ΤΟ ΣΑΡΑΝΤΑΛΕΙΤΟΥΡΓΟ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ-17. Τὸ ζεστὸ ψωμὶ καὶ ὁ ἀσκητὴς Αρχιμανδρίτου Σεβαστιανού Δ. Τοπάλη

 

Ε

νας ἅγιος ἐρημίτης, πολλὰ χρόνια κλεισμένος μέσα σὲ μία σπηλιά, στὴν ρίζα ἑνὸς ἀπόκρημνου βράχου, εἶχε μοναδική του ἀπασχόληση τὴν προσευχή. Ὁ οὐράνιος Πατὴρ προνοώντας γι’ αὐτόν, τὸν ἔτρεφε, ὅπως καὶ τὰ πετεινὰ τ’ οὐρανοῦ, μὲ τὸν ἑξῆς θαυμαστὸ τρόπο. Κάθε βράδυ, ὕστερα ἀπὸ τὴ δύση τοῦ ἡλίου, ἔβρισκε ἕνα ζεστὸ ψωμί, ποὺ ἔλεγες πὼς μόλις εἶχε βγεῖ ἀπὸ τὸ φοῦρνο, στὴν εἴσοδο τῆς σπηλιᾶς του. Χρόνια γινόταν αὐτό. Μία μέρα ,ὅμως, πῆγε νὰ βρεῖ τὸν ἐρημίτη ἕνας συνασκητής του καὶ καθὼς συνομιλοῦσαν τοῦ ὑπέδειξε πὼς δὲν ἦταν σωστὸ νὰ κάθεται ἀργὸς καὶ τὸν βοήθησε νὰ κόψει καλάμια ἀπὸ τὸ ἕλος καὶ τὸν ἔμαθε νὰ πλέκει πανέρια. Σὰν βράδιασε, κουρασμένος ἀπὸ τὴ δουλειά καὶ πεινασμένος, ὁ γέροντας πῆγε στὴ σπηλιὰ του νὰ πάρει τὸ ψωμὶ του. Μὲ πόση ὄρεξη θὰ τὸ ἔτρωγε… δὲν βρῆκε ὅμως τίποτα καὶ κοιμήθηκε νηστικός. Τὴν ἄλλη μέρα ἀσχολήθηκε πάλι μὲ ζῆλο στὸ ἐργόχειρο, κάνοντας πανέρια, ἀλλὰ πάλι δὲν βρῆκε στὴ θέση του τὸ βράδυ τὸ εὐλογημένο ψωμάκι, μὲ τὸ ὁποῖο τὸν ἔτρεφε τόσα χρόνια ὁ Θεός. Στενοχωρημένος τότε προσευχήθηκε καὶ παρακάλεσε τὸν Κύριο νὰ τοῦ φανερώσει σὲ τὶ εἶχε σφάλει ὥστε νὰ πάψει νὰ φροντίζει πιὰ γι’ αὐτόν. Ἄκουσε τότε θεία φωνὴ νὰ τοῦ λέει: ὅταν ἤσουν ἀπασχολημένος μόνο μὲ μένα, σὲ ἔτρεφα, τώρα ποὺ ἔμαθες ἐργόχειρο, δίκιο εἶναι νὰ σὲ τρέφει αὐτό.

Ὁ ἐρημίτης αὐτὸς ζεῖ τὴν ἀνεστιότητα καὶ τὴν πλήρη ἐγκατάλειψη τοῦ ἑαυτοῦ του στὸν Θεό. Μόνος του ζεῖ ἀσκητικὰ σὰν τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ποὺ τὰ τρέφει ὁ Θεός. Ἡ ἔγνοια του εἶναι μόνο ἡ προσευχὴ καὶ ὁ Κύριος τὸν συντηρεῖ μὲ τὸ καθημερινὸ ψωμί. Γίνεται ἕνα παράδειγμα ἀμεριμνησίας καὶ πλήρους ἐμπιστοσύνης στὸν Θεό. Ὅσο ἀφήνεται στὸν Θεὸ, τόσο Αὐτὸς μεριμνᾶ γι’ αὐτὸν καὶ ὅσο μεριμνᾶ αὐτὸς γιὰ τὸ ψωμί του, ὁ Θεὸς ἀποσύρεται.

Μέσα ἀπὸ τὴν ἱστορία αὐτὴ δὲν παίρνουμε τὸ μήνυμα πὼς δὲν πρέπει νὰ δουλεύουμε παρὰ μόνο νὰ προσευχόμαστε. Ὄχι, παίρνουμε τὸ μήνυμα πὼς πρῶτο μας μέλημα στὴν ζωὴ εἶναι τὰ πνευματικὰ καὶ ὁ Θεὸς φροντίζει καὶ εὐλογεῖ τὴν ἐργασία μας γιὰ νὰ ἔχουμε καὶ τὴν ἀναγκαία τροφὴ καὶ νὰ ἱκανοποιοῦμε ὅλες τὶς ὑλικὲς ἀνάγκες μας. Ἡ ἐργασία εἶναι μεγάλη ἀρετὴ στὸν ἄνθρωπο. Ὁ Κύριος στὴν Παλαιὰ Διαθήκη καλοῦσε τοὺς προφῆτες Του πάνω στὴν δουλειά τους καὶ διάλεξε τοὺς μαθητές του ἐν ὥρᾳ ἐργασίας. Ἡ ἐργασία δὲν εἶναι κακό, ἀλλὰ ἀλλοῦ βρίσκεται τὸ ἐρώτημα: ποιὸς ἔχει τὴν προτεραιότητα στὴν ζωή μας; Ἂν ἡ δουλειά τρώει τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν σκοτώνει καθημερινὰ μὲ κύριο στόχο πῶς νὰ βγάλει περισσότερα καὶ νὰ ἐξασφαλίσει τὸ μέλλον του, ἀφήνοντας στὴν ἄκρη τὴν σχέση του μὲ τὸν Θεό, ἐκεῖ βρίσκεται τὸ λάθος. Καί, δυστυχῶς, στὴν καθημερινότητά μας ἀνταμώνουμε τὸ ἄγχος καὶ τὴν ἔγνοια γιὰ τὴν ζωή. Ἐμπιστευόμαστε τὰ χέρια μας καὶ τὶς δυνάμεις μας καὶ τὰ χρήματά μας καὶ ἔτσι βαδίζουμε σὰν νὰ εἴμαστε ἐδῶ στὴ γῆ ἄτρωτοι καὶ ἀθάνατοι. Πόσο τραγικές ὅμως εἶναι ἡ φθορὰ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ ἀνέχεια, ὅταν τὸν ἐπισκέπτονται. Τότε νιώθει πόσο γήινος εἶναι καὶ πρόσκαιρος ἐδῶ στὴ γῆ. Ἡ ζωὴ αὐτὴ εἶναι ἕνα πέρασμα γιὰ τὴν αἰωνιότητα, εἶναι ἕνα πανδοχεῖο ὅπου φιλοξενούμαστε χωρὶς μόνιμες ἐγκαταστάσεις μὲ κύριο προορισμὸ τὸν οὐρανό. Προτεραιότητα ἔχει ὁ Θεὸς μὲ τὸν ὁποῖο ζοῦμε τὴν αἰωνιότητα ἀπὸ ἐδῶ στὴ γῆ. Εἶναι ἡ γνώση καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ποὺ ἀγωνιζόμαστε νὰ ζήσουμε. Τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ, ὅπως τὸ σπίτι καὶ τὸ ψωμὶ καὶ τὰ ροῦχα, εἶναι μόνο γιὰ τὴν συντήρησή μας, τὰ ὁποῖα τὰ δίνει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος.

Ὁ Κύριός μας ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς μίλησε γιὰ τὴν μεγάλη ἁμαρτία ποὺ μαστίζει τὸν ἄνθρωπο καὶ ὀνομάζεται μέριμνα. Εἶναι ἕνας ὅρος ποὺ περιγράφει τὴν ἐναγώνια προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀποκτήσει τὰ πρὸς τὸ ζῆν ἀγνοώντας τὸν Θεό, ποὺ εἶναι ὁ Πατέρας του. Δουλεύει καὶ σκοτώνεται κάθε μέρα γιὰ τὸ μεροκάματο σὰν νὰ εἶναι ὀρφανὸς ἀπὸ Πατέρα καὶ δὲν βασίζεται πουθενὰ παρὰ στὰ χέρια του. Κάθε ἡμέρα ζεῖ μὲ ἕνα ἄγχος καὶ ἕνα τρελὸ τρέξιμο χωρὶς νὰ σκεφτεῖ τὸν Θεὸ, τὸν Πατέρα του ποὺ τὸν φροντίζει. Στὴν μέριμνα αὐτὴ βρίσκεται ἡ μεγάλη ἁμαρτία, ὅλη ἡ ὀλιγοπιστία τοῦ ἀνθρώπου. Τὸν Θεὸ τὸν θυμᾶται στὶς δύσκολες ὧρες καὶ δοκιμασίες καὶ Τὸν πλησιάζει, ἐνῶ τὸν ἄλλο καιρὸ Τὸν ἐγκαταλείπει. Δουλεύει χωρὶς νὰ προσεύχεται, δὲν ἔχει χρόνο γιὰ τὸν Ἐκκλησιασμό του, δὲν ἐπαρκεῖ γιὰ νὰ διαβάσει λόγο Θεοῦ, γιατὶ εἶναι κουρασμένος καὶ πρέπει νὰ κοιμηθεῖ ἢ νὰ πάει διακοπὲς καὶ νὰ διασκεδάσει. Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι στὴν προτεραιότητα, διότι ἔχει πολλὲς δουλειές. Καὶ ὅταν κάποια φορὰ ἀπευθυνθεῖ στὸν Θεό, τότε θέλει ὅλα νὰ γίνουν αὐτομάτως χωρὶς νὰ βάλλει τὴν καρδιά του καὶ τὸν κόπο του, σὰν νὰ εἶναι ὁ Θεὸς ὁ ὑπάλληλός του καὶ ὄχι ὁ Πατέρας του. Καὶ ὅταν εἶναι καλὰ, δὲν θέλει τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ, γιατὶ τοῦ εἶναι σὰν σκιάχτρο ποὺ τὸν τρομάζει μὲ τὶς ἐνοχές, ὅταν ἁμαρτάνει, ἀλλὰ ὅταν ἔρθει δυσκολία, Τὸν θέλει δίπλα του καὶ ἀπογοητεύεται ποὺ δὲν τὸν βοηθᾶ ἀμέσως. Προτεραιότητα δίνει στὸ ψωμὶ τὸ ὑλικὸ καὶ στὰ χρήματα καὶ ὄχι στὸ ψωμὶ τοῦ Θεοῦ ποὺ τρέφει τὴν ψυχή του. Ἐνῶ μεριμνᾶ γιὰ τὸ φαγητὸ τῶν παιδιῶν του καὶ τὴν ὑγεία τους καὶ τὸ ντύσιμό τους καὶ τὶς σπουδές τους, ὅμως δὲν τοὺς δίνει Θεό, δὲν τοὺς τρέφει μὲ λόγο καὶ μὲ τὴν Θεία Κοινωνία, οὔτε καὶ τοὺς μαθαίνει τὴν γλῶσσα τῆς προσευχῆς καὶ τῆς ἀγάπης. Λατρεύει τὰ δύο παιδιά του σὰν εἴδωλα καὶ ἀπὸ τὴν μέριμνὰ του νὰ μὴν τοὺς λείψει τίποτα, σκοτώνει τὶς ἄλλες ἐγκυμοσύνες ποὺ ἔρχονται. Ἔτσι, μὲ τὰ χέρια του γίνεται φονιὰς καὶ μὲ τὰ χέρια του τὰ ματωμένα χτίζει τὸ μέλλον τῶν παιδιῶν του χωρὶς Θεό. Νιώθει πὼς ὅλα ἀπ’ αὐτὸν ἐξαρτῶνται καὶ στὰ χέρια του μεγαλώνουν τὰ παιδιά του, ποὺ εἶναι δικά του.

Καὶ λειώνει ὁ ἄνθρωπος σ’ αὐτὴν τὴν μέριμνα καὶ διαλύεται, γεμίζει ἄγχος καὶ κατάθλιψη καὶ δὲν χαίρεται στὴ ζωή του, τὴν κάθε στιγμή. Καὶ ποῦ εἶναι ἡ χαρά του; Καὶ οἱ δουλειές του δὲν τελειώνουν. Ἕνας χριστιανός ποὺ ζεῖ τὴν πίστη του καὶ τὴν ἀγάπη του στὸν Θεὸ εἶναι ὁ χαρούμενος καὶ ὁ εἰρηνικός. Πιστεύει βαθειά μέσα του ὅτι τὸ αὔριο τὸ ἔχει ὁ Θεός. Τὰ παιδιά του εἶναι δῶρα Θεοῦ. Ἡ δουλειὰ τοῦ χρειάζεται γιὰ τὸ ψωμὶ τῆς ἡμέρας καὶ πιστεύει ὅτι τὸ αὐριανὸ θὰ τὸ δώσει καὶ πάλι ὁ Θεός. Δὲν ἀγωνιᾶ, ἀλλὰ στὸν Θεὸ ἀποθέτει τὴν ζωή του, διότι Αὐτὸς τὸν φροντίζει καὶ τὸν τρέφει. Ζεῖ αὐτὴν τὴν ἀνεστιότητα καὶ τὴν ἁπλότητα τῆς πίστεως. Εἶναι λεπτὲς ἰσορροπίες ἡ σχέση μας μὲ τὸν Θεό. Ἂν λίγο ἐμεῖς νιώσουμε ὅτι μόνοι μας μποροῦμε, τότε εὐγενῶς ὁ Κύριος ἀποσύρεται σεβόμενος τὴν ἐλευθερία μας. Ἂν ἐμᾶς ὅλη μας ἡ ἐργασία εἶναι ἁλατισμένη μὲ προσευχὴ καὶ ἡ ζωὴ μας μὲ πίστη σ’ Αὐτὸν ἀποτίθεται, τότε καὶ ὁ Κύριος μᾶς ἀναλαμβάνει καὶ μᾶς φροντίζει. Καὶ ὅσο Τὸν προκαλοῦμε τὸν Θεὸ μὲ τὴν τέλεια ἐμπιστοσύνη μας σ’ Αὐτόν, τόσο Τὸν προκαλοῦμε πιὸ πολὺ γιὰ νὰ κάμει τὸ θαῦμα Του ζωντανὸ ἀνάμεσά μας. Ἔλεγαν σὲ μία πιστὴ γυναῖκα πὼς δὲν πρέπει νὰ κάνει ἄλλα παιδιὰ, γιατί εἶχε ἤδη κάνει δύο μὲ καισαρική. Καὶ ἡ πίστη της ἔκανε τὸ θαῦμα καὶ γέμισε τὸ σπίτι της μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὰ δῶρα Του, τὰ παιδιά της. Ὁ Θεὸς χαίρεται νὰ Τοῦ ζητᾶμε πολλὰ καὶ νὰ Τὸν ἐμπιστευόμαστε σὲ μεγάλα καὶ ἀπρόσιτα ἀπὸ τὸν ἀνθρώπινο νοῦ καὶ τὶς δυνάμεις τῆς ἐπιστήμης, διότι εἶναι Μεγάλος ὁ Θεὸς καὶ μεγάλα ἔργα κάνει. Ὁ Θεὸς εἶναι ὁ Πατέρας μας, αὐτὸς ποὺ τρέφει τὰ πουλιὰ καὶ ντύνει τὰ λουλούδια, πόσο μᾶλλον δὲν ἀφήνει τὰ παιδιὰ Του ἔρημα. Γνωρίζει ὁ Θεός τὶς ἀνάγκες μας, ὅλα ὅσα ἔχουμε ἀνάγκη καὶ μᾶς τὰ δίνει.

Ἔτσι, ὁ Κύριος μᾶς προτρέπει νὰ ἀλλάξουμε τρόπο ζωῆς καὶ τὴν ἔγνοια μας καὶ τὴν μέριμνὰ μας νὰ τὴν ἔχουμε πρῶτα στὴν πνευματική μας ζωὴ καὶ πῶς νὰ ζοῦμε στὴν Βασιλεία Του καὶ μετὰ ὅλα τὰ ἄλλα τὰ ὑλικὰ Αὐτὸς θὰ μᾶς τὰ προσθέσει. Προτεραιότητα στὴν ζωὴ τοῦ χριστιανοῦ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἄραγε τί ἐννοεῖ ἐδῶ ὁ Χριστὸς «ζητεῖτε πρῶτον τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ»; Ποῦ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τῆς γῆς;

Εἶναι στὴν Ἐκκλησία Του ἢ νὰ ποῦμε καλύτερα στὴν Θεία Λειτουργία ποὺ τελεῖται κάθε Κυριακή. Ἐξάλλου ἔτσι ξεκινᾶ, «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος…». Μέσα στὸν Ναὸ τοῦ Θεοῦ κατεβαίνει ὁ οὐρανὸς καὶ τελεῖται τὸ Ἱερὸ Μυστήριο. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ ὁλόκληρη ὅπου ζοῦμε μαζί Του καὶ γευόμαστε τὴν παρουσία Του. Τὸ πρῶτο μέρος τῆς Θείας Λειτουργίας εἶναι ὁ Χριστός ποὺ εἰσοδεύει μὲ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ κηρύττει, τρέφει μὲ τὸ ψωμὶ τοῦ λόγου τὸν λαό Του, καὶ στὸ δεύτερο μέρος εἰσοδεύει μὲ τὸν Σταυρό Του καὶ θυσιάζεται καὶ τρέφει τὸν λαό Του μὲ τὸ Σῶμα Του καὶ τὸ Αἷμα Του, ὅπου ὅλοι σὰν σῶμα τῆς Ἐκκλησίας μὲ κεφαλὴ τὸν Χριστὸ ζοῦν τὴν Ἀνάσταση. Ἔτσι, ἡ μόνιμη προτεραιότητα τοῦ χριστιανοῦ εἶναι νὰ ἔχει τὴν καρδιά του καὶ τὸν πόθο του νὰ ζεῖ στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Χαρά του καὶ ἁγία προσμονὴ εἶναι πότε νὰ βρεθεῖ στὴ Θεία Λειτουργία καὶ νὰ κοινωνεῖ συνεχῶς. Ὅλη του ἡ ζωὴ κέντρο ἔχει αὐτὴν τὴν ὥρα καὶ αὐτὴν τὴν κοινωνία Θεοῦ. Ζεῖ μὲ μόνιμη προτεραιότητα τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, τὴν προσευχὴ καὶ τὴν Θεία Κοινωνία. Ἡ συνεχὴς Θεία Κοινωνία εἶναι ἡ ἀπόδειξη τῆς μεγάλης του ἀγάπης στὸν Θεό. Σὰν τὸ βρέφος ποὺ μὲ βουλιμία ὁρμᾶ στὴν ἀγκάλη τῆς μάνας του γιὰ νὰ πιεῖ τὸ γάλα της, ἔτσι, μὲ τέτοια θεϊκὴ ἀγάπη προσέρχεται στὸ Ἅγιο Ποτήριο. Τὴν καθημερινότητά του τὴν ἐμπιστεύεται στὸν Θεὸ μὲ τὶς προσευχές του. Ξέρει πὼς ὁ Θεὸς ποὺ τὸν εὐλογεῖ σήμερα εἶναι Πατέρας καὶ εὐλογεῖ καὶ αὔριο.

Καὶ ἔλεγα μέσα στὴν καρδιά μου πὼς ποτέ μου πιὰ δὲν θὰ βάλω τὶς δουλειές μου προτεραιότητα. Καὶ τὸ πρωὶ ποὺ ξυπνῶ καὶ τὸ βράδυ πρὶν κατακλιθῶ καὶ ὅλη τὴν ἡμέρα μου στὸν Θεὸ πρῶτα θὰ μιλῶ καὶ μὲ τὴν ἀσφάλειά Του θὰ κινοῦμαι. Καὶ τὴν κάθε Κυριακή θὰ εἶναι ἡ χαρά μου καὶ τὸ πρῶτο ἔργο μου νὰ προσέρχομαι στὸ Ποτήριο τῆς Ζωῆς μὲ τὸν πόθο μου καὶ τὴν πίστη μου καὶ τὴν μετάνοιά μου. Καὶ ἄκουγα τὴν προσευχὴ: «ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα».