Η ορθόδοξη Πίστη μας του Αρχιμ. Επιφανίου Κ. Χατζηγιάγκου (9ο κεφ)

9. Η ΘΕΙΑ ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΗ

3. «Τὸν δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν, καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα»

 

9.1. Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΚΑΙ Η ΣΑΡΚΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΛΟΓΟΥ

 

Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ σαρκώνεται

Ὅπως ἀναφέρει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, «ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν» (Ἰω. 1,14). Δηλαδή, ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, τὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἔγινε ἄνθρωπος καὶ ἔζησε ἀνάμεσά μας. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ὀνομάζεται  ἐνανθρώπηση ἢ σάρκωση τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ ἀποτελεῖ θεμελιώδη ἀλήθεια τῆς χριστιανικῆς πίστεως. Ὁλόκληρη ἡ θεότητα κατέρχεται στὴ Γῆ, ἀλλὰ ταυτόχρονα ἐξακολουθεῖ νὰ βρίσκεται ὁλόκληρη καὶ στὸν Οὐρανό.

Τί ἦταν αὐτὸ ποὺ ἔκανε τὸν Θεὸ νὰ κατέβει στὴ Γῆ καὶ νὰ γίνει ἄνθρωπος; Ἦλθε «δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν». Ἦλθε γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ἦλθε γιὰ νὰ βρεῖ τὸ «χαμένο πρόβατο» (βλ. Λουκ. 15,3-6) καὶ νὰ τὸ ξαναφέρει στὴν οὐράνια μάνδρα, στὸν Παράδεισο.

 

Τὸ γεγονὸς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ

Ὅταν ἔφθασε ἡ κατάλληλη στιγμή, ἔστειλε ὁ Θεὸς τὸν ἀρχάγγελο Γαβριὴλ στὴν Παρθένο Μαρία καὶ τῆς ἀνακοίνωσε τὴ μεγάλη ἀπόφασή του· «Θὰ μείνεις ἔγκυος καὶ θὰ γεννήσεις υἱό, ποὺ θὰ τὸν ὀνομάσεις Ἰησοῦ· …Αὐτὸς θά βασιλεύσει αἰώνια καὶ ἡ βασιλεία του δὲν θὰ ἔχει τέλος» (Λουκ. 1,30-33).

Ἀκούγοντας τὰ λόγια αὐτὰ ἡ Παναγία ἀπόρησε: «Πῶς θὰ γίνει αὐτὸ σ’ ἐμένα, ἀφοῦ δὲν γνωρίζω ἄνδρα;». Καὶ ὁ Γαβριὴλ τῆς ἀπαντᾶ· «Πνεῦμα ἅγιον θὰ ἔλθει σ’ ἐσένα καὶ δύναμις ὑψίστου θὰ σὲ ἐπισκιάσει». Καὶ τότε εἶπε ἡ Μαριάμ: «Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου (ἂς γίνει ὅπως τὸ εἶπες). Καὶ ἀναχώρησε ἀπ’ αὐτὴν ὁ ἄγγελος» (Λουκ. 1,38).

Μετὰ ἀπὸ τὰ λόγια αὐτά, Πνεῦμα Ἅγιο ἦλθε σ’ αὐτήν, τὸ ὁποῖο τὴν καθάρισε καὶ τὴν ἀπάλλαξε ἀπὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα. Στὴ συνέχεια τὴν ἐπισκίασε ἡ «δύναμις τοῦ Ὑψίστου», ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, καὶ δημιούργησε γιὰ τὸν ἑαυτό του ἀπὸ τὰ καθαρώτατα αἵματά της ἕνα τέλειο ἀνθρώπινο σῶμα μὲ ψυχὴ λογική (τὴν ἀνθρώπινη φύση του). Μέσα σ’ αὐτὸ τὸ σῶμα ποὺ ἔπλασε, μπῆκε ὁ ἴδιος καὶ ἑνώθηκε μ’ αὐτό (Ἰω. Δαμασκ.).

 

Δύο φύσεις, ἕνα πρόσωπο

Ὅπως βλέπουμε στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἑνωμένες δύο φύσεις· ἡ θεία καὶ ἡ ἀνθρώπινη. Ὁ Χριστὸς εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, Θεάνθρωπος. Οἱ δύο αὐτὲς φύσεις τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἑνωμένες ἀδιαίρετα καὶ ἀχώριστα, χωρὶς ὅμως νὰ συγχέονται ἢ νὰ ἀλλοιώνει ἡ μία τὴν ἄλλη.

Παρ’ ὅλο ποὺ ὁ Χριστός ἔχει δύο φύσεις, ἐν τούτοις δὲν ἔχει καὶ δύο πρόσωπα, ἀλλὰ ἕνα· αὐτὸ τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶχε πρὶν τὴν ἐνανθρώπησή του. Ὁ Χριστός λοιπὸν ἔχει δύο φύσεις (οὐσίες) ἀλλὰ ἕνα πρόσωπο (μία ὑπόσταση).

Ἡ θεία ἐνανθρώπηση εἶναι μυστήριο μεγάλο καὶ ἀνερμήνευτο. Ὁ Θεὸς φανερώθηκε μὲ ἀνθρώπινη σάρκα! (Α΄ Τιμ. 3,16). Πῶς ἔγινε αὐτό; Μὲ τὴ λογικὴ εἶναι ἀνεξήγητο. Μόνο μὲ τὴν πίστη μποροῦμε νὰ τὸ πλησιάσουμε.

 

9.2. Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 

Μαρτυρίες τῆς Ἁγίας Γραφῆς γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ

Γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ ἔχουμε πολλὲς μαρτυρίες στὴν Ἁγία Γραφή. Βλέπουμε τὸν Χριστὸ νὰ γεννᾶται, νὰ μεγαλώνει, νὰ τρώει, νὰ πίνει, νὰ κοιμᾶται, νὰ κουράζεται, νὰ ἱδρώνει, νὰ πάσχει, νὰ πεθαίνει κ.λπ.. Ὅλα αὐτὰ δείχνουν ὅτι ἔχει σῶμα ὅπως ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸν βλέπουμε νὰ προοδεύει στὴ γνώση, νὰ συμπονεῖ, νὰ δακρύζει, νὰ αἰσθάνεται ἱερὴ ἀγανάκτηση  κ.λπ.. Ὅλα αὐτὰ δείχνουν ὅτι ἔχει πραγματικὴ ψυχὴ μὲ ὅλες τὶς ἐκδηλώσεις της. Ἑπομένως εἶναι τέλειος ἄνθρωπος, μὲ σῶμα καὶ ψυχή. Γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ βεβαιώνουν καὶ ἄλλα χωρία ὅπως· Α΄ Τιμ. 2,5. 3,16. Α΄ Πέτρ. 2,24 κ.ἄ..

 

Ἡ αἵρεση τῶν μονοφυσιτῶν

Ὅπως ὑπάρχουν αἱρετικοὶ ποὺ ἀρνοῦνται τὴ θεία φύση τοῦ Χριστοῦ (Ἄρειος, χιλιαστὲς κ.ἄ.), ἔτσι ὑπάρχουν καὶ αἱρετικοὶ ποὺ ἀρνοῦνται τὴν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ. Αὐτοὶ δέχονται μόνο τὴ θεία του φύση, γι’ αὐτὸ καὶ λέγονται «μονοφυσῖτες». Τέτοιοι μονοφυσῖτες εἶναι σήμερα οἱ Κόπτες καὶ οἱ Ἀρμένιοι. 

 

Ὁ Χριστὸς ἀναμάρτητος

Ὁ Χριστὸς εἶναι τέλειος ἄνθρωπος ὅμοιος σὲ ὅλα μ’ ἐμᾶς ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Εἶναι ἀπολύτως ἀναμάρτητος (βλ. Ἑβρ. 4,15). «Ἀνομίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ» (Ἠσ. 53,9· πρβλ. Α΄ Πέτρ. 2,22 καὶ Ἰω. 8,46). Δὲν ἔφερε οὔτε τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα ποὺ φέρουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, διότι δὲν γεννήθηκε σύμφωνα μὲ τοὺς φυσικοὺς νόμους ἀπὸ ἕνωση ἀνδρὸς καὶ γυναικός· γεννήθηκε «ἐκ Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου».

 

Ὁ Χριστὸς τὸ πρότυπό μας

Ὁ Χριστὸς ὡς τέλειος ἄνθρωπος ἀποτελεῖ τέλειο ὑπόδειγμα ζωῆς ποὺ καλούμαστε νὰ ἀντιγράψουμε καὶ νὰ μιμηθοῦμε (βλ. Α΄ Πέτρ. 2,21). Μὲ τὸν Χριστὸ ὡς πρότυπο ὁ ἄνθρωπος γίνεται καὶ πάλι ἄνθρωπος μὲ ὅλη τὴ σημασία τῆς λέξεως. Μακριὰ ἀπὸ τὸν Χριστὸ ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἀπάνθρωπος.

Ἐπίσης, ἀφοῦ ὁ Χριστὸς εἶναι ἀναμάρτητος καὶ ἀληθινός, δὲν πρέπει νὰ ἀμφισβητοῦμε τὶς ἀλήθειες ποὺ μᾶς ἀποκάλυψε. Νὰ εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ὅλα ὅσα ἔχει ὑποσχεθεῖ θὰ πραγματοποιηθοῦν (Συντέλεια τοῦ κόσμου, Δευτέρα Παρουσία, Παράδεισος, Κόλαση κ.λπ.).

Ἀκόμα, ἐφ’ ὅσον εἶναι ἄνθρωπος σὰν κ’ ἐμᾶς, γνωρίζει ἀπόλυτα τὴν ἀνθρώπινη φύση μας καὶ μπορεῖ νὰ μᾶς κατανοήσει καὶ νὰ μᾶς βοηθήσει σὲ κάθε ἀδυναμία ἢ ἀνάγκη μας (βλ. Ἑβρ. 2,18).

 

Οἱ τρεῖς γεννήσεις τοῦ Χριστοῦ

Ὁ Χριστὸς εἶναι Θεὸς καὶ ἄνθρωπος. Συνεπῶς ἔχει δύο γεννήσεις· γεννήθηκε ὡς Θεός, γεννήθηκε καὶ ὡς ἄνθρωπος.

Ὡς Θεὸς γεννᾶται ἀπὸ τὸν Πατέρα «πρὸ πάντων τῶν αἰώνων». Ὡς ἄνθρωπος γεννήθηκε ἀπὸ τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο σὲ κάποια χρονικὴ στιγμή (πρὶν 2000 περίπου χρόνια). Ὡς Θεὸς γεννήθηκε μόνο ἀπὸ Πατέρα, χωρὶς μητέρα. Ὡς ἄνθρωπος, ἀντίθετα, γεννήθηκε μόνο ἀπὸ μητέρα, χωρὶς πατέρα.

Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὶς δύο αὐτὲς γεννήσεις ὑπάρχει καὶ μιὰ τρίτη γέννηση. Εἶναι ἡ γέννηση τοῦ Χριστοῦ στὴν καρδιὰ τοῦ κάθε Χριστιανοῦ, γιὰ τὴν ὁποία μιλᾶ ὁ ἀπ. Παῦλος (βλ. Γαλ. 4,19). Μεγάλες καὶ θαυμαστὲς οἱ δύο γεννήσεις τοῦ Χριστοῦ. Δὲν ἔχουν ὅμως κανένα οὐσιαστικὸ νόημα στὴ ζωή μας ἂν δὲν συμβεῖ καὶ ἡ τρίτη γέννηση· ἂν δηλαδὴ δὲν γεννηθεῖ ὁ Χριστὸς καὶ μέσα μας. Καὶ πῶς θὰ γεννηθεῖ;  Θὰ γεννηθεῖ, μὲ τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν ἀδιάλειπτη προσευχή, καὶ μὲ τὴ Θεία Κοινωνία.

 

9.3. Η ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΣ

«καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου…»

 

Ἡ Θεοτόκος Μαρία

Τὸ 3ο ἄρθρο τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως ἀναφέρεται καὶ στὴν Παρθένο Μαρία, Ὑπεραγία Θεοτόκο· στὸ πρόσωπο ποὺ ἔπαιξε τὸν σημαντικώτερο ρόλο στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Ἡ Παναγία ἔγινε ἡ «σκάλα» διὰ τῆς ὁποίας κατάβηκε ὁ Θεὸς στὴ Γῆ. Εἶναι αὐτὴ ποὺ κρίθηκε ἄξια ἀπ’ ὅλες τὶς γυναῖκες ὅλων τῶν αἰώνων νὰ γίνει μητέρα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἡ Παναγία εἶναι τὸ τελειότερο καὶ ἁγιώτερο πλάσμα ποὺ εἶδε ὁ κόσμος.

 

Ἡ ἀειπαρθενία τῆς Θεοτόκου

Ἕνα ἄλλο μυστήριο, ποὺ ἔχει σχέση μὲ τὴ θεία ἐνανθρώπηση, εἶναι ὅτι ὁ Χριστὸς γεννήθηκε ἀπὸ μητέρα παρθένο. Ἡ Παναγία ὑπῆρξε παρθένος πρὶν ἀπὸ τὸν τόκο, παρθένος κατὰ τὸν τόκο, παρθένος καὶ μετὰ τὸν τόκο, ἀειπάρθενος. Ἑπομένως στὸ πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ὑπάρχουν δύο ἀντίθετες καταστάσεις· ἡ παρθενία καὶ ἡ μητρότητα. Εἶναι μητέρα καὶ παρθένος.

Ἡ ἀειπαρθενία τῆς Παναγίας προφητεύεται στὴν Παλαιὰ Διαθήκη (βλ. Ἠσ. 7,14) καὶ βεβαιώνεται στὴν Καινὴ Διαθήκη (βλ. Λουκ. 1,34. Ματθ. 1,18· 1,20 καὶ 1,24-25).

Ἡ γέννηση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ ἀπὸ παρθένο μητέρα εἶναι ἕνα θαῦμα. Εἶναι ἕνα μυστήριο ἀνεξήγητο μὲ τοὺς νόμους τῆς φύσεως, ποὺ πρέπει νὰ τὸ πλησιάσουμε κι αὐτὸ μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια· χωρὶς ἀμφιβολία, ἀφοῦ στὸν Θεὸ δὲν ὑπάρχει τίποτα ἀδύνατο.

 

Ἡ θέση τῆς Παναγίας στὴν ὀρθόδοξη πίστη

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἀκολουθεῖ κ’ ἐδῶ τὴ μέση ὁδό. Ὄχι στὴ μαριολατρία τοῦ Παπισμοῦ ποὺ σχεδὸν θεοποιεῖ τὴν Παναγία, ἀλλὰ ὄχι καὶ στὴν ὑποτίμηση τῆς Θεοτόκου τοῦ Προτεσταντισμοῦ ποὺ τὴ θεωρεῖ μιὰ κοινὴ γυναίκα.

Ὁ ὀρθόδοξος Χριστιανός, χωρὶς νὰ τὴ θεοποιεῖ, τὴν ἔχει στὴν κορυφὴ τῶν ὄντων, ἀνώτερη καὶ ἁγιώτερη ἀπὸ ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους, «τιμιωτέραν τῶν Χερουβὶμ καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφίμ». Εἶναι τὸ ταμεῖο ὅλων τῶν ἀρετῶν. Γι’ αὐτὸ καὶ τὴν τιμᾶ ὅλος ὁ ὀρθόδοξος κόσμος. Πολλὲς γυναῖκες ἔνδοξες λησμονήθηκαν, ἡ ταπεινὴ ὅμως κόρη τῆς Ναζαρὲτ παραμένει διὰ μέσου τῶν αἰώνων ζωντανὴ στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων καὶ ὑμνεῖται ὅσο κανένα ἄλλο πλάσμα.

Πηγή:Από το βιβλίο "Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΙ ΜΑΣ"

                                     ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΥΠΡΗΣ Χ & ΣΙΑ Ο.Ε