ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ (Ἐφ 4,7-13) “Ἑνὶ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ” του Δημητρίου Π. Ρίζου Δρ Θεολογίας

Κυριακὴ μετὰ τὰ Φῶτα σήμερα καὶ τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα εἶναι περικοπὴ ἡ ὁποία ἔχει ἔντονα Χριστοκεντρικὸ περιεχόμενο. Καὶ εἶναι ἀναμενόμενο, ἐφ’ ὅσον βρισκόμαστε ἀκόμα στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς μεγάλης Δεσποτικῆς ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων. Ἀπὸ τὴν περικοπὴ αὐτὴ θὰ ὑπογραμμίσωμε καὶ θὰ μεγενθύνωμε σήμερα τὴν πρώτη μόνον φρᾶσι, ποὺ λέγει· «Ἑνὶ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ».

Λίγο-πολὺ μᾶς ἀπασχολεῖ ἕνα θέμα ὅλους μας. Καὶ αὐτὸ εἶναι τὰ χαρίσματα ποὺ δίνει ὁ Θεὸς στὸν καθένα μας, διότι αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ θέμα μπαίνει ὡς ἀπορία καὶ ἐρώτημα ἀπὸ πολλοὺς πιστούς, καὶ γίνεται ἀφορμὴ συζητήσεων. Καὶ οἱ περισσότεροι ποὺ θέτουν τὸ ἐρώτημα προβληματίζονται ἀπὸ μία διαφαινόμενη τάχα ἀδικία ἀπὸ τὸν Θεό. Μὲ ἄλλα λόγια ἐκφράζεται ἕνα κάποιο παράπονο καί, δυστυχῶς, καταλογίζονται εὐθῦνες στὸν ἅγιο Θεό.

Εἶναι φανερὸ ὅτι κάνομε ἕνα λάθος στὸ ξεκίνημα τοῦ θέματος. Ὡς πιστοὶ ἔχομε ἐμπιστοσύνη στὴν πανσοφία καὶ τὴν ἀπόλυτη δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ; Ἂν ἔχομε αὐτὴν τὴν ἀρχή, τότε δὲν ὑπάρχει πρόβλημα, δὲν ὑπάρχει θέμα, διότι στηριζόμενοι στὴν πανσοφία καὶ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ ἀποδεχόμαστε, ἢ πρέπει νὰ ἀποδεχώμαστε, ὅλα ὅσα κάνει ὁ Θεός. Δὲν ὑπάρχουν περιθώρια γιὰ ἀμφιβολίες, καὶ πολύ περισσότερο γιὰ παράπονα. Τὰ πάντα μὲ σοφία καὶ δικαιοσύνη καὶ ἀγάπη γιὰ τὸν ἄνθρωπο κάνει ὁ Θεός. Μόνο ἡ δική μας ὀλιγοπιστία δημιουργεῖ τὰ προβλήματα. Ἐμεῖς ἔχομε διαφορετικὸ κριτήριο ἀπὸ τὸ κριτήριο τοῦ Θεοῦ, καὶ γι’ αὐτὸ διακρίνομε, τάχα ἀδικίες, στὶς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ.

Λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος· «Ἐμᾶς ὁ Θεὸς μᾶς κάλεσε ὅλους ὑποσχόμενος σὲ ὅλους τὰ ἴδια. Σὲ κανέναν δὲν ὑποσχέθηκε κάτι παραπάνω. Σὲ ὅλους ἀθανασία, σὲ ὅλους ζωή αἰώνιο, σὲ ὅλους ἀθάνατη δόξα, σὲ ὅλους ἀδελφότητα, σὲ ὅλους κληρονομία ἐχάρισε. Ἔγινε κοινὴ κεφαλὴ γιὰ ὅλους, καὶ ὅλους μᾶς ἀνέστησε καὶ ὅλους μᾶς ἔβαλε νὰ καθίσωμε στὰ δεξιά του. Λοιπόν, ὅταν ὅλοι ἔχομε τόση ἰσοτιμία στὰ πνευματικά, ποῦ βρίσκετε τὴν ἀφορμὴ νὰ θεωρῆτε ὅτι εἶστε σπουδαῖοι καὶ μεγάλοι, ὅτι ὁ ἕνας εἶναι πλούσιος καὶ ὁ ἄλλος δυνατός; Δὲν εἶναι γιὰ γέλια μιὰ τέτοια σκέψις»; Ἑπομένως τὸ θέμα γιὰ τὸ ὁποῖο γίνεται λόγος ὄχι μόνον δὲν πρέπει νὰ ἀνακύπτη στὴν σκέψι τῶν χριστιανῶν, ἀλλὰ εἶναι αἰτία, κατὰ τὸν ἅγιο Χρυσόστομο, γιὰ γέλια. Ὅμως παρ’ ὅλα αὐτὰ τὸ θέμα ὑπάρχει καὶ ἀπασχολεῖ τοὺς ἀνθρώπους. Λέγει, ἀφοῦ δόθηκε ἡ χάρις στὸν καθένα μας, ἀπὸ ποῦ καὶ γιατὶ ὑπάρχουν διάφορα χαρίσματα; Τὸ θέμα ἄλλους τοὺς φέρνει σὲ ἀπόγνωσι, ἄλλους σὲ ἀθυμία καὶ ἄλλους σὲ φθόνο. Πρόκειται γιὰ νόσημα ποὺ τυραννεῖ ψυχές. Καὶ ἀπὸ τὶς ἐπιστολὲς τοῦ ἀποστόλου Παύλου φαίνεται ὅτι τὸ θέμα αὐτὸ ἀπασχόλησε καὶ τοὺς χριστιανοὺς τῆς Κορίνθου. Στὶς δὲ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολὲς ἀναλύει τὸ θέμα μὲ πιὸ διεξοδικὸ τρόπο, τὸ ἀναφέρει καὶ ἐδῶ στὴν πρὸς Ἐφεσίους. Στὸ θέμα δίνει ἀπάντησι ὁ ἀπόστολος Παῦλος μὲ ἕνα ξεκάθαρο λόγο. Τονίζει ὅτι στὸν καθένα μας δόθηκε ἡ χάρις, τὰ χαρίσματα καὶ οἱ δωρεὲς, σύμφωνα μὲ τὸ μέτρο, ποὺ μὲ δικαιοσύνη καὶ σοφία μοιράζει ὁ Χριστός. Δὲν εἶπε κατὰ τὴν πίστιν τοῦ καθενός, ἀλλὰ κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ. Τὸ εἶπε αὐτὸ γιὰ νὰ μὴ προκαλέση στενοχώρια σὲ ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν μεγάλα χαρίσματα.

Ἐξ ἄλλου τὰ πιὸ σημαντικὰ καὶ σωτήρια εἶναι κοινὰ γιὰ ὅλους. Κοινὸ εἶναι τὸ βάπτισμα, κοινὴ εἶναι ἡ σωτηρία μὲ τὴν πίστι, κοινὸς γιὰ ὅλους ὁ Θεὸς Πατέρας, καὶ ὅλοι στὸ ἴδιο ἅγιο Πνεῦμα μετέχομε. Ἂν κάποιοι ἔχουν κάτι παραπάνω σὲ χαρίσματα, αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ γίνεται αἰτία γιὰ στενοχώρια, διότι εἶναι σίγουρο καὶ λογικό, ὅποιος ἔχει μεγαλύτερο χάρισμα νὰ ἔχη καὶ μεγαλύτερη ὑποχρέωσι καὶ ὁ πόνος του εἶναι μεγαλύτερος. Πάλι ὁ ἅγιος Χρυσόστομος λέγει ὅτι στὴν παραβολὴ τῶν ταλάντων· «Καὶ αὐτὸς ποὺ πῆρε πέντε ταλαντα τοῦ ζητήθηκε νὰ ἐπιστρέψη πέντε, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ποὺ πῆρε δύο, δύο τοῦ ζητήθηκαν, καὶ στὴν ἐπιβράβευσι δὲν ὑστέρησε σὲ τίποτε ἀπὸ τὸν πρῶτο». Δὲν ἔχει σημασία τὸ πλῆθος τῶν ταλάντων. Ἀρκεῖ ὁ καθένας  νὰ ἐργασθῆ καὶ νὰ ἀξιοποιήση ὅσα τάλαντα ἔχει. Ἡ ἀμοιβὴ εἶναι ἴδια γιὰ ὅλους.

Μὲ τὰ χαρίσματα ὑπάρχει καὶ ἄλλη εὐθύνη. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος δέχθηκε ἀπὸ τὸν Κύριο τὸ χάρισμα νὰ διδάσκη. Τὸ ἀναγνωρίζη αὐτό, ἀλλὰ βλέπει περισσότερο τὴν εὐθύνη καὶ ἀναλογίζεται τὴν ὑποχρέωσί του, καὶ δὲν τὸ θεωρεῖ αἰτία καυχήσεως. Ἀλλὰ τὶ λέγει·  «Οὐαί μοι, ἐὰν μὴ εὐαγγελίζωμαι». Ἀλλοίμονο σὲ μένα ἐὰν σταματήσω νὰ εὐαγγελίζωμαι, ἐὰν σταματήσω τὸ κήρυγμα καὶ τὴν προσπάθεια γιὰ τὴν διάδοσι τῆς ἀλήθειας, τὸ ἅπλωμα τῆς Ἐκκλησίας στὸν κόσμο. Πῆρε χάρισμα, ἀλλὰ καὶ φορτώθηκε εὐθύνη, ἀλλοίμονο. Ἐσὺ ποὺ δὲν πῆρες χάρισμα εἶσαι ἀπαλλαγμένος ἀπὸ τὴν εὐθύνη. Σὲ ὅποιον δόθηκε χάρισμα ὑπάρχει τὸ ἀλλοίμονο, σὲ ὅποιον δὲν δόθηκε χάρισμα ὑπάρχει τὸ ἀνεύθυνο.

Ἂς προχωρήσωμε ὅμως λίγο ἀκόμα πιὸ πέρα, νὰ δοῦμε μία ἀκόμη πλευρὰ τοῦ θέματος. Νὰ ἔχης δηλαδὴ χάρισμα καὶ νὰ μὴν τὸ ἀξιοποιῆς γιὰ τὴν δόξα τοῦ Κυρίου, τότε ἡ εὐθύνη εἶναι ἀκόμα πιὸ μεγάλη. Ἕνα μόνο παράδειγμα ἀναφέρω. Χάρισμα εἶναι ἡ φωνή, ἢ ἡ εὐφυΐα. Δὲν εἶναι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καλλίφωνοι καὶ μὲ ἴδιο βαθμὸ εὐφυΐας. Ἕνας λοιπὸν καλλίφωνος πόση εὐθύνη ἔχει ἂν δὲν χρησιμοποιήση τὴν φωνή του γιὰ τὴν δόξα τοῦ Κυρίου, ἀλλ’ ἀντίθετα τὴν ἀξιοποιεῖ γιὰ νὰ τραγουδήση τὴν φθορὰ καὶ τὴν ἁμαρτία; Πόση εὐθύνη ἔχει ἕνας ποὺ ἔχει χάρισμα εὐφυΐας καὶ ἀντὶ νὰ τὴν θέση στὴν ὑπηρεσία τοῦ ἀνθρώπου, γιὰ νὰ καλυτερεύη τὴν ζωή, ἐπινοεῖ μέσα καταστροφῆς γιὰ τὸν ἄνθρωπο;

Κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ δίδονται τὰ χαρίσματα στὸν ἄνθρωπο. Τὶ σημαίνει «κατὰ τὸ μέτρον»; Σημαίνει ὅτι δὲ δίδονται τὰ χαρίσματα σύμφωνα τὴν δική μας ἀξία. Ὅλα εἶναι δωρεὰ τοῦ Θεοῦ. Ὅσα θέλει καὶ ὅ,τι θέλει μᾶς χαρίζει. Δὲν μποροῦμε νὰ τοῦ καταλογίσωμε καμμία εὐθύνη καὶ ἀδικία. Ἡ ἐμπιστοσύνη μας στὴν δικαιοσύνη καὶ τὴν σοφία τοῦ Θεοῦ εἶναι λύτρωσις καὶ σωτηρία. Μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπὸ κάθε παράπονο, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ κάθε στενοχώρια καὶ φθόνο. Στὸ μέτρο τῆς δωρεᾶς ἀνταποκρινόμαστε μὲ τὸ μέτρο τῶν δυνατοτήτων μας. Καὶ ἐφ’ ὅσον ἀξιοποιήσει ὁ καθένας τὸ χάρισμά του, τότε καὶ αὐτὸς ποὺ δέχθηκε μικρὸ ἢ λίγο χάρισμα, καὶ αὐτὸς ποὺ δέχθηκε τὸ πολύ, θὰ λάβη τὸ αὐτὸ βραβεῖο ἀπὸ τὸν Κύριο.