Ψαλτηρίου Θησαύρισμα: Ψαλμός 5ος

5,2 Τὰ ρήματά μου ἐνώτισαι, Κύριε, σύνες τῆς κραυγῆς μου·   3 πρόσχες τῇ φωνῇ τῆς δεήσεώς μου, ὁ βασιλεύς μου καὶ ὁ Θεός μου. Ὅτι πρὸς σὲ προσεύξομαι, Κύριε·   4 τὸ πρωΐ εἰσακούσῃ τῆς φωνῆς μου, τὸ πρωΐ παραστήσομαί σοι καὶ ἐπόψει με,    5 ὅτι οὐχὶ Θεὸς θέλων ἀνομίαν σὺ εἶ· οὐ παροικήσει σοι πονηρευόμενος,   6 οὐδὲ διαμενοῦσι παράνομοι κατέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου. Ἐμίση σας πάντας τοὺς ἐργαζομένους τὴν ἀνομίαν·   7 ἀπολεῖς πάντας τοὺς λαλοῦντας τὸ ψεῦδος.Ἄνδρα αἱμάτων καὶ δόλιον βδελύσσεται Κύριος.   8 Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ πλήθει τοῦ ἐλέους σου εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκόν σου, προσκυνήσω πρὸς ναὸν ἅγιόν σου ἐν φόβῳ σου.   9 Κύριε, ὁδήγησόν με ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ἕνεκα τῶν ἐχθρῶν μου, κατεύθυνον ἐνώπιόν σου τὴν ὁδόν μου.   10 Ὅτι οὐκ ἔστιν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν ἀλή -θεια, ἡ καρδία αὐτῶν ματαία· τάφος ἀνεῳγμένος ὁ λάρυγξ αὐτῶν, ταῖς γλώσσαις αὐτῶν ἐδολιοῦσαν.   11 Κρῖνον αὐτούς, ὁ Θεός. Ἀποπεσάτωσαν ἀπὸ τῶν διαβουλιῶν αὐτῶν· κατὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀσεβειῶν αὐτῶν ἔξωσον αὐτούς, ὅτι παρεπίκρανάν σε, Κύριε.   12 Καὶ εὐφρανθείησαν πάντες οἱ ἐλπίζοντες ἐπὶ σέ· εἰς αἰῶνα ἀγαλλιάσονται, καὶ κατασκηνώσεις ἐν αὐτοῖς, καὶ καυχήσονται ἐν σοὶ πάντες οἱ ἀγαπῶντες τὸ ὄνομά σου.   13 Ὅτι σὺ εὐλογήσεις δίκαιον· Κύριε, ὡς ὅπλῳ εὐδοκίας ἐστεφάνωσας ἡμᾶς.

5,2 Ἄκουσε, Κύριε, τά λόγια μου, πρόσεχε τόν στεναγμό μου,   3 ἄκουσε τήν παρακλητική μου κραυγή, βασιλιᾶ μου καί Θεέ μου, ὅταν προσεύχομαι σέ Σένα, Κύριε.   4 Τό πρωί θά εἰσακούσεις τήν προσευχή μου,τό πρωί θά Σοῦ παρασταθῶ (γιά θυσία) καί θά ἐπιβλέψεις σέ μένα.   5 Δέν εἶσαι Σύ Θεός πού θέλεις τήν ἀνομία οὔτε θέλεις νά Σέ ἱερατεύουν οἱ κακοί   6 οὔτε νά μένουν κοντά Σου οἱ παράνομοι (ἱερεῖς). Ἐναντιώνεσαι σέ ὅλους ὅσους πράττουν τήν ἀνομία·   7 θά ἐξολοθρεύσεις ὅλους ὅσους λαλοῦν συκοφαντίες, ἄνδρα ἐγκληματία καί δόλιο τόν ἀποστρέφεται ὁ Κύριος.    8 Ἀλλά ἐγώ, κατά τήν ἄπειρη εὐσπλαγχνία Σου, θά εἰσέλθω στόν οἶκό Σου καί θά προσκυνήσω εὐλαβικά στόν ἅγιο Ναό Σου.   9 Κύριε, ὁδήγησέ με κατά τήν δικαιοσύνη Σου σώζοντάς με ἀπό τούς ἐχθρούς μου. Κατεύθυνε σέ Σένα τήν ὁδό μου.  10 Δέν ὑπάρχει ἀλήθεια στό στόμα τους,ἡ καρδιά τους εἶναι διεφθαρμένη· ὁ λάρυγγάς τους εἶναι ἀνοιγμένος τάφος,οἱ γλῶσσες τους λέγουν δολιότητες.   11 Κρῖνε τους, ὦ Θεέ· ἄς ἀποτύχουν τά δόλια σχέδιά τους· ἀφοῦ εἶναι τόσο ἀσεβεῖς, διῶξε τους (ἀπό τό θυσιαστήριο), γιατί πολύ Σέ πίκραναν Κύριε.   12 Ἀντίθετα, ἄς εὐφρανθοῦν ὅλοι ὅσοι ἐλπίζουν σέ Σένα· ἄς ἀγάλλονται (αὐτοί) παντοτεινά, καί Ἐσύ νά κατασκηνώσεις ἀνάμεσα σ᾽ αὐτούς καί ὅσοι Σέ ἀγαποῦν θά καυχῶνται γιά Σένα.   13 Γιατί Ἐσύ εὐλογεῖς τόν δίκαιο· Κύριε, μᾶς προστάτευσεςμέ τήν ἀσπίδα τῆς εὔνοιάς Σου.

    

Ερμηνεία από το βιβλίο ΤΟ ΙΕΡΟΝ ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ (Μετάφραση-Σύντομη Ἀνάλυση) Τόμος Α´ Ψαλμ. 1-50 Ὑπό Ἐπισκόπου Ἱερεμίου Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως 

1. Ὁ παρών ψαλμός εἶναι θρηνώδης. Ὁ ψαλμωδός θρηνεῖ στήν προσευχή του πρός τόν Θεό γιά τήν πολεμική πού τοῦ ἐξασκοῦν κακοί ἄνθρωποι. Καί λέγει στόν Θεό: «Σύνες τῆς κραυγῆς μου» (στίχ. 2), «πρόσεχε τον στεναγμό μου», ὅπως τό λέει τό Ἑβραϊκό κείμενο. Ποιοί εἶναι αὐτοί οἱ κακοί ἄνθρωποι πού στρέφονταν ἐναντίον τοῦ ποιητοῦ τοῦ ψαλμοῦ μας δέν γνωρίζουμε, οὔτε πάλι φαίνεται ἀπό τόν ψαλμό τί ἀκριβῶς τοῦ ἔλεγαν.Πάντως ὁ ψαλμωδός ἐπιτίθεται μέ βαρειές ἐκφράσεις ἐναντίον τους και μάλιστα στρέφεται ἰδιαίτερα ἐναντίον κάποιου, τόν ὁποῖο ὀνομάζει «ἄνδρα αἱμάτων καί δόλιον» (στίχ. 7).

 

2. Οἱ ἐχθροί τοῦ ποιητοῦ μας, κακοί ὄντες, ἔλεγαν πολλά συκοφαντικά ἐναντίον του. Ἔλεγαν λόγια πού τοῦ ἔκαναν ζημιά, γιατί ὁ λάρυγγάς τους ἦταν ἕτοιμος σάν τάφος νά τόν καταφάγει καί νά τόν θάψει. Ὅλο καί ἔλεγαν καί μηχανεύονταν δόλια πράγματα ἐναντίον του (στίχ. 10). «Ταῖς γλώσσαις αὐτῶν ἐδολιοῦσαν» (στίχ. 10).

 

3. Στόν πόνο του ὁ ποιητής μας γιά τήν ἐναντίον του πολεμική καί για νά σωθεῖ ἀπό τά ὅσα λέγουν καί μηχανεύονται κατ᾽ αὐτοῦ οἱ ἐχθροί του καταφεύγει στόν Ναό γιά νά προσφέρει θυσία στόν Θεό. Εἶναι δέ πολύ πιστός ὁ ποιητής μας, γι᾽ αὐτό καί εἰσέρχεται μέ πολλή εὐλάβεια καί φόβο στόν Ναό. Εἰσερχόμενος λέγει στόν Θεό: «Ἐγώ δέ ἐν τῷ πλήθει τοῦ ἐλέους σου εἰσελεύσομαι εἰς τόν οἶκον σου προσκυνήσω πρός ναόν ἅγιόν σου ἐν φόβῳ σου» (στίχ. 8). Τήν ὥρα πού ὁ ψαλμωδός προσφέρει τήν θυσία του εἶναι πρωί: «Τό πρωί παραστήσομαί σοι καί ἐπόψομαι», λέγει (στίχ. 4). Ὅσοι πρόσφεραν τότε θυσία παρατηροῦσαν εἴτε τόν ἱερέα εἴτε τό θύμα, εἴτε κοίταζαν γύρω-γύρω, μήπως δοῦν κανένα εὐνοϊκό σημεῖο ἀπό τόν Θεό, πού θά ἀνήγγελε κάποια βοήθεια. Γι᾽ αὐτό καί ὁ ποιητής μας λέγει «ἐπόψομαι». Να δῶ, δηλαδή, κάποιο σημεῖο.

 

4. Ὁ ποιητής, πού συνθέτει τόν παρόντα ψαλμό καί προσφέρει πρωινή θυσία στόν Θεό γιά βοήθειά του, πιστεύει ὅτι ὁ Θεός θά τόν βοηθήσει. Θα τόν βοηθήσει γιατί ὁ Θεός δέν ἔχει καμμιά σχέση μέ τούς ἁμαρτωλούς, ὅπως εἶναι οἱ ἐχθροί του. Οὔτε δέχεται ὁ Θεός νά Τόν ὑπηρετοῦν οἱ πονηρευόμενοι καί δέν δέχεται πάλι ὁ Θεός νά εἶναι πλησίον Του οἱ παράνομοι. «Οὐχί Θεός θέλων ἀνομίαν σύ εἶ, οὐδέ παροικήσει σοι πονηρευόμενος, οὐδέ διαμενοῦσι παράνομοι κατέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου» (στίχ. 6), λέγει. Ὄχι μόνον ὁ Θεός δέν ἔχει καμμιά σχέση μέ τούς ἁμαρτωλούς, ἀλλά ἀντίθετα τούς ἀποστρέφεται καί τούς καταστρέφει (στίχ. 6). Ἑπομένως θά καταστρέψει «τούς λαλοῦντας τό ψεῦδος» (στίχ. 7), αὐτούς πού ἔλεγαν τά συκοφαντικά ἐναντίον τοῦ ποιητοῦ. Καί ἐκεῖνον τόν «ἄνδρα τῶν αἱμάτων και δόλιον», πού ἤθελε νά κάνει μεγαλύτερο κακό στόν ψαλμωδό μας, τον «βδελύσσεται ὁ Κύριος» (στίχ. 7).

 

5. Στήν προσευχή του ὁ ποιητής, ὅταν προσφέρει τήν θυσία στόν Θεό, εὔχεται τήν καταδίκη τῶν ἐχθρῶν του ἀπό τόν Θεό καί τήν ἀποτυχία τῶν κακῶν τους σχεδίων (στίχ. 11). «Ἀποπεσάτωσαν», λέγει (στίχ. 11). Νά ἀποτύχουν, δηλαδή, τά σχέδιά τους. Ἀκόμη περισσότερο παρακαλεῖ νά διώξει ὁ Θεός μερικούς ἀπό τούς ἐχθρούς του, «ἔξωσον» αὐτούς, λέγει στήν προσευχή του (στίχ. 11). Νά τούς διώξει ἀπό ποῦ; Ἀπό τό ἅγιο Θυσιαστήριο

 

μᾶλλον. Ἄρα ἦταν καί ἱερεῖς πολέμιοι τοῦ εὐσεβοῦς ποιητοῦ μας. Τώρα ἑρμηνεύουμε καλύτερα αὐτό πού εἶπε προηγουμένως ὁ ποιητής μας ὅτι δεν δέχεται ὁ Θεός νά Τόν ὑπηρετοῦν οἱ πονηρευόμενοι («οὐδέ παροικήσει σοι πονηρευόμενος», στίχ. 5), οὔτε πάλι δέχεται ὁ Θεός νά εἶναι πλησίον Του οἱ παράνομοι («οὐδέ διαμενοῦσι παράνομοι κατέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου», στίχ. 6). Οἱ ἱερεῖς εἶναι αὐτοί πού ὑπηρετοῦν τόν Θεό καί εἶναι πλησίον Του, ὡς ἐγγίζοντες τά ἅγια. Καί σκανδαλισμένος λοιπόν καί πληγωμένος ὁ ποιητής μας ἀπό τήν κακή συμπεριφορά καί τῶν ἱερέων ἀκόμη ἐναντίον του λέγει περί αὐτῶν στήν προσευχή του: «Ἔξωσον αὐτούς»!... Διῶξε τους, ὦ Θεέ, ἀπό τό ἅγιο θυσιαστήριό Σου!...

 

6. Ἐνῶ ὅμως οἱ ἀσεβεῖς συκοφάντες καί πολέμιοι τοῦ ποιητοῦ μας θα καταστραφοῦν γιά τήν ἁμαρτωλότητά τους (στίχ. 11), ἀντίθετα, οἱ δίκαιοι, ὅσοι ἐλπίζουν στόν Θεό, ὅπως ἐλπίζει ὁ ψαλμωδός μας, θά αἰσθανθοῦν χαρά καί αἰώνια ἀγαλλίαση, γιατί ὁ Θεός θά «κατασκηνώσει ἐν αὐτοῖς» (στίχ. 12). Ὁ Θεός τόν δίκαιο ἄνθρωπο θά τόν στεφανώσει μέ τήν Χάρη Του, πού θά τοῦ εἶναι σάν ὅπλο ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν του. «Σύ εὐλογήσεις δίκαιον, Κύριε, ὡς ὅπλον εὐδοκίας (δηλαδή τῆς Χάρης Σου, τῆς εὐαρέσκειάς Σου) ἐστεφάνωσας αὐτούς» (στίχ. 13).

 

 

Από το βιβλίο “Η Παλαιά Διαθήκη”- Κείμενον-Σύντομος ερμηνεία-Εκτενείς σχολιασμοί-Πατερικαί γνώμαι-Πρακτικά διδάγματα.

Τόμος Ι’- Ψαλμοί

υπό Π.Ν.Τρεμπέλα

 

ΨΑΛΜΟΣ Ε΄. 5.( σελ. 31-32)

Εἰς τὸ τέλος, ὑπὲρ τῆς κληρονομούσης: ψαλμὸς τῷ Δαυΐδ.

 

 

  Ο προκείμενος ψαλμὸς εἶναι προσευχὴ ἑωθινή («τὸ πρωΐ παραστήσομαί σοι»). Ἔκ τῆς ἐπιγραφῆς ἡ φράσις «εἰς τὸ τέλος» (=τῷ ἀρχιμουσικῷ) ἀναφέρεται εἰς τὸν ἐξάρχοντα τοῦ χοροῦ τῶν ψαλτῶν μουσικοδιδάσκαλον᾽ ἡ δὲ φράσις «ὑπὲρ τῆς κληρονομούσης» ἐθεωρήθη ὑπὸ τῶν Πατέρων ὡς ὑποδηλοῦσα τὴν συναγωγὴν πρῶτον καὶ εἶτα τὴν ᾿Εκκλησίαν ὡς κληρονόμον τῶν ἰδιαιτέρων εὐνοιῶν καὶ χαρίτων τοῦ Θεοῦ. ᾿Εντεῦθεν ὑπὸ τοῦ Χρυσοστόμου καὶ τοῦ Θεοδωρήτου ἐφαρμόζεται ὁ ψαλμὸς καὶ ἐπὶ πάσης θεοφιλοῦς ψυχῆς, ἥτις καλεῖται νὰ κληρονομήσῃ ὡς νύμφη τοῦ Χριστοῦ τὰ πᾶσαν κατάληψιν ὑπερβαίνοντα οὐράνια ἀγαθά. Οἱ νεώτεροι ὅμως ἑρμηνευταὶ ἐξέλαβον τὴν φράσιν ὡς ὅρον μουσικὸν ὑπονοοῦντα τὴν διὰ πνευστῶν ὀργάνων (=αὐλῶν ἢ συρίγγων) ἐκτέλεσιν. Τέλος κατὰ τὴν ἐπιγραφὴν ὁ ψαλμὸς συνετάχθη ὑπὸ τοῦ Δαβίδ, ἄγνωστον ὅμως κατὰ ποῖον χρόνον. Ως δυνάμεθα νὰ συναγάγωμεν ἐκ τοῦ περιεχομένου τοῦ ψαλμοῦ, εἶναι μὲν ὁ Δαβὶδ ἐμπερίστατος, παραμένει ὅμως ἀκόμη ἐν Ἱερουσαλὴμ καὶ προσέρχεται εἰς τὸ θυσιαστήριον, ἵνα παραστῇ εἰς τὰς εἰς αὐτὸ προσφερομένας ἑωθινὰς θυσίας καὶ ἐκζητήσῃ τὴν παρὰ Θεοῦ βοήθειαν κατὰ τῶν ἐπιβουλῶν καὶ τῶν ἐγκυμονουμένων κατ΄ αὐτοῦ κινδύνων. Ἂν λοιπὸν ὁ ψαλμὸς συνετάγη εἴτε κατὰ τοὺς χρόνους τῆς ἀποστασίας τοῦ ᾿Αβεσσαλώμ,εἴτε πολὺ πρότερον κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν διωγμῶν τοῦ Δαβὶδ ὑπὸ τοῦ Σαούλ, οἱ κίνδυνοι εἰς τοὺς ὁποίους ἀναφέρεται, δὲν ἔχουν ἀκόμη ἐκσπάσει ἐν ὅλῃ αὐτῶν τῇ κρισιμότητι, ἀλλὰ μόλις ἀναφαίνονται ὡς σκιερὰ νέφη ἐν τῷ ὁρίζοντι.

  Ὁ ψαλμὸς θὰ ἠδύνατο νὰ διαιρεθῇ εἰς τέσσαρας στροφάς. Ἐν τῆ πρώτῃ (στίχ. 2-4) ὁ ψαλμῳδὸς ἀπευθύνεται πρὸς τὸν Κύριον ὡς βασιλέα καὶ μόνον Θεὸν αὐτοῦ καὶ τὸν παρακαλεῖ, ἵνα εἰσακούσῃ τὴν πρωϊνὴν προσευχήν του. Ἔν τῇ δευτέρᾳ (στίχ. 5-.8) ἐξαίρεται ἡ ἁγιότης καὶ ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, ἀποστρεφομένου τοὺς ἐργαζομένους τὴν ἀνομίαν καὶ πατάσσοντος τοὺς λαλοῦντας τὸ ψεῦδος καὶ ἀρεσκομένους εἰς τὰ αἵματα, καὶ ὡς ἐκ τούτου διαδηλοῦται ἡ πεποίθησις τοῦ ψαλμῳδοῦ ὅτι θὰ τύχῃ τῆς προστασίας τοῦ δικαίου καὶ ἁγίου Κυρίου. Ἐν τῇ τρίτῃ (στίχ. 9-11) ὁ Δαβὶδ ζητεῖ τὴν καθοδήγησιν τοῦ Θεοῦ πρὸς ἀποφυγὴν πάσης παγίδος καὶ παρακαλεῖ ὅπως τιμωρηθοῦν οἱ ἐχθροί του ἀποτυγχάνοντες εἰς τὰς κατ΄ αὐτοῦ δολίως μηχανευθείσας παγίδας. Καὶ τέλος ἐν τῇ τετάρτῃ (στίχ. 12-13) περιγράφεται ἡ χαρὰ καὶ εὐφροσύνη τῶν ἐλπιζόντων ἐπὶ τὸν Κύριον ὡς συνέπεια τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ εἰσακούσεως τῶν δεήσεων τοῦ Δαβίδ.

  ᾿Αλληγορικὴ ἑρμηνεία. Κατὰ τὴν ἑρμηνείαν ταύτην ὁ προφήτης ὁμιλεῖ ἐνταῦθα ἐξ ὀνόματος τῆς ἐξ ἐθνῶν ᾿Εκκλησίας, ἥτις ἀπευθυνομένη πρὸς τὸν Θεὸν λέγει: Σὲ μόνον ἔχω βασιλέα καὶ Θεόν μου, διότι ἀπέρριψα τὴν λατρείαν τῶν εἰδώλων: καὶ πρὸς Σὲ θὰ προσεύχωμαι εἰς τὸ ἑξῆς. Ὅταν δὲ ὁ Χριστός, ὁ τῆς δικαιοσύνης Ἥλιος ἀνατείλῃ καὶ ἐπέλθῃ ἡ πρωΐα, τότε καὶ ἐγὼ ἡ ᾿Εκκλησία θὰ παραστῶ ἐνώπιόν σου ἐξ Ἰουδαίων καὶ ἐξ ἐθνικῶν συσταθεῖσα. Οι ἐμμένοντες εἰς τὰ εἴδωλα κινοῦν τὴν ἀποστροφήν σον. ᾿Εγὼ ὅμως ἡ ᾿Εκκλησία, καθὼς καὶ πᾶσα θεοφιλὴς ψυχή, ἐπειδὴ διὰ τὸ πολὺ ἔλεός σου ἠλευθερώθην ἀπὸ τῆς πλάνης, θὰ προσκυνήσω μὲ πᾶσαν εὐλάβειαν τὸν ναόν σου. Σύ, Κύριε, μὲ τὸν Σταυρόν σου καὶ μὲ τὸ ὅπλον τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας σου μᾶς περιετείχισας καὶ μᾶς ἔσωσας.

 

  Ἠθικὴ ἐφαρμογή. Μᾶς ὑπενθυμίζει ὁ ψαλμὸς οὗτος, ὅτι ἐν ταῖς πρὸς τὸν Κύριον προσευχαῖς μας πρέπει νὰ ἀπευθυνώμεθα πρὸς αὐτὸν ὡς πρὸς τὸν ὑπέρτατον βασιλέα μας καὶ Θεόν, εἰς τὸν ὁποῖον ὀφείλομεν πᾶσαν ὑποταγὴν ὡς πιστοί του ὑπήκοοι καὶ πρὸς αὐτὸν πρέπει νὰ ἀποβλέπωμεν ὡς πρὸς τὸν μόνον ἀσφαλῆ καὶ ἀκαταγώνιστον προστάτην, ἀπὸ τοῦ ὁποίου δυνάμεθα νὰ ἀναμένωμεν βοήθειαν, τὴν ὁποίαν ματαίως Θὰ ἐζητοῦμεν ἀπὸ ἀνθρώπους. Μᾶς ὑπενθυμΐίζει ὡσαύτως, ὅτι πρέπει νὰ εἴμεθα πρόθυμοι καὶ ἀκούραστοι εἰς τὴν πλήρωσιν τοῦ καθήκοντος τῆς προσευχῆς, σπεύδοντες πρὸς αὐτὴν εὐθὺς ὡς κατὰ τὴν πρωΐαν ἐγερθῶμεν ἀπὸ τῆς κλίνης, καὶ προθυμοποιούμενοι εἰς τοῦτο ὑπὸ τῆς πίστεως καὶ βεβαίας ἐλπίδος, ὅτι ἐπικαλούμενοι τὸν Κύριον θὰ εἰσακουσθῶμεν ὑπ΄ αὐτοῦ. Δὲν πρέπει ὡσαύτως νὰ λησμονῶμεν, ὅτι μόνος ἐχθρός, τοῦ ὁποίου τὴν ἐξόντωσιν δέον νὰ ζητῶμεν ἀπευθύνοντες πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ψαλμὸν τοῦτον, εἶναι ὁ σατανᾶς, τοῦ ὁποίου ἀξιοθρήνητα ὄργανα καθίστανται οἱ ἄνθρωποι. Φοβούμενοι δὲ μήπως καὶ ἡμεῖς καταστῶμεν αἰχμάλωτοι τοῦ αἰωνίου τούτου ἐχθροῦ μας, ὀφείλομεν νὰ παρακαλῶμεν τὸν Θεόν, ὅπως ἐμπνέῃ εἰς ἡμᾶς μῖσος μὲν καὶ ἀποστροφὴν πρὸς τὴν ἁμαρτίαν, εἰς τὴν ὁποίαν ὁ σατανᾶς ἐπιζητεῖ νὰ μᾶς παγιδεύσῃ πρὸς ὄλεθρον, συμπάθειαν δὲ καὶ σπλάγχνα οἰκτιρμῶν πρὸς τοὺς ἠχμαλωτισμένους ὑπ’ αὐτοῦ ὁμοίους μας, διὰ τοὺς ὁποίους, ὁσονδήποτε καὶ ἂν πταίουν εἰς ἡμᾶς, ὀφείλομεν νὰ ζητῶμεν τὸ ἔλεος καὶ τὴν εὐσπλαγχνίαν τοῦ Θεοῦ. Τέλος ὀφείλομεν νὰ θέτωμεν ἑαυτοὺς ὑπὸ τὴν καθοδήγησιν τοῦ Θεοῦ ζητοῦντες ἀπὸ αὐτὸν νὰ μᾶς διατηρῇ πάντοτε ἐν τῇ ὁδῷ τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ καὶ νὰ μᾶς στηρίζῃ εἰς τὴν πίστιν καὶ τὴν βεβαιότητα, ὅτι ἐφ΄ ὅσον ἐμμένομεν εἰς τὴν ὑπακοήν του καὶ εἴμεθα ἀρεστοὶ εἰς αὐτόν, οὐδείς ποτε θὰ δυνηθῇ νὰ μᾶς βλάψῃ ἀνεπανορθώτως, ἀλλ΄ ἐν τέλει θὰ ἀναδειχθῶμεν νικηταὶ καὶ θριαμβευταὶ κατὰ πάσης ἐπιβουλῆς καὶ καθ’ οἱουδήποτε κινδύνου.