Ἑρμηνεία στὸ Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς τῶν Πατέρων τῆς Δ΄ Οἰκουμ. Συνόδου ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Αὐγουστῖνου ''Σταγόνες ἀπὸ τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν'

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΥ

Ματθ. 5, 14-19

 

ΟΛΟΙ ΚΗΡΥΚΕΣ!

«Ὅς δʼ ἄν ποιήση καῖ διδάξη, οὗτος μέγας

κληθήσεται ἐν τῆ βασιλεία τῶν οὐρανῶν»

(Ματθ. 5, 19)

 

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, σʼ ὅλους τοὺς ναοὺς τῆς Ὀρθοδοξίας διαβάζεται μία περικοπὴ ἀπὸ τὴν ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλία τοῦ Κυρίου.

Ὁ Κύριος στὴν περικοπὴ αὐτὴ τονίζει τὴν ἀξία ποὺ ἔχει γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου ἕνας γνήσιος ὁπαδὸς τῆς χριστιανικῆς ἀληθείας, ἕνας ἐμπνευσμένος κήρυκας τοῦ εὐαγγελίου. Ἡ ἐπίδρασί του στὸν κόσμο εἶνε πολὺ μεγάλη. Ἡ ζωή του εἶνε θεατὴ ἀπʼ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Μοιάζει ὁ πιστὸς μὲ μιὰ πόλι ποὺ εἶνε κτισμένη πάνω στὴν κορυφὴ ἑνὸς βουνοῦ. Ὅπως ἡ πόλι αὐτὴ εἶνε ὁρατὴ ἀπʼ ὅλα τὰ μέρη, ἔτσι καὶ ὁ πιστὸς μαθητὴς τοῦ Κυρίου εἶνε ὁρατὸς ἀπʼ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ποὺ παρακολουθοῦν τὴ ζωή του. Γιʼ αὐτὸ πρέπει νὰ εἶνε ἁγία, νὰ λάμπη. Πρέπει μέσα στὴν κοινωνία νὰ εἶνε ἕνας μικρὸς ἥλιος. Κι ὅπως ὁ ἥλιος στέλνει παντοῦ τὶς ἀκτῖνες του καὶ φωτίζει ὅλα τὰ μέρη τῆς γῆς, ἔτσι καὶ ὁ πιστὸς μαθητὴς πρέπει μὲ τὸ παράδειγμα καὶ μὲ τὸ κήρυγμά του νὰ φωτίζη τὸν κόσμο.

«Ὑμεῖς» (σεῖς δηλαδή), εἶπε ο Χριστὸς ἀπευθυνόμενος

πρὸς τοὺς μαθητὰς ὅλων τῶν αἰώνων

«σεῖς, εἶσθε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Σεῖς θᾶ διαλύσετε

τὰ σκοτάδια τῆς πλάνης καὶ τῆς ἁμαρτίας.

Σεῖς θὰ κάνετε νὰ λάμψη παντοῦ ἡ ἀλήθεια.

Οἱ ἄνθρωποι θὰ δοῦν τὰ καλά σας ἔργα,

θὰ έλκυσθοῦν πρὸς τὴν ἀλήθεια,

καὶ θὰ δοξάσουν τὸν ούράνιο Πατέρα.

Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5, 14-16).

Στὸ τέλος τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου ὁ Κύριος λέει, ποιὰ θὰ εἶνε ἡ ἀμοιβὴ ἐκείνων ποὺ μὲ τὴν ἁγία ζωή τους καὶ μὲ τὴ φωτεινὴ διδασκαλία τους εὐεργέτησαν τὸν κόσμο καὶ ἔσωσαν ψυχὲς ἀπὸ τὸ θάνατο. Οἱ γνήσιοι αὐτοὶ μαθηταῖ τοῦ Χριστοῦ θʼ ἀνακηρυχθοῦν μεγάλοι στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, θὰ καταλάβουν ἐξαιρετικὴ θέσι κοντὰ στὸ Χριστό. Ἰδοὺ ὁ λόγος τοῦ Κυρίου˙ «Ὅς δʼ ἄν ποιήση καῖ διδάξη, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῆ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».

* * *

Γεννιέται τὸ ἐρώτημα˙ Ἐφαρμόσθηκαν τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Χριστοῦ; Ἡ ἱστορία εἴκοσι αἰώνων μαρτυρεῖ, ὅτι ὄχι ἕνας καὶ δύο, ἀλλὰ πολλοί, χιλιάδες καὶ ἑκατομμύρια ἄνθρωποι πίστεψαν εἰλικρινὰ καὶ ἔζησαν σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, τήρησαν τὸν εὐαγγελικὸ νόμο μέχρι λεπτομερειῶν, καὶ μέσα στὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς πλάνης ἔγιναν ἥλιοι, μικροὶ ἥλιοι, ποὺ μιμήθηκαν τὸν μέγα Ἥλιο, τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό. Ὁ κόσμος, ποὺ ζοῦσε μακριὰ ἀπὸ τὸ Χριστό, εἶδε καὶ θαύμασε καὶ δόξασε τὸν οὐράνιο Πατέρα. Ἄνδρες, γυναῖκες καὶ μικρὰ ἀκόμη παιδιὰ κατέπληξαν τὸν κόσμο μὲ τὸ ἡρωικό τους παράδειγμα, ποὺ ἔφθανε μέχρι αὐτοθυσίας.

* * *

Μεταξὺ ἐκείνων ποὺ «ἐποίησαν καὶ ἐδίδαξαν» διακρίνονται οἱ πατέρες τῆς Ἐκκησίας, οἱ ὁποῖοι συνεκρότησαν τὶς ἑπτὰ Οἰκουμενικὲς Συνόδους καὶ διατύπωσαν σὲ ὅρους καὶ κανόνες τὴν ὀρθὴ διδασκαλία περὶ πίστεως καὶ ἠθικῆς.

Σήμερα δὲ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴ μνήμη τῶν πατέρων τῆς Τετάρτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἡ Σύνοδος αὐτὴ συνεκλήθη τὸ 451 στὴ Χαλκηδόνα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ καταπολέμησε ἕναν αἱρετικό, τὸν Εὐτυχῆ, ὁ ὁποῖος ὕστερα ἀπὸ τὸν Ἄρειο κήρυττε κάποια ἐσφαλμένη θεωρία γύρω ἀπὸ τὴ θεανδρικὴ προσωπικότητα τοῦ Χριστοῦ. Κήρυττε τὸν μονοφυσιτισμό. Ἡ Τετάρτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος διακήρυξε, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε ἕνα πρόσωπο μὲ δύο φύσεις, οἱ ὁποῖες ἑνώθηκαν κατὰ τρόπο μυστηριώδη. Ὁ Χριστὸς εἶνε τέλειος ἄνθρωπος καὶ τέλειος Θεός.

«εἶς καὶ ὁ αὐτὸς Χριστὸς ἐν δύο φύσεσιν

ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀχωρίστως καὶ εἰς ἕν

πρόσωπον καὶ μίαν ὑπόστασιν, ἕνα καὶ τὸν

αὐτὸν Υἱὸν καὶ μονογενῆ, τὸν Θεὸν Λόγον».

Οἱ ἱεράρχαι ποὺ συνεκρότησαν τὴν Τετάρτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, ἀλλὰ καὶ ὅλοι οἱ ἄλλοι διδάσκαλοι καὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν καὶ ἔδρασαν στὶς διάφορες ἐποχές, ὑπῆρξαν πρότυπα τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Ὑπῆρξαν πνευματικὰ φῶτα, φωστῆρες τῆς ἀνθρωπότητος. Ἦταν σὰν πόλεις κτισμένες σὲ κορυφὲς βουνῶν. Συνδύασαν πρᾶξι καὶ θεωρία. Ὅ,τι δίδασκαν καὶ τὸ ἔπρατταν. Στὸν καθένα ἀπὸ αὐτοὺς ἐφαρμόζεται ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «Ὅς δʼ ἄν ποιήση καῖ διδάξη, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῆ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».

* * *

Ἀκούγοντας ἕνας χριστιανὸς τῶν καιρῶν μας τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Χριστοῦ ἴσως νὰ ἐκφράση ἀπορία καὶ νὰ μᾶς πῆ˙ «Ὁ Χριστὸς ζητεῖ ἀπὸ τὸν κάθε ὁπαδό του δύο πράγματα, τὸ ποιεῖν καὶ τὸ διδάσκειν. Οἱ διδάσκαλοι καὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶχαν καὶ τὰ δύο, πρᾶξι καὶ θεωρία, βίο ἅγιο καὶ κήρυγμα φωτεινό. Ἀλλὰ ἐγὼ δὲν ξέρω πολλὰ γράμματα. Δὲν σπούδασα θεολογία, δὲν εἶμαι σὲ θέσι νὰ κηρύξω. Λοιπὸν ὡς πρὸς ἐμένα καὶ τοὺς ὁμοίους μου τί μέλλει γενέσθαι; Ποιήσαντες ἀλλὰ μὴ διδάξαντες θʼ ἀποκλεισθοῦμε τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν;».

Στὴν ἀπορία αὐτὴ ἔχουμε νʼ ἀπαντήσουμε μὲ συντομία τὰ ἐξῆς. Ὅταν ὁ Χριστὸς λέη, ὅτι ὁ πιστὸς μαθητής του πρέπει ὄχι μόνο νὰ ζῆ, ἀλλὰ καὶ νὰ διδάσκη, δὲν ἐννοεῖ ὅτι κάθε πιστὸς πρέπει νὰ σπουδάση τὴ θεολογία καὶ νὰ γίνη ἱκανὸς νʼ ἀνεβαίνη στοὺς ἄμβωνες τῶν ἐκκλησιῶν κι ἀπὸ ʼκεῖ νὰ κηρύττη τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ εἶνε ἔργο τῶν ὀλίγων, στοὺς ὁποίους δόθηκε τὸ χάρισμα νὰ κηρύττουν. Οἱ κήρυκες δὲ τοῦ εἴδους αὐτοῦ ἔχουν βαρύτατες εὐθῦνες καὶ πρέπει νὰ προσέχουν πολὺ στὴ ζωή τους. Ἀλλοίμονο ἄν πράττουν ἀντίθετα ἀπὸ ʼκεῖνα ποὺ κηρύττουν˙ θὰ εἶνε ὑποκριταί στοὺς ὁποίους θʼ ἁρμόζη ὁ ἔλεγχος τοῦ Χριστοῦ˙ «Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι ὑποκριταί» (Ματθ. 23, 13).

Ἀλλὰ πλὴν τοῦ δημοσίου αὐτοῦ κηρύγματος  ἀπὸ ἄμβωνες, ἕδρες καὶ θρόνους, ὑπάρχει καὶ ἕνα ἄλλο εἶδος κηρύγματος. Εἶνε ἡ ἁπλῆ διδασκαλία. Εἶνε τὰ λίγα ἐκεῖνα λόγια γιὰ τὸ Χριστό, ποὺ μπορεῖ νὰ πῆ καὶ ὁ πιὸ ἀγράμματος χριστιανός. Λίγα λόγια, ποὺ βγαίνουν ἀπὸ μιὰ καρδιὰ ποὺ πιστεύει βαθειὰ στὸ Χριστὸ και ἐφαρμόζει τὸ Εὐαγγέλιο στὴν καθημερινὴ ζωή, τὰ λίγα αὐτὰ λόγια ἔχουν μεγάλη ἐπίδρασι στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.

Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ ζοῦσαν στὴν ἁμαρτία καὶ στὴν πλάνη, καὶ πίστεψαν στὸ Χριστὸ ὄχι ἀπὸ ρητορικοὺς λόγους, ἀλλʼ ἀπὸ ἁπλᾶ λόγια ποὺ ἄκουσαν ἀπὸ ἕναν ὀλιγογράμματο πιστό. Συνεπῶς ὁ καθένας, ἐφʼ ὅσον πιστεύει στὸ Χριστό, μπορεῖ νὰ εἶνε καὶ ἕνας μικρὸς διδάσκαλος, ἕνας κήρυκας τοῦ εὐαγγελίου, καὶ σʼ αὐτὸν νὰ ἔχη ἐφαρμογὴ ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «Ὅς δʼ ἄν ποιήση καῖ διδάξη, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῆ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».

* * *

Ὅλοι, λοιπόν, ὅλοι ἀνεξαιρέτως, ἔχουμε ὑποχρέωσι νὰ ἐκτελοῦμε τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ κατὰ τὸ μέτρο τῆς δυνάμεώς μας νὰ εἴμαστε φωτεινὰ ὑποδείγματα καὶ διδάσκαλοι τοῦ πλησίον.

 

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) ''Σταγόνες ἀπὸ τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν'', σελ. 182-187 (ἕκδοσις Γ΄, ''Ἀδελφότης ΣΤΑΥΡΟΣ'',  Ἀθῆναι 1990).