Τόν Χριστό ἐλεεῖ ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ἐλεεῖ τόν φτωχό - Αρχιμανδρίτης π. Σεβαστιανός Τοπάλης

Πολύ μεγάλος πειρασμός εἶναι ὁ φτωχός πού προκαλεῖ τόν ἄνθρωπο μέ τά λάθη του καί τήν ἀθλία του ζωή. Μόνιμα, λέγει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, τόν κατηγοροῦν πού προσφέρει φιλανθρωπία σέ πρόσωπα πού ὁ ἕνας εἶναι τεμπέλης, ὁ ἄλλος παραβατικός, ὁ ἄλλος ἐξαρτημένος ἀπό τά πάθη τοῦ ἀλκοολισμοῦ καί τῆς ἀνηθικότητος καί ὁ ἄλλος ἐκμεταλλευτής καί κλέφτης. Ὄντως, εἶναι ἕνας πειρασμός σκληρός καί μιά σκληρή ἀπογοήτευση ἡ συμπεριφορά αὐτῶν τῶν πτωχῶν. Ὧρες - ὧρες εἰσπράττει μιά περιφρόνηση καί μιά κακία ἀπό τούς φτωχούς πού φτάνει σέ ἀγανάκτηση καί κούραση ἐσωτερική. Πῶς νά ἀντέξει στόν πειρασμό αὐτό τῆς ἐκμετάλλευσης; Θέλει νά τούς ἀποφύγει καί νά τούς πετάξει ἔξω. Κι ὅμως, μέσα στά πρόσωπά τους κρύβεται ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Τόν Θεό ἐλεεῖ, ὅταν τόν φτωχό ἐλεεῖ. Δοκιμάζεται ἡ καρδιά τοῦ κάθε ἐλεήμονα ἀνθρώπου. Δέν ἐλεεῖ, γιά νά εἰσπράξει ἐπαίνους. Οὔτε καί ἐλεεῖ μόνο τούς φτωχούς πού τοῦ φέρονται μέ εὐγένεια καί εὐχαριστίες.

Στή φυλακή βρίσκονται οἱ ἀπερριμμένοι καί οἱ ἁμαρτωλοί πού ἔχουν τήν ἀνάγκη τῆς ἀγάπης μας. Τόν Χριστό ἐλεεῖ ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ἐλεεῖ τόν φτωχό. Ἐξάλλου, προσφέροντας καί στόν πιό ἀνάξιο καί δύστροπο δέν τοῦ δίνουμε οὔτε ὅλη τήν περιουσία μας, οὔτε καί τόν ἑαυτό μας θυσιάζουμε, ἀλλά ἁπλῶς τοῦ δίνουμε ἕνα ψωμί, ὅ,τι χρειάζεται γιά νά ζήσει, ἔνδυση, θέρμανση καί φαγητό. Τό ἀναγκαῖο τοῦ δίνουμε καί εἶναι γιά τήν ἐπιβίωσή του. Τό σπουδαιότερο εἶναι ὅτι ὅσα δίνει ὁ ἄνθρωπος τοῦ τά χρωστάει ὁ Θεός σέ ἑκατονταπλάσια ἀπόδοση. Καλύτερα νά ἔχει ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό χρεώστη μέ τήν φιλανθρωπία του παρά νά τόν ἔχει κριτή μέ τίς ἁμαρτίες του. Καί ὅταν ὁ πτωχός εἶναι ἀχάριστος, ἀκόμη πιό πολύ ἀναδεικνύεται ἡ ἀρετή του, διότι ἁγιάζει τήν ἐλεημοσύνη ἡ ταπείνωση. Φυλάγει ὁ Θεός τόν ἐλεήμονα ἀπό τήν ὑπερηφάνεια μέ τήν παραβατικότητα καί τήν ἀχαριστία τῶν πτωχῶν. Στόν πειρασμό αὐτόν, λέγει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, δέν πρέπει νά προηγηθεῖ ὁ ἄνθρωπος διδασκαλικά στόν φτωχό μέ τό νά τοῦ λέει… γιατί δέν δουλεύει καί ὅτι πρέπει νά γίνει καλός καί νά ἔρχεται στήν Ἐκκλησία καί νά ἔρθει στήν ἐξομολόγηση καί νά σταματήσει τήν τεμπελιά του. Ὅλων τῶν λόγων αὐτῶν προηγεῖται ἡ ἀγάπη. Ὁ φτωχός, ὅταν τοῦ ἀρχίσουμε τό ‘’κήρυγμα’’, θά ἀγανακτήσει καί θά βρίζει ἀπό μέσα του καί θά λέγει ὅτι μοῦ τά λέει ὅλα αὐτά, γιατί δέν θέλει νά μέ βοηθήσει. Ὅταν βοηθήσεις τόν φτωχό καί λάβει τήν ἀγάπη καί χαρεῖ μέ τήν βοήθεια, τότε ἀκόμη πιό πολύ ἁπαλύνει ἡ καρδιά του καί μπορεῖ νά ἀκούσει ἕναν λόγο καί νά τόν ἐπισκεφτεῖ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Πόσο ὄμορφο εἶναι, ὅταν κάποιος κάνοντας τήν φιλανθρωπία ζητᾶ ἀπό τόν φτωχό νά τοῦ κάνει προσευχή γιά νά τόν βοηθήσει ὁ Θεός. Εἶναι ἕνα φιλότιμο ἀπό ὅπου ξεκινᾶ ἡ ἀλλαγή του καί ἡ μετάνοιά του. Πολύ ὄμορφα τά λέγει ὁ Ἱερός Πατήρ:

● ’’ἄνθρωπέ μου, μήπως σέ σένα ἀνατέθηκε ἡ ἐξουσία αὐτή, νά δικάζεις δηλαδή καί νά ἐπιτιμᾶς μέ τόση εὐκολία τούς φτωχούς; Ὁ Θεός σέ κάλεσε γιά νά ἐλεεῖς καί νά διορθώνεις τήν φτώχεια τους καί ὄχι νά ζητᾶς εὐθύνες καί νά καταδικάζεις καί νά ὑβρίζεις. Θέλεις νά τόν διορθώσεις καί νά τόν τραβήξεις ἀπό τήν τεμπελιά του καί νά τόν σπρώξεις σέ δουλειά; Δῶσε του προηγουμένως τήν ἀγάπη σου καί μετά προσπάθησε νά τόν συνετίσεις, ὥστε νά μήν κατηγορηθεῖς γιά βαριά ὠμότητα, ἀλλά νά λάβεις τήν χαρά τῆς κηδεμονίας. Ὁ φτωχός αὐτόν πού δέν δίνει ἀλλά μόνο κατηγορεῖ, τόν ἀποστρέφεται, τόν ἀπεχθάνεται καί οὔτε κἄν ἀντέχει νά τόν δεῖ καί νά τόν ἀκούσει. Καί ἀκόμη πιό πολύ, πιστεύει ὅτι ὅλο τό διδασκαλικό ἐνδιαφέρον του καί ἡ κηδεμονία του γιά τήν διόρθωση του γίνεται γιά ἕνα μόνο λόγο, ἐπειδή δέν θέλει νά προσφέρει τήν ἐλεημοσύνη του. Καί εἶναι τό μόνο ἀληθές.’’

● ’’Μή μοῦ τό πεῖς ὅτι ὁ τάδε εἶναι δραπέτης καί ληστής καί κλέφτης καί γεμάτος ἀπό κακά, ἤ ὅτι εἶναι φτωχός καί πεταμένος καί ἄχρηστος καί δέν ἀξίζει τίποτα· ἀλλά σκέψου ὅτι γι’ αὐτόν πέθανε ὁ Χριστός καί σοῦ φτάνει αὐτό γιά νά ἐνδιαφερθεῖς καί νά τόν βοηθήσεις. Σκέψου ποιός θά ἔπρεπε νά εἶναι ἐκεῖνος πού τόσο τόν τίμησε ὁ Χριστός, πού οὔτε καί τό αἷμα Του δέν λυπήθηκε νά χύσει. Ἀκόμη κι ἄν ἕνας βασιλιάς ἤθελε νά θυσιάσει τόν ἑαυτό του γιά κάποιον, δέν θά μποροῦσε νά ὁμοιάσει μέ τόν Χριστό· ἀρκοῦσε καί μόνο τό τέλος γιά νά δείξει τήν ἀγάπη τοῦ θανόντος γι’ αὐτόν. Ἐδῶ ὅμως, ὄχι ἄνθρωπος, οὔτε ἄγγελος, οὔτε ἀρχάγγελος, ἀλλά αὐτός ὁ Δεσπότης τῶν Οὐρανῶν, αὐτός ὁ Μονογενής Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔλαβε σάρκα καί ἔδωκε τόν ἑαυτό του γιά χάρη μας θυσία. Δέν πρέπει νά κάνουμε καί νά προσφέρουμε τά πάντα, ὥστε αὐτοί οἱ ἄνθρωποι πού τόσο τιμήθηκαν ἀπό τόν Χριστό νά ἀπολαύσουν τήν δική μας πρόνοια καί βοήθεια; Καί ποιά ἀπολογία θά ἔχουμε; Καί ποιά συγγνώμη; Αὐτό καί ὁ ἴδιος ὁ Ἀπ. Παῦλος τό ἔλεγε· μή μέ τό δικό σου φαγητό ὁδηγεῖς στήν ἀπώλεια ἐκεῖνον πού γιά χάρη του πέθανε ὁ Χριστός. Ἐκείνους πού καταφρονοῦν τούς ἀδελφούς καί σάν ἀδύναμους τούς περιφρονοῦν, θέλοντας ὁ Κύριος νά τούς φιλοτιμήσει καί νά τούς προθυμοποιήσει καί νά τούς πείσει στό νά φροντίζουν τό διπλανό τους, γιά ὅλα προέβαλε τόν θάνατο τοῦ Δεσπότου.

Κάποτε ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος μαζί μέ τόν ὑποτακτικό του κατέβαιναν ἀπό τό βουνό. Στόν δρόμο ὁ νεώτερος Μοναχός ἔτρεχε πιό γρήγορα. Σέ κάποιο σημεῖο τοῦ δρόμου βρῆκε ἕναν εἰδωλολάτρη κουρασμένο νά ἀνεβαίνει μέ κόπο καί βιασύνη. Τοῦ μίλησε περιφρονητικά καί ὑποτιμητικά. Ἐκεῖνος γύρισε ἀπότομα καί νευριασμένος τόν χτύπησε τόσα σκληρά πού ἄφησε λιπόθυμο τόν Μοναχό. Ἀνεβαίνοντας ὁ εἰδωλολάτρης ἀνταμώνει τόν Ἅγιο Μακάριο καί τότε ἀντιμετωπίζει μιά ἄλλη ἐπικοινωνία. Ὁ Ἅγιος τόν χαιρέτησε μέ εὐγένεια καί καλοσύνη προσφέροντάς του καί φαγητό καί νερό. Μιά γλυκύτητα καί μιά ἀγάπη Χριστοῦ φώτιζε τό πρόσωπο τοῦ Ἁγίου. Ὅλη αὐτή ἡ συμπεριφορά συγκλόνισε τήν καρδιά τοῦ εἰδωλολάτρη πού πέφτει στά γόνατα καί τόν παρακαλοῦσε νά τόν κάνει χριστιανό καί νά τοῦ μιλήσει γιά τόν Χριστό. Τοῦ ἔλεγε πώς χτύπησε ἄσχημα ἕναν ἄλλο μοναχό πού τόν ἔβρισε ὑποτιμητικά. Ἡ δικιά του ἀγάπη τόν ἔφερε στόν Χριστό. Καί πῆγαν μαζί νά περιθάλψουν τόν χτυπημένο. Ὁ Ἅγιος θά εἶχε πολλά νά πεῖ στόν Μοναχό ἀδελφό πού εἶχε μέν λόγο διδασκαλικό καί ἐπικριτικό, ἀλλά δέν εἶχε ἀγάπη. Ὄντως ἡ ἀγάπη προηγεῖται τοῦ λόγου γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀδελφοῦ.

Καί ἔσκυβα στήν καρδιά μου σέ μιά ἐνδοσκόπηση. Καί διαπίστωνα τήν ἔντονη ἐγωιστική διδασκαλικότητά μου καί τήν ἔντονη κρίση καί ἐπίκριση τῶν ἁμαρτωλῶν ἀδελφῶν μου. Καί δέν ἔβλεπα πώς ὁ πιό ἁμαρτωλός εἶναι ὁ ἑαυτός μου ὁ ἐγωιστής καί ὑπερήφανος, πού ἔχει ντυθεῖ τήν τήβεννο τοῦ δασκάλου καί ἡ ἀγάπη του εἶναι τόσο φτωχειά καί πρόχειρη… Ἔβλεπα τήν ἀπόκρυφη κενοδοξία μου γιά τά ἔργα ἀγάπης. Καί γονάτιζα ἐνώπιον τοῦ Ἐσταυρωμένου Χριστοῦ καί Τοῦ ἔλεγα νά μοῦ δώσει τήν δική Του ταπεινή ἀγάπη γιά νά διακονῶ καί νά ζῶ ἐν μέσῳ τῶν ἀδελφῶν μου ἀκατάκριτα καί ἀγαπητικά μέ κάθε ἐπιείκεια καί συγκατάβαση.

Καί ἔβλεπα τόν Χριστό μου στόν κῆπο τῆς Γεσθημανῆ νά προσεύχεται γιά μένα γονατιστός στήν γῆ καί πάνω στόν Σταυρό νά εὔχεται, ‘’Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γάρ οἴδασι τὶ ποιοῦσι’’.

Ὄντως ὁ Κύριος πάντοτε προηγοῦνταν μέ τήν ἀγάπη Του καί μετά μιλοῦσε. Καί ὅταν δέν Τόν καταλάβαιναν ἤ δέν ἤθελαν νά Τόν ἀκούσουν ἤ καί Τόν σταύρωναν, ἤξερε νά ἀγαπᾶ προσευχόμενος.

  

‘’Μνήσθητί μου Κύριε ἐν τῇ Βασιλείᾳ Σου’’

Αρχιμανδρίτης π. Σεβαστιανός Τοπάλης

πηγή: ομάδα viber "Εκκλησιασμός"