meredith Wadman, Abortion opponents protest COVID-19 vaccines’ use of fetal cells, Jun. 5, 20 https://www.sciencemag.org/news/2020/06/abortion-opponents-protest-covid-19-vaccines-use-fetal-cells
[15] Professor of Neurobiology: Why We Don’t Need Aborted Babies for Life-Saving Research https://www.lifenews.com/2015/08/21/professor-of-neurobiology-why-we-dont-need-aborted-babies-for-life-saving-research/
[16] «…για την απόκτηση εμβρυϊκών κυττάρων για καλλιέργεια, πρέπει να πραγματοποιηθεί μια προγραμματισμένη άμβλωση, επιλέγοντας την ηλικία του εμβρύου και τεμαχίζοντας το ενώ είναι ακόμα ζωντανό για την αφαίρεση των ιστών που θα τοποθετηθούν στα μέσα καλλιέργειας.»
Pietro Croce, MD, Vivisection or Science — a choice to make, Fetal Experimentation-Over the top; Part 1, p. 99-108.CIVIS, 1991, Hans Ruesch Foundation
[17] Για την έρευνά τους για την πολιομυελίτιδα: «Χρησιμοποιήθηκαν έμβρυα μεταξύ 12 και 18 εβδομάδων κύησης. Σπάνια ελήφθησαν ιστοί από νεκρά έμβρυα ή από πρόωρα βρέφη κατά την νεκροτομή…»
Thomas H. Weller, John F. Enders, Frederick C. Robbins and Marguerite B. Stoddard; Studies on the Cultivation of Poliomyelitis Viruses in Tissue Culture: I. The Propagation of Poliomyelitis Viruses in Suspended Cell Cultures of Various Human Tissue; Journal of Immunology 1952;69;645-671
[18] lifesitenews.com
[19] «Πολλά από τα εμβόλια του προγράμματος έχουν αναπτυχθεί από τις εμβρυικές κυτταρικές σειρές, οι οποίες «θερίζονται» από εκτρωμένα μωρά. Ως μοριακός βιολόγος πού είμαι, είναι σαφές ότι, για την χρήση βιώσιμου εμβρυικού κυττάρου, ο ιστός πρέπει να είναι ζωντανός[…] Το μωρό πρέπει να είναι ζωντανό για να «θεριστούν» τα κύτταρα.»
[20] Tobi Kundid, Μοριακός Βιολόγος, Νέας Υόρκης, 15 Φεβρουαρίου 2021, επιστολή στην Επιτροπή Δημόσιας Υγείας, με τίτλο: «ΑΝΤΙΤΑΣΣΟΜΑΣΤΕ ΣΤΑ SB568 & HB6423»
[21] ΣτΕ Δ 1751/2021 www.adjustice.gr/webcenter/portal/ste/pageste/epikairotita/apofaseis?contentID=DECISION-TEMPLATE1635242924278&_afrLoop=18218486130545047#!%40%40%3F_afrLoop%3D18218486130545047%26centerWidth%3D65%2525%26contentID%3DDECISION-TEMPLATE1635242924278%26leftWidth%3D0%2525%26rigthWidth%3D35%2525%26showFooter%3Dfalse%26showHeader%3Dtrue%26_adf.ctrl-state%3D1dn9wwndqo_33
[22] π. Αθανάσιος Μυτιληναίος, Ερμηνεία στον 138ο Ψαλμό, 6-02-1978 http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/analysis_calmvn/analysis_calmvn_12.mp3(1:10:08)
[23] Basilicorumlibri LX, TOM. V, TIT. XXII, IV, p. 645 https://books.google.gr/books?id=3GpGAQAAMAAJ
Basilicorumlibri LX, TOM. V, TIT. LI, XXXIV, §5, p. 869 https://books.google.gr/books?id=3GpGAQAAMAAJ
[24] Χριστινάκης (1978), Απόπειρα Εκκλησιαστικού Εγκλήματος, σ. 584
[25] Basilicorumlibri LX, TOM. ΙΙΙ, TIT. VII, §1, p. 523 https://books.google.gr/books?id=R59BAAAAcAAJ
[26] Παναγιωτάκος (1962), Σύστημα του Εκκλησιαστικού Δικαίου κατά την εν Ελλάδι Ισχύν αυτού, τόμος γ ́, σ.σ. 540 -541
[27] Dworkin (1993), Life ́s Dominion - An Αrgument About Abortion, Euthanasia and Individual Freedom, σ.σ. 11 – 12, 24 – 25, 28, 68
[28] ἈγάπιοςἹερομόναχος& Νικόδημος Μοναχὸς (1993), Πηδάλιον, σ. 237
[29] Η Άμβλωση στο «Πηδάλιον» Κανὼν β´ (2ος)τοῦ Μεγάλου Βασιλείου: «Περὶ τῆς φθειράσης κατ ̓ ἐπιτήδευσιν τὸ ἔμβρυον». «Ἡ φθείρασα κατ’ ἐπιτήδευσιν, φόνου δίκην ὑπέχει, ἀκριβολογίᾳ δὲ ἐκμεμορφωμένου καὶ ἀνέξεικονίστου παρ’ ἡμῖν οὐκ ἔστιν. Ἐνταῦθα γὰρ ἐκδικεῖται οὐ μόνον τὸ γεννηθησόμενον, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ ἡ ἑαυτῇν ἐπιβουλεύσασα, διότι ὡς ἐπὶτὸ πολύ ἐναποθνήσκουσι ταῖς τοιαύταις ἐπιχειρήσεσιν αἱ γυναῖκες. Πρόσεστι δὲ τούτῳ καὶ ἡ φθορὰ τοῦ ἐμβρύου, ἕτερος φόνος κατά γε τὴν ἐπίνοιαν τῶν ταῦτα τολμώντων. Δεῖ μέντοι μὴ μέχρι τῆς ἐξόδου παρατείνειν αὐτῶν τὴν ἐξομολόγησιν, ἀλλὰ δέχεσθαι μὲν μετὰ τὸ μέτρον τῶν δέκα ἐτῶν, ὁρίζειν δὲ μὴ χρόνῳ, ἀλλὰ τρόπῳ τῆς μετανοίας τὴν θεραπείαν.»
[30] Καρμίρη Ἰ., Τά Δογματικά καί Συμβολικά Μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας σελ.154-155, 175, 193,207
[31] Παράγραφος 10, Εγκύκλιο Σημείωμα της Εκκλησίας της Ελλάδος υπ’ αριθμ. 307/219/19-1-2006 «Θέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος επί του θέματος της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής», http://www.ecclesia.gr/greek/press/ekklisia/2006_februarios.pdf
[32] Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος, Ὁμιλία ιε ́, 15
[33] Παράγραφο 27 του Εγκύκλιου Σημειώματος της Εκκλησίας της Ελλάδος υπ’ αριθμ. 307/219/19-1-2006
[34] Αρχιμανδρίτης Λεμοντζής (2004), Η θεραπεία του κόσμου., Η Ορθόδοξη Θεολογία απέναντι σε σύγχρονες προκλήσεις, Κεφ. 2, σ. 48
[35] π. Ιωάννης Μπρεκ (1968), Βιοηθικά διλήμματα και Ορθοδοξία, σ.σ. 5 – 20
[36] «Ἅμα δὲ τὸ σῶμα καὶ ἡ ψυχὴ πέπλασται, οὐ τὸ μὲν πρώτον, τὸ δὲὕστερο» Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσης Ἀκριβής Πίστεως 2,2, PG 94, 921
[37] - Εάν η ψυχή δημιουργείται μετά το σώμα αυτό θα σήμαινε ότι κατασκευάστηκε για χάρη του σώματος, πράγμα που σημαίνει ότι η ψυχή είναι κατώτερη από τα σώμα.
[38] Για το δισύνθετο του ανθρώπου βλ. Ν. Μητσοπούλου, Θέματα Ορθοδόξου Δογματικής Θεολογίας, Πανεπιστημιακαί Παραδόσεις Δογματικής, Αθήναι 20012, σελ.180-182
[39] Εγκύκλιο Σημείωμα της Εκκλησίας της Ελλάδος υπ’ αριθμ. 307/219/19-1-2006 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εκκλησία», τεύχος Φεβρουαρίου 2006, με τίτλο «Θέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος επί του θέματος της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής», απαρτίζεται από 15 κεφάλαια με συνολικά 82 παραγράφους http://www.ecclesia.gr/greek/press/ekklisia/2006_februarios.pdf
[40] Μ. Βασιλείου, Κανονικαὶ ἐπιστολαὶ β ́ και η ́, Ἀγάπιος Ἱερομόναχος& Νικόδημος Μοναχὸς (1993), Πηδάλιον, σ.σ. 590, 594 – 595,
Αρχιμανδρίτης Λεμοντζής (2004), Η θεραπεία του κόσμου., Η Ορθόδοξη Θεολογία απέναντι σε σύγχρονες προκλήσεις, Κεφ. 2, σ. 72
[41] Χριστινάκης (1978), Απόπειρα Εκκλησιαστικού Εγκλήματος, σ.σ. 574- 576
[42] Κανὼν στ ́(6ος) τῆς ἐν Νεοκαισαρείᾳ Τοπικῆς Συνόδου: «Περὶ κυοφορούσης, ὅτι ὅτε θέλει βαπτίζεται». «Περὶ κυοφορούσης, ὅτι δεῖ φωτίζεσθαι ὁπότε βούλεταιˑοὐδὲν γὰρ ἐντούτῳ κοινωνεῖ ἡ τίκτουσα τῷ τικτομένῳ, διὰ τὸ ἑκάστου ἰδίαν τὴν προαίρεσιν τὴν ἐπὶ τῇ ὁμολογίᾳ δείκνυσθαι.»
[43] Ἀγάπιος Ἱερομόναχος& Νικόδημος Μοναχός (1993), Πηδάλιον, σ. 389. 270
Ἀγάπιος Ἱερομόναχος& Νικόδημος Μοναχός (1993), Πηδάλιον, σ. 388
[44] JournalofObstetricsandGynecology για την κοιλιακή υστερεκτομή
[45] https://www.bioethics.org.gr/03_c.html#2
[46] Ν. Παναγιωτόπουλος, 20 Χρόνια στην Εντατική, Νέα Σμύρνη, 2017, σελ. 129-132
[47] ΔοξαστικὸἙσπερίων, ΚΖ’ Νοεμβρίου
[48] P.G. 31, σελ. 1045, μετάφραση από: https://www.entaksis.gr/farmaka_vasileios/
https://books.google.gr/books?id=ZhfZAAAAMAAJ
[49] Πνευματική αφύπνιση, Λόγοι Β’, Κεφ. 4 - Ενέργειες με σύνεση και αγάπη - Το καλό να γίνεται με καλό τρόπο, Ι. Ησυχαστήριον “Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος” Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 1999
[50] Περὶ τῶν ἁγίων νηστειῶν §3, P.G. 95, 68 B σελ. 68 https://books.google.gr/books?id=KnZrRJFaYjgC
[51] Αρχιμανδρίτης Λεμοντζής (2004), Η θεραπεία του κόσμου, Η Ορθόδοξη Θεολογία απέναντι σε σύγχρονες προκλήσεις, Κεφ. 2, σ. 148
[52] Human Fetal Tissue Research, Biden Administration Ends Limits on Use of Fetal Tissue for Research
[53] https://www.lifesitenews.com/opinion/vaccine-expert-answers-critics-exposes-horrific-nature-of-abortion-tainted-vaccine-research/
[54] Εμπόριο Ιστοτεμαχίων - Οργάνων, προσφάτως εκτρωθέντων εμβρύων από PlannedParenthood
[55] LifeSiteNews, JonathonVanMarenΔευτ. 27 Σεπ, 2021 επέκταση στο πρωτόκολλο Γκρόνιγκεν(GroningenPolicy) του 2004.Το πρωτόκολλο Groningen είναι ένα ιατρικό πρωτόκολλο που δημιουργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2004 από τον Eduard Verhagen, τον ιατρικό διευθυντή του τμήματος παιδιατρικής στο University Medical Center Groningen (UMCG) στο Groningen, Κάτω Χώρες. Περιέχει οδηγίες και κριτήρια βάσει των οποίων οι γιατροί μπορούν να δώσουν «ενεργό τέλος στη ζωή των βρεφών» (παιδική ευθανασία) χωρίς το φόβο της νομικής δίωξης. Το πρωτόκολλο δηλ. αναπτύχθηκε προκειμένου να βοηθήσει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων όταν εξετάζεται το ενδεχόμενο τερματισμού της ζωής ενός νεογέννητου, παρέχοντας τις πληροφορίες που απαιτούνται για την εκτίμηση της κατάστασης σε σχέση με το νομικό και ιατρικό πλαίσιο. Τον Ιούλιο του 2005 το Πρωτόκολλο κηρύχθηκε υποχρεωτικό από την Ολλανδική Παιδιατρική Εταιρεία, (Dutch Society for Pediatrics). Από το 2020 το πλαίσιο αυτό επεκτάθηκε από τα νεογέννητα και σε άλλα μεγαλύτερα παιδιά.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4240050/
[56] https://phmpt.org/wp-content/uploads/2021/11/5.3.6-postmarketing-experience.pdf
[57] Έξοδος 21, 22-25
[58] Απόσπασμα από την 89η ομιλία στην Αποκάλυψη, του π. Αθανάσιου Μυτιληναίου,11-12-1983
[59] Από το βιβλίο: Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Β’, Πνευματική Αφύπνιση, εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2014, σ.73
[60] Απόσπασμα από την 93η ομιλία του π. Αθανάσιου Μυτιληναίου στην Αποκάλυψη, 22-1-1984 http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/apokalych/apokalych_093.mp3(18:09)
[61] Ο Όσιος Πορφύριος ο Προφήτης, Μαρτυρίες, τόμος Γ’, σ. 318
[62] https://afistemenaziso.gr/texts/epikairotita/kathierosi-apo-tin-iera-synodo-tis-ekklisias-tis-ellados-imeras-yper-tis-zois-tou-agennitou-paidioy
[63] Κατά Ιωάννη 3, 16, Ρωμαίους 8, 1, Κολοσσαείς 1, 14
[64] Κανὼν Ϟα ́ (91ος) της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου. «Τὰς τὰ ἀμβλωθρίδια διδούσας φάρμακα, καὶ τὰς δεχομένας τὰ ἐμβρυοκτόνα δηλητήρια, τῷ τοῦ φονέως ἐπιτιμίῳ καθυποβάλλομεν»
Ἀγάπιος Ἱερομόναχος& Νικόδημος Μοναχὸς (1993), Πηδάλιον, σ. 299
[65] Ἀγάπιος Ἱερομόναχος& Νικόδημος Μοναχὸς (1993), Πηδάλιον, σελ. 112-114
[66] Ρ.Π.Γ΄, σελ. 63
[67] Ράλλης &Ποτλής (1854), Σύνταγμα των Θείων και Ιερών Κανόνων, τόμος β ́, σ. 519
Βιβλιογραφία
1. Από το βιβλίο του Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ», τόμ. Δ’ της Σειράς «ΛΟΓΟΙ», εκδ. Ι. Ησυχαστηρίου “Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής”, Σουρωτή Θεσ/νίκης, 2002
2. Άρθρο του πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδώρου Ζήση, Ομότιμου Καθηγητή Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., 27 Αυγ 2021
3. Ανοιχτή επιστολή προς ΔΙΣ του π. Στυλιανού Καρπαθίου, Θεολόγου, Ψυχιάτρου, Δρ Βιοηθικῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, 15 Ιαν 2021
https://enromiosini.gr/arthrografia/ανοιχτή-επιστολή-του-π-στυλιανού-καρπ/
4. Δευτέρα Ἀνοικτὴ Ἐπιστολὴτοῦ πατρός Στυλιανοῦ Καρπαθίου, πρὸς τὴν Ἁγία καὶ Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος,19 Μαρ 2021
https://aktines.blogspot.com/2021/03/blog-post_86.html
5. Εμβόλια π. Στυλιανός Καρπαθίου, Θεολόγος, Ψυχίατρος, Δρ. Βιοηθικῆς
https://www.youtube.com/watch?v=4L9LWfivbX8
6. ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΙΣ 55: Εάν είναι σύμφωνον με το ιδεώδες της ευσεβείας να χρησιμοποιούμεν τα φάρμακα της Ιατρικής
https://www.entaksis.gr/farmaka_vasileios/
7. Η χρήση εκτρωμένων εμβρύων στην ανάπτυξη εμβολίων…, 10 Ιαν 2021
8. «Θεραπευτική» διακοπή κυήσεως… Μπορεί άραγε ποτέ να «θεραπεύσει» μια έκτρωση; 25 Ιουλ 2021
9. Μαρτυρίες οσιακών μορφών, αγίου Παϊσίου Αγιορείτου, πατρός Επιφανίου Θεοδωροπούλου, αγίου Γεωργίου του Καρσλίδη & αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου. Μοναχός Ἰωάννης 10 Ιουλ 2017
https://www.afistemenaziso.gr/texts/theological/sygxrona/logos-peri-ektrwsewn
10. Pamela Acker, 19 Φεβ 2021
11. Διπλωματική Εργαασία με Θέμα: ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ «ΠΗΔΑΛΙΟΝ», Αικατερίνη Ζ. Αγγέλη, ΑΘΗΝΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018
https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/file/lib/default/data/2873329/theFile
12. Το ἐμβόλιο εἶναι θέμα Πίστεως και Βιοηθικῆς, Ἀρχιμανδρίτου Παύλου Ντανᾶ, Ἱεροκήρυκος. Ἀγρίνιο, 17 Ιουλ 2021
https://orthodoxostypos.gr/τό-ἐμβόλιο-εἶναι-θέμα-πίστεως-καί-βιο/
13. Γέροντας Ευθύμιος Καψάλα: Ὁ ὑποχρεωτικός ἐμβολιασμός, 20 Ιουν 2021
14. Χειρόγραφο Αγίου Παϊσίου - Σημεία των Καιρών, σελ 1-3
https://orthopraxia.gr/χειρόγραφο-αγίου-παϊσίου/
15. Εμβόλιο και Χριστιανική Ηθική, Πρωτοπρεσβύτερος Στέφανος Στεφόπουλος, 14 Ιουλ 2021
https://www.entaksis.gr/emvolio-hthiki/
16. Μια κοινωνία που αγνοεί ή αδιαφορεί; ( Για τα εμβόλια του κορονοϊού και όχι μόνο). Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, Καρδιολόγος, 10 Ιαν 2021
https://www.cardiodoctor.gr/επιστήμη-και-βιοηθική/
17. Ας προσέξουμε γιατί η πανδημία θα περάσει αλλά οι πληγές θα μείνουν, Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, Καρδιολόγος, 22 Ιουλ, 2021
https://www.cardiodoctor.gr/εμβόλια-και-εμβρυικά-κύτταρα/
18. Οι Διατάξεις των Ιερών Κανόνων περί Αμβλώσεων και η Διδασκαλία της Εκκλησίας για το χρόνο δημιουργίας της ψυχής, εργασία του θεολόγου κ. Δημήτρη Ξεσφύγγη
19. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, ΣΚΕΨΟΥ ΤΟ ΣΠΛΑΧΝΟ ΣΟΥ, Αποσπάσματα απομαγνωτοφωνημένων ομιλιών, Εκδόσεις "ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ"
https://www.impantokratoros.gr/p-athanasios-ektrosh.el.aspx
20. Θεόφιλος Πουταχίδης, Καθηγητής Κτηνιατρικής Σχολής ΑΠΘ
https://enromiosini.gr/arthrografia/συνένοχοι/
21. Διαρροή e-mailμεγαλοστελεχών της Pfizer για προσπάθεια συγκάλυψης ότι έχει γίνει χρήση κυτταρικών σειρών εμβρύων στα εμβόλια, 11 Οκτ 2021
https://enromiosini.gr/arthrografia/diarroi-e-mail-megalostelechon/
22. Τὰ ‘’ἐμβόλια’’ ἔναντιτοῦCovid-Sars 2 ὑπὸτὸφῶςτῆς διδασκαλίας τῆςΜιᾶςἉγίαςΚαθολικῆςκαὶἈποστολικῆςὈρθοδόξουἘκκλησίαςτοῦΧριστοῦ.
π. ΣτυλιανὸςἘμμ. Καρπαθίου MD-PhD, 5 Δεκ 2021
https://tasthyras.wordpress.com/2021/12/05/τὰ-ἐμβόλια-ἔναντι-τοῦ-covid-sars-2-ὑπὸ/
23. Εμπιστευτικό έγγραφο της Pfizer αποκαλύπτει την εγκληματική συγκάλυψη των βλαβών και των θανάτων από εμβόλια mRNA από τη διεφθαρμένη FDA, 5 Δεκ 2021
https://enromiosini.gr/arthrografia/empisteytiko-eggrafo-tis-pfizer/
24. Οι εκτρώσεις είναι ασυμβίβαστες με τον Χριστιανισμό, Ραφαήλ, 30 Δεκ 2011
https://www.oodegr.com/oode/koinwnia/ektrwsi2.htm
25. Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος για τις Νέες Τεχνολογίες στην Ιατρική
https://www.youtube.com/watch?v=yNi8TWG4zUs
26. Πότε, κατά τη διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, εμψυχώνεται το έμβρυο;
https://www.afistemenaziso.gr/syxnes/pote-empsyxonetai-to-emvryo
πηγή: https://agiaemelia.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου