ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ 1821
1.ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας εἶναι ὁ πρῶτος Κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος καὶ ἐκ τῶν ἐθνομαρτύρων τῆς Ἐθνικῆς Παλιγγενεσίας. Γεννήθηκε τὸ 1776 στὴν Κέρκυρα. Δολοφονήθηκε στὶς 27 Σεπτεμβρίου 1831 στὸ Ναύπλιο. Ὑπῆρξε μία ἀπὸ τὶς σημαντικότερες διεθνεῖς προσωπικότητες τῶν ἀρχῶν τοῦ 19ου αἰώνα. Στὰ λίγα χρόνια τῆς προσφορᾶς του στὸ Ἔθνος ἔθεσε τὰ θεμέλια τοῦ σύγχρονου Ἑλληνικοῦ Κράτους.
Ἐράνισμα ἀπὸ τὰ γραπτὰ τοῦ Καποδίστρια
Ὑπὲρ τῶν δικαίων τῶν Ἑλλήνων (Πρῶτο)
. Ὁ Καποδίστριας ἀπὸ τὴ θέση τοῦ Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν τῆς Ρωσίας ἐπιδίωξε νὰ στρέψει τὴν ἄποψη τοῦ Αὐτοκράτορα Ἀλεξάνδρου ὑπὲρ τῶν Δικαίων τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους. Μὲ τὴν ἔκρηξη τῆς Ἐπαναστάσεως καὶ τὴν δολοφονία τοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε΄ ὁ Καποδίστριας διὰ τῶν ἐνεργειῶν του ἐπιτυγχάνει νὰ περιορίσει τοὺς αἱματηροὺς ἐξοντωτικοὺς διωγμοὺς τῶν Ἑλλήνων στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ σὲ ἄλλα μέρη. Ἐκδήλωση τῆς πολιτικῆς αὐτῆς ὑπῆρξαν τὰ ἔντονα διαβήματα πρὸς τὴν Πύλη τοῦ Ρώσου πρεσβευτῆ Στρόγανωφ, τὸ πρὸς αὐτὴν τελεσίγραφο τῆς 6ης Ἰουλίου 1821 καὶ ἡ εἰς ἔνδειξη διαμαρτυρίας ἀναχώρησή του ἀπὸ τὴν Βασιλεύουσα στὰ τέλη τοῦ ἰδίου μηνὸς Ἰουλίου. Ὁ Καποδίστριας προτείνει τὴν παρέμβαση τῆς Ρωσίας ὑπὲρ τῶν Χριστιανῶν τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, ὁ Ἀλέξανδρος κατ’ ἀρχὴν τὴν ἀποδέχεται, ὅμως ὁ Μέτερνιχ τὸν ἀποτρέπει καὶ τοῦ ἀλλάζει ἄρδην ἄποψη. Ὁ Καποδίστριας κατόπιν αὐτοῦ ἔκρινε ὅτι γι’ αὐτὸν ἦταν πλέον ἠθικῶς ἀσυμβίβαστος ἡ παραμονή του στὴ θέση τοῦ Ὑπουργοῦ τῶν Ἐξωτερικῶν τῆς Ρωσίας. Γράφει ὁ ἴδιος ὁ Καποδίστριας γιὰ τὴ συνάντησή του μὲ τὸν Αὐτοκράτορα καὶ τὴν παραίτησή του:
. «Ἐντεῦθεν ὁρμώμενος κατέδειξα εἰς αὐτὸν ὅτι τὸ σύστημα ὅπερ νῦν ἠσπάζετο, μὲ ἔθετε εἰς τὸ δίλημμα ἢ νὰ παραβιάσω τὰ αἰσθήματά μου καὶ πάντα τὰ καθήκοντα τὰ ἐπιβαλλόμενα ὑπὸ τῆς Πατρίδος, εἰς τὴν ὁποίαν οὐδέποτε ἔπαυσα νὰ ἀνήκω, ἢ νὰ ἀθετήσω τὰ καθήκοντά της πρὸς τὸν Αὐτοκράτορα ὑπηρεσίας μου. Τοιαύτη θὰ ἦτο ἡ θέσις μου ἐὰν ἐθεώρουν εἰσέτι ἐμαυτὸν ἱκανὸν νὰ Τὸν ὑπηρετῶ εἰς τὸ Ὑπουργεῖον τῶν Ἐξωτερικῶν εἰς στιγμὴν κατὰ τὴν ὁποίαν θὰ ἐχρησιμοποίει ὅλην τὴν ἰσχύν Του ἐναντίον τοῦ ἀτυχοῦς Ἑλληνικοῦ Ἔθνους».
(Μιχαὴλ Θ. Λάσκαρι, Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης «Αὐτοβιογραφία Ἰωάννου Καποδίστρια», Ἀθῆναι, 1940, σελ. 121).
Ὑπὲρ τῶν δικαίων τῶν Ἑλλήνων (Δεύτερο)
. Τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1828 ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ἀγαθάγγελος Α΄, ὁ ἀπὸ Χαλκηδόνος, ἔστειλε στὴν Ἑλλάδα τοὺς Μητροπολίτες Νικαίας, Χαλκηδόνος, Λάρισας καὶ Ἰωαννίνων στὴν Ἑλλάδα. Σκοπός τους νὰ πείσουν τὸν Κυβερνήτη καὶ τοὺς Ἕλληνες νὰ παραιτηθοῦν τοῦ Ἀγώνα τους, νὰ δηλώσουν ὑποταγὴ στὸν Σουλτάνο Μαχμοὺτ Β΄ καὶ νὰ ἐπανέλθουν ὑπὸ τὸν Ὀθωμανικὸ ζυγό, μὲ τὴν ὑπόσχεση τοῦ Πατριάρχου ὅτι θὰ τοὺς ἐδίδετο ἀμνηστία. Σὲ ἀπάντηση τῆς ἐνεργείας αὐτῆς ὁ Καποδίστριας ἀπέστειλε ἐπιστολὴ στὸν Πατριάρχη, στὴν ὁποία, μεταξὺ ἄλλων, ἔγραψε:
«…Βαθύτατα αἰσθανόμεθα ὅ, τι ὀφείλομεν εἰς τὴν θέσιν καὶ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ὑμετέρας Παναγιότητος (ΥΠ) διὰ τοῦτο καὶ δὲν ἐγκρίνομεν νὰ ἀνακεφαλαιώσωμεν τὸ περιεχόμενον τῆς συνοδικῆς ἐπιστολῆς…
. Περικυκλούμενος καὶ πολεμούμενος ὁ λαὸς οὗτος ἐξ ἑνὸς μέρους ἀπὸ φοβερὰ στρατόπεδα… ὠθούμενος συχνάκις ἕως τοῦ χείλους τῆς ἀβύσσου, ὁ λαὸς οὗτος ὑπάρχει ἀκόμη. Καὶ ὑπάρχει, διότι ὁ Θεὸς ἑξαπέστειλεν εἰς αὐτὸν τὴν χάριν του νὰ εὕρῃ εἰς τὴν χριστιανικὴν πίστιν τὸ κράτος τοῦ πολεμεῖν, τὴν ἰσχὺν τοῦ ἐγκαρτερεῖν εἰς τὰ δεινά, καὶ τὴν ἀπόφασίν του νὰ ἀπολεσθῇ μᾶλλον ἢ νὰ ὑποκύψῃ εἰς τὸν ζυγόν, τὸν ὁποῖον οἱ πατέρες του ἐβάστασαν ἀλλὰ ποτὲ δὲν παρεδέχθησαν…
Ὁμόφωνος καὶ γενικὴ εἶναι ἡ πεποίθησις αὕτη. Οὔτε οἱ προύχοντες, οὔτε ὁ κλῆρος, οὔτε ὁ λαός, πρὸς τοὺς ὁποίους ἡ Υ.Π. διευθύνεται, ἔχουσιν οὔτε δύνανται νὰ ἔχωσιν ἄλλην παρ’ αὐτὴν τὴν πεποίθησιν, χωρὶς νὰ ἑξαχρειωθῶσι καὶ νὰ παύσωσι τοῦ νὰ εἶναι ἄνθρωποι καὶ χριστιανοί.
Πάμπολυ αἷμα ἐχύθη, πάμπολλαι οὐσίαι ἐφθάρησαν εἰς διάστημα ὀκτὼ ἐτῶν πολέμου καὶ δυστυχιῶν, καθ’ οὓς ὁ τόπος οὗτος κατηφανίσθη, ὥστε ὅλως διόλου ἀδύνατον εἶναι νὰ ἐπανέλθῃ εἰς ὁποιανδήποτε κατάστασιν πραγμάτων βάσιν ἔχουσαν τὸ παρελθόν!
….Ὀφείλομεν ἐξ ὀνόματος καὶ ἐκ μέρους τοῦ Ἔθνους, τὸ ὁποῖον ἐνεπιστεύθη εἰς ἡμᾶς τὴν διεύθυνσιν τῶν συμφερόντων του, νὰ παρακαλέσωμεν τὴν Υ.Π. νὰ μᾶς χαρίση τὰς εὐλογίας της, πεπεισμένη ὅτι ἀμεταθέτως εἴμεθα προσηλωμένοι εἰς τὰς ἀρχὰς τῆς ἱερᾶς ἡμῶν πίστεως.
. Μακάριοι ἐσμέν, ὁσάκις εὐδοκήσει ὁ Πανάγαθος Θεός, ὥστε νὰ δυνηθῇ ἡ Υ.Π. νὰ γένῃ εἰς ἡμᾶς πρόξενος τῶν ἀγαθῶν, τὰ ὁποία ὀφείλει ὡς κεφαλὴ τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας εἰς ὅλα τὰ τέκνα της.
Ἐν Πόρῳ τὴν 28ην Μαΐου (9 Ἰουνίου) 1828.
Ὁ Κυβερνήτης Ὁ Γραμματέας τῆς Ἐπικράτειας
Ι.Α. Καποδίστριας Σπ. Τρικούπης»
Ὑπὲρ τῶν δικαίων τῶν Ἑλλήνων (Τρίτο)
. Στὶς ἀρχὲς τοῦ 19ου αἰώνα ἐντάθηκαν οἱ προσπάθειες τῶν Λατίνων καὶ τῶν Ἀρμενίων νὰ πάρουν ὑπὸ τὴν κυριαρχία τοὺς τὰ Πανάγια Προσκυνήματα στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ στὴ Βηθλεέμ. Ὁ Καποδίστριας, ὡς Ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν τῆς Ρωσίας, ὑποστήριξε τὰ δίκαια τῶν Ἑλλήνων Ὀρθοδόξων, χωρὶς νὰ παραθεωρήσει ὅτι πρέπει νὰ ὑπάρχει γαλήνη σὲ αὐτὰ καὶ ὅτι οὐδεὶς Χριστιανὸς ἀποκλείεται ἀπὸ τὴν προσκύνησή τους. Σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν πρεσβευτὴ τῆς Ρωσίας στὴν Πύλη G.A. Stroganov ἔγραψε μεταξὺ ἄλλων:
. «… Γιὰ νὰ φθάσετε στὸ ὁμόφωνο τῆς ἀπόφασης Ἐξοχώτατε εἶσθε ρητῶς ἐπιφορτισμένος νὰ συμπληρώσετε καὶ νὰ ἐπαληθεύσετε ὅλους τοὺς τίτλους, ὅλες τὶς νομικὲς ἀποδείξεις καὶ τὰ δεδομένα, ποὺ μποροῦν νὰ συντελέσουν στὸ νὰ ἀποσαφηνίσουν τὰ ἀμφισβητούμενα σημεῖα μεταξὺ τῶν Χριστιανῶν τῆς Ἀνατολῆς καὶ αὐτῶν τῆς Δύσης, σὲ σχέση μὲ τὴν φύλαξη τοῦ Παναγίου Τάφου. Στὴν περίπτωση πρέπει νὰ ἐκτιμήσετε τὰ δικαιώματα, τὰ ὁποῖα οἱ Χριστιανοὶ τῆς Ἀνατολῆς προσφάτως ἀπέκτησαν ὡς πρὸς τὴν φύλαξη τοῦ Παναγίου Τάφου. Αὐτὰ τὰ δικαιώματα ὑπάρχουν μὲ ἀμερόληπτη κρίση. Ἀλλὰ δὲν θὰ πρέπει νὰ ἐμπλακοῦν μὲ οὐδένα ἀποκλεισμὸ τῶν ἄλλων δογμάτων…»
(Μετάφραση ἀπὸ τὰ γαλλικά, ἀπὸ τὸ βιβλίο «Jean Capodistria (1776-1831) Visionnaire et precurseur d’ une Europe unie», Librairie Kauffmann, Athenes, Novembre 2003).
Γιὰ τοὺς Ἕλληνες
. Ὁ Καποδίστριας σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν Ἰακωβάκη Ρίζο Νερουλὸ (1778-1849) ἀπὸ τὴν Γενεύη, τὸ 1823, τὴν ὁποία ὑπαγόρευσε στὸν Μουστοξύδη, τόνισε μεταξὺ ἄλλων:
«Στὴν ἱστορία, τὴν ὁποία γράφεις, ἐλπίζω ὅτι εἶναι εὔκολο νὰ καταδείξεις ὅτι:
. Οἱ Ἕλληνες δὲν ἔπαυσαν ποτὲ νὰ σχηματίζουν ἕνα ἔθνος μὲ τὴν καθαρὴ ἔννοια τοῦ ὅρου.
. Ὡς ἔθνος μπόρεσαν νὰ συμμετάσχουν στὶς εὐεργεσίες, ποὺ πρόσφερε στὴν ἀνθρωπότητα ὁ εὐρωπαϊκὸς πολιτισμός. Καὶ
Ὅτι αὐτὲς οἱ εὐεργεσίες ποὺ τὸ ἑλληνικὸ ἔθνος προσέφερε στὴν ἀνθρωπότητα θὰ βοηθήσουν στὸ νὰ ξεπεράσει τὰ ὅρια τοῦ μικροῦ ἀριθμοῦ του καὶ νὰ εἶναι πιὸ κοντὰ στὸ νὰ γκρεμίσει σὲ ἐρείπια τοὺς Μουσουλμάνους, ἀπὸ τὸ νὰ παραμείνει σκλαβωμένο σὲ αὐτούς».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου