Ἑρμηνεία στὸ Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς Δ΄ Ματθαίου ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Αὐγουστῖνου ''ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ''

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ρωμ. 6, 18-23

 

Ποῦ δουλεύεις;

«Ὥσπερ παρεστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα

τῆ ἀκαθαρσία καὶ τῆ ἀνομία εἰς τὴν ἀνομίαν

οὕτω νῦν παραστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν

δοῦλα τῆ δικαιοσύνη εἰς ἁγιασμόν»

(Ρωμ. 6, 19)

 

ΜΙΑ, ἀγαπητοί μου, μιὰ οἰκοδομὴ δὲν φυτρώνει μόνη της. Δὲν μαζεύονται μόνα τους τὰ ὑλικὰ ποὺ χρειάζονται. Κάποιος θὰ συγκεντρώση πέτρες, ἀσβέστη, τσιμέντο, τοῦβλα, σίδερα, ξύλα καὶ ὅ,τι ἄλλο χρειάζεται γιὰ τὴν οἰκοδομή. Καὶ τὰ ὑλικὰ αὐτά, ποὺ εἶνε ἕνας σωρὸς στὸ οἰκόπεδο, θὰ τὰ ξεχωρίσουν οἱ τεχνῖτες, θὰ τὰ συναρμολογήσουν καταλλήλως καὶ θὰ χτίσουν τὴν οἰκοδομὴ ὄχι στὴν τύχη, ἀλλὰ σύμφωνα μὲ τὸ σχέδιο ποὺ προηγουμένως ἔχει κάνει ὁ μηχανικός. Καὶ ἄν τὸ σχέδιο εἶνε σπουδαῖο, τότε θὰ χτιστῆ μιὰ οἰκοδομὴ ποὺ θὰ τὴ θαυμάζουν οἱ ἄνθρωποι. Βλέποντας δὲ καὶ θαυμἀζοντας οἱ ἄνθρωποι τὰ ὄμορφα κτήρια, ποτέ δὲν λένε ὅτι αὐτὰ ἔγιναν μόνα τους, ἀλλὰ ἡ σκέψι τους πηγαίνει σὲ μηχανικοὺς καὶ τεχνῖτες, ποὺ ἔβαλαν ὅλη τὴ δύναμί τους γιὰ νὰ παρουσιάσουν τὰ ἀξιοθαύμαστα αὐτὰ ἔργα.

* * *

Θαυμάζετε τὶς οἰκοδομές; Ἀλλὰ ἡ σημερινὴ ὁμιλία ἔρχεται νὰ σᾶς δείξη μιὰ ἄλλη οἰκοδομή. Μιὰ οἰκοδομή, ποὺ ὡς πρὸς τὸ σχέδιο, τὰ ὑλικά, τὴν ἁρμονία καὶ τὴ χάρι εἶνε ἀσύγκριτη. Ὅλου τοῦ κόσμου οἱ ἀρχιτέκτονες, μηχανικοὶ καὶ τεχνῖτες δὲν θὰ μποροέσουν νὰ φτειάξουν ὄχι ὁλόκληρη τὴν οἰκοδομὴ ἀλλʼ οὔτε ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ μικρὰ μέρη τῆς οίκοδομῆς.

- Ποῦ λοιπὸν βρίσκεται τὸ ἀριστούργημα αὐτὸ τῆς ἀρχιτεκτονικῆς, ποὺ τόσο τὸ ἐγκωμιάζετε, γιὰ νὰ πᾶμε κʼ ἐμεῖς νὰ τὸ ἐπισκεφθοῦμε;

Δὲν εἶνε ἀνάγκη, ἀγαπητοί, νὰ κάνετε ταξίδι καὶ νὰ πᾶτε σὲ μακρινὲς χῶρες γιὰ νὰ δῆτε τὴν ἀξιοθαύμαστη αὐτὴ οἰκοδομή. Ἡ οἰκοδομή, γιὰ τὴν ὁποία μιλᾶμε σήμερα, εἶνε πολὺ κοντά μας. Εἶνε... τὸ σῶμα μας. Ναί, τὸ σῶμα μας!

Σᾶς ἔμεινε ποτὲ καιρὸς νὰ καθίσετε νὰ ἐξετάσετε καὶ νὰ δῆτε κάθε λεπτομέρεια τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος; Ὅλα ὅσα ἔχει τὸ σῶμα εἶνε ἀξιοθαύμαστα. Ἔχει διάφορα ὄργανα, ποὺ τὸ καθένα ἀπʼ αὐτὰ εἶνε ἕνα μικρὸ ἐργοστάσιο προωρισμένο νὰ ἐκτελῆ ὡρισμένη ἐργασία. Ὅλα δὲ τὰ ὄργανα νὰ συνεργάζονται καὶ ἀλληλοβοηθοῦνται μεταξύ τους, γιὰ νὰ μπορῆ ὁ ἄνθρωπος νὰ ζῆ, νὰ κινῆται καὶ νὰ ἐργάζεται. Ἡ καρδιὰ π.χ. εἶνε μιὰ μικρὴ ἀντλία, ποὺ συγκεντρώνει καὶ ἐξαποστέλλει τὸ αἷμα. Οἱ φλέβες εἶνε οἱ σωλῆνες ποὺ μεταφέρουν τὸ αἷμα σὲ ὅλα τὰ μέρη τοῦ σώματος. Τὰ νεῦρα εἶνε τὰ καλώδια ποὺ μεταφέρουν τὶς ἐντολὲς τοῦ ἐγκεφάλου. Οἱ νεφροὶ εἶνε τὰ διυλιστήρια, ποὺ καθαρίζουν τὰ ὑγρά. Τὰ πνευμόνια εἶνε οἱ ἀνεμιστῆρες. Τὸ στομάχι εἶνε ὁ μύλος, ποὺ ἀλέθει τὶς τροφές. Τὰ μάτια εἶνε ἡ φωτογραφικὴ μηχανή. Τὰ αὐτιὰ εἶνε τὸ ῥαντάρ. Τὰ χέρια ἐργαλεῖο κατάλληλο γιὰ ὅλες τὶς δουλειές... Καὶ ὁ ἐγκέφαλος; Ὤ ὁ ἐγκέφαλος! Ὕλη εἶνε, μιὰ μικρὴ φτυαριὰ ἀπὸ λάσλη. Δὲν ζυγίζει παραπάνω ἀπὸ ἕνα – ἑνάμισυ κιλό. Καὶ ὅμως μέσα σʼ αὐτὴ τὴ μικρὴ ποσότητα ὑπάρχουν, λένε, διάφορα κέντρα, ποὺ παίρνουν εἰδήσεις καὶ ἐντυπώσεις ἀπὸ παντοῦ... Καὶ καθένα ἀπὸ τὰ θαυμαστὰ αὐτὰ ὄργανα ἀποτελεῖται ἀπὸ πολὺ μικρὰ στοιχεῖα ποὺ λέγονται κύτταρα. Τὰ κυτταρα αὐτὰ εἶνε σὰν τὶς μικρὲς πέτρες, σὰν τὰ τοῦβλα, ποὺ τὰ βάζει ὁ οἰκοδόμος τὸ ἕνα πάνω στʼ ἄλλο. Ἑκατομμύρια πολλὰ εἶνε τὰ κύτταρα ποὺ ἀποτελοῦν τὸ ἀνθρώπινο σῶμα. Τὸ δὲ σῶμα εἶνε τόσο καλὰ ζυγισμένο, ὥστε, μολονότι στηρίζεται σὲ δυὸ μόνο κολῶνες, τὰ δυὸ πόδια, δὲν χάνει τὴν ἰσορροπία του, ἀλλὰ κινεῖται ὄρθιο.

Ὅλα αὐτὰ, ἀγαπητοί, δὲν εἶνε πράγματα ἀξιοθαύμαστα; Τί εἶνε καὶ ἡ πιὸ τέλεια μηχανὴ καὶ τὸ πιὸ τέλειο ἐργοστάσιο μπροστὰ στὸ ἀνθρώπινο σῶμα; Καὶ γεννᾶται τὸ ἐρώτημα˙ Ποιός ἀρχιτέκτων σχεδίασε αὐτὴ τὴν οἰκοδομή, τὸ ἀνθρώπινο σῶμα; Ποιός πῆρε τὰ ὑλικά, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀποτελεῖται τὸ σῶμα, καὶ τὰ συναρμολόγησε κατὰ τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ βρίσκωνται σὲ κατάλληλι θέσι καὶ νὰ ἐκτελοῦν ὡρισμένη ἐργασία; Σʼ αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα μιὰ εἶνε ἡ λογικὴ ἀπάντησι˙ Ὁ Θεός. Αὐτὸς ἔπλασε τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου˙ αὐτὸς δημιούργησε τὴν ἀθάνατη ψυχή, ποὺ κατοικεῖ στὸν κάθε ἄνθρωπο καὶ εἶνε ἡ κινητήριος δύναμι τῆς σκέψεως καὶ ἐνεργείας. Χωρὶς τὴν ψυχὴ τὸ σῶμα εἶνε νεκρό.

* * *

Τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἔξοχο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ δυστυχῶς ὑπῆρξαν αἱρετικοὶ ἄνθρωποι ποὺ κατηγόρησαν τὸ σῶμα, ὅτι εἶνε ἐχθρὸς τῆς πνευματικῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου.

- Δέστε, εἶπαν, τί κάνει. Τὰ χέρια κλέβουν, ἁρπάζουν, χτυποῦν, σκοτώνουν˙ τὰ χέρια στάζουν αἵματα. Τὰ μάτια βλέπουν τὶς χειρότερες εἰκόνες. Τὰ αὐτιὰ ἀκοῦνε τὰ αἰσχρά. Ἡ γλῶσσα χύνει φαρμάκι, χειρότερο ἀπʼ τὸ φαρμάκι τῆς ὀχιᾶς. Τὸ σῶμα λοιπόν, λένε, εἶνε ἡ αἰτία τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ ἀνθρώπου. Οἱ ἄγγελοι, ποὺ δὲν ἔχουν σῶμα, δὲν ἁμαρτάνουν. Καὶ οἱ ἄνθρωποι, ἄν δὲν εἶχαν σῶμα, δὲν θὰ ἁμάρταναν...

Εἶνε ὀρθὴ ἡ ἰδέα τῶν αιρετικῶν; Πρέπει νὰ κατακρίνουμε καὶ νὰ καταδικάζουμε τὸ σῶμα ὡς τὴν πηγὴ τῶν κακῶν ποὺ μαστίζουν τὴν ἀνθρώπινη ζωή;

Ἀπαντοῦμε – ὄχι ἐμεῖς, ἀλλὰ ὁ σημερινὸς Ἀπόστολος. Σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου ποὺ ἀκούσαμε σήμερα, τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου, τὰ διάφορα μέλη του, εἶνε τὸ ἐκτελεστικὸ ὄργανο τῆς ψυχῆς.

Καὶ ἐξηγούμεθα. Ἕνα μαχαίρι π.χ. μόνο του δὲν κάνει τίποτε. Ἐὰν ὅμως τὸ πάρουν στὰ χέρια τους οἱ ἄνθρωποι, θὰ κάνη διάφορες ἐργασίες κατὰ τὴν ἐπιθυμία ἐκείνων ποὺ τὸ κρατοῦν. Ἐὰν πάρη τὸ μαχαίρι ἀρτοποιός, θὰ κόψη ψωμί˙ ἐὰν τὸ πάρη κρεοπώλης, θὰ κόψη κρέατα˙ ἐὰν τὸ πάρη γιατρὸς θὰ γίνη χειρουργικὸ μαχαίρι˙ ἐὰν τὸ πάρη ἱερεύς, θὰ τὸ κάνη ἁγία λόγχη γιὰ νὰ κόβη τὸν ἄρτο τῆς θείας λειτουργίας. Ἐὰν ὅμως τὸ μαχαίρι τὸ πάρη ἕνας τρελλὸς ἤ κακοῦργος, θὰ κάνη κακό. Θὰ σκοτώση ἀνθρώπους καὶ θὰ σκορπίση τὴ συμφορά. Βλέποντας αὐτοὺς ποὺ σκοτώθηκαν ἤ τραυματίστηκαν μὲ τὸ μαχαίρι τοῦ τρελλοῦ ἤ κακούργου μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι φταίει τὸ μαχαίρι; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ἔ λοιπόν˙ ὅπως τὸ μαχαίρι στὰ χέρια τοῦ ἀνθρώπου γίνεται ὄργανο καλοῦ ἤ κακοῦ, ἀνάλογα μὲ τὴν ἐπιθυμία ἐκείνου ποὺ τὸ κρατάει, ἔτσι καὶ τὸ σῶμα γίνεται ὄργανο καλοῦ ἤ κακοῦ, σὐμφωνα μὲ τὴ διάθεσι τῆς ψυχῆς ποὺ κυβερνάει τὸ σῶμα. Ἡ ψυχὴ μὲ τὴ σκέψι, τὰ αἰσθήματα καὶ τὴ θέλησί της εἶνε τὸ ἀφεντικὸ ποὺ κυβερνάει. Τὸ σῶμα εἶνε ὁ ὑπηρέτης. Καὶ ὁ ὑπηρέτης περιμένει τὴ διαταγὴ τοῦ ἀφεντικοῦ του. Τὸ πᾶν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ψυχή. Εἶνε ἡ ψυχὴ διεφθαρμένη; Ἔχει κακίες, ἐλαττώματα καὶ πάθη; Αὐτὰ τὰ κυβερνοῦν; Τότε τὰ πάθη θὰ διατάξουν τὸ σῶμα νὰ κάνη ὅ,τι αὐτὰ θέλουν. Εἶνε π.χ. ἡ ψυχὴ κυριευμένη ἀπὸ μῖσος καὶ ἔχθρα; Μισεῖ ἄνθρωπο; Ἐπιθυμεῖ τὴν ἐξόντωσί του; Αὐτὴ θὰ διατάξη τὸ χέρι νὰ πάρη ὅπλο καὶ νὰ κάνη φόνο. Ἤ, εἶνε ἡ ψυχὴ κυριευμένη ἀπὸ θυμὸ καὶ ὀργή; Αὐτὴ θὰ διατάξη τὴ γλῶσσα νʼ ἀπαντήση καὶ νὰ γίνη ὁπλοπολυβόλο ποὺ θὰ βάλλη ἐναντίον τοῦ ἄλλου ἀνθρώπου.

Ἀλλὰ τὸ σῶμα δὲν εἶνε μόνο ὑπηρέτης τοῦ κακοῦ. Γίνεται καὶ ὑπηρέτης τοῦ καλοῦ. Εἶνε ἕνας ἐλεήμων; Τὸ χέρι του θὰ εἶνε σὰν τὸ χέρι τοῦ γεωργοῦ, ποὺ παίρνει ἀπὸ τὸ δισάκκι τὸ σπόρο καὶ τὸν σκορπίζει στὸ χωράφι. Ἔτσι καὶ τὸ χέρι τοῦ ἐλεήμονος σκορπίζει τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ σʼ αὐτοὺς ποὺ τὰ στεροῦνται. Ἤ, εἶνε ὁ ἄλλος ἄνθρωπος πιστὸς καὶ εὐλαβής, ποὺ ἔχει βαθὺ τὸ αἴσθημα τῆς ἀγάπης κʼ εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸ Θεό; Ἡ γλῶσσα τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ θὰ γίνη μιὰ κιθάρα ποὺ θὰ ψάλλη τὶς εὐεργεσίες καὶ τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ.

Ὦ ψυχἠ! ποῦ δουλεύεις, στὸ διάβολο ἤ στὸ Θεό; Ἐὰν δουλεύης στὸ διάβολο, τότε ὅλα τὰ μέλη τοῦ σώματος θὰ γίνουν ἐργαλεῖα ποὺ θὰ κάνουν πάντα τὸ κακὸ καὶ θὰ σκορποῦν τὴ συμφορά. Ἐὰν ὅμως δουλεύης στὸ Θεό, τότε τὸ σῶμα θὰ εἶνε ἁγιασμένο καὶ ὅλα τὰ μέλη του θὰ γίνουν ὄργανα ποὺ θὰ κάνουν πάντα τὸ καλὸ καὶ θὰ σκορποῦν γύρω τὴ χαρὰ καὶ τὴν εὐτυχἰα. Ψυχή, ποῦ δουλεύεις – καὶ πάλι σὲ ῥωτῶ – στὸ Θεὸ ἤ στὸ διάβολο; Διάλεγε ἀφεντικό σου τὸ Θεό, καὶ τότε, ἄνθρωπε, θὰ εἶσαι ἀληθινὰ εὐτυχὴς καὶ μακάριος.

 

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) ''ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ'', σελ. 90-96 (ἕκδοσις Γ΄ 2001).