ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ 1821
3.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ
Ὁ ἡγέτης, ὁ ἥρωας, ὁ ἐθνομάρτυρας
Ἡ εἰκοστὴ τετάρτη Φεβρουαρίου τοῦ 1821 εἶναι ἡ γενέθλιος ἡμέρα τῆς Ἑλληνικῆς Ἐλευθερίας. Ὑπῆρξε πρῶτον ἡ ἡμερομηνία ἑνὸς κειμένου καὶ μίας σειρᾶς κειμένων τοῦ Ἀλεξάνδρου Ὑψηλάντη, ἡγέτη τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας.
. Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1792 καὶ ἦταν γιὸς ἡγεμόνα τῆς Μολδοβλαχίας καὶ γόνος εὔπορης καὶ ἰσχυρῆς Φαναριώτικης οἰκογένειας, μὲ καταγωγὴ ἀπὸ τὴν Τραπεζούντα. Ἀξιωματικός του Ρωσικοῦ στρατοῦ, διακρίθηκε στοὺς πολέμους κατὰ τοῦ Ναπολέοντα. Ὅταν τοῦ ζητήθηκε ἀπὸ τὸν Ἐμμανουὴλ Ξάνθο νὰ ἀναλάβει τὴν ἡγεσία τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας, τοῦ ἀπάντησε: «Ἂν ἐγὼ ἐγνώριζον ὅτι οἱ ὁμογενεῖς μου εἶχον ἀνάγκην ἀπὸ ἐμὲ καὶ ἐστοχάζοντο, ὅτι ἐδυνάμην νὰ συντελέσω εἰς τὴν εὐδαιμονίαν των, σοῦ λέγω ἐντίμως ὅτι ἤθελον μετὰ προθυμίας κάμω θυσίαν, ἀκόμη καὶ τὴν κατάστασίν μου, καὶ τὸν ἑαυτόν μου θὰ ἐθυσίαζον ὑπὲρ αὐτῶν». Στὶς 26 Φεβρουαρίου 1821 στὸν ἱερὸ ναὸ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, στὸ Ἰάσιο, ὁ Μητροπολίτης Βενιαμὶν εὐλόγησε τὴν πρόχειρη σημαία, ποὺ εἶχε ἔμβλημα τὸν Σταυρὸ καί, κατὰ τὸ βυζαντινὸ τυπικό, παρέδωσε τὸ ξίφος στὸν Ἀλ. Ὑψηλάντη.
. Σκοπὸς τῆς ζωῆς τοῦ ἥρωα ἡ ἀπελευθέρωση τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, γιὰ τὸ ὁποῖο καὶ τελικὰ θυσιάστηκε, κατέστη ἐθνομάρτυρας. Μετὰ τὴν ἧττα στὸ Δραγατσάνι, στὶς 7 Ἰουνίου 1821, Ὁ Ἀλ. Ὑψηλάντης παραδόθηκε στοὺς Αὐστριακούς, στοὺς χριστιανοὺς συμμάχους τῶν Ὀθωμανῶν, οἱ ὁποῖοι τὸν φυλάκισαν. Οἱ συνθῆκες στὴ φυλακή, ὅπου ἔμεινε γιὰ ἔξι περίπου χρόνια, ἦταν ἄθλια, ἡ ὑγεία του κλονίστηκε σοβαρότατα καὶ μετὰ τὴν ἀπελευθέρωσή του, στὶς 24 Νοεμβρίου 1827, ἀπεβίωσε στὴ Βιέννη στὶς 31 Ἰανουαρίου 1828.
ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ
Μάχου ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος
. Ὁ Ἀλεξ. Ὑψηλάντης τὴν 24η Φεβρουαρίου 1821, διέβη τὸν ποταμὸ Προῦθο καὶ ἐξέδωσε ἀπὸ τὸ στρατόπεδο τοῦ Ἰασίου τὴν προκήρυξη «ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ». Ἔγραψε μεταξὺ ἄλλων: «Μάχου ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος. Ἡ ὥρα ἦλθεν, ὦ ἄνδρες Ἕλληνες! Πρὸ πολλοῦ οἱ λαοὶ τῆς Εὐρώπης πολεμοῦντες ὑπὲρ τῶν ἰδίων Δικαιωμάτων καὶ ἐλευθερίας αὐτῶν, μᾶς προσεκάλουν εἰς μίμησιν, αὐτοί, καίτοι ὀπωσοῦν ἐλεύθεροι, ἐπροσπάθησαν ὄλαις δυνάμεσι νὰ αὐξήσωσι τὴν ἐλευθερίαν καὶ δι’ αὐτῆς πᾶσαν αὐτῶν τὴν Εὐδαιμονία. Οἱ ἀδελφοί μας καὶ φίλοι εἶναι πανταχοῦ ἕτοιμοι, οἱ Σέρβοι, οἱ Σουλιῶται καὶ ὅλη ἡ Ἤπειρος, ὁπλοφοροῦντες μᾶς περιμένωσιν. Ἂς ἐνωθῶμεν λοιπὸν μὲ ἐνθουσιασμόν! Ἡ Πατρὶς μᾶς προσκαλεῖ….!».
. Ἡ Προκήρυξη τοῦ Ἀλ. Ὑψηλάντη κατὰ τὴν εἰς Βλαχίαν εἰσβολή του: «Ἰδοὺ μετὰ τοσούτων αἰώνων ὀδύνας, ἁπλώνει πάλιν ὁ φοῖνιξ τῆς Ἑλλάδος μεγαλοπρεπῶς τὰς πτέρυγάς του καὶ προσκαλεῖ ὑπὸ τὴν σκιὰν αὐτοῦ τὰ γνήσια καὶ εὐπειθῆ τέκνα της! Ἰδοὺ ἡ φίλη ἡμῶν Πατρὶς Ἑλλὰς ἀνυψώνει μετὰ θριάμβου τὰς προπατορικάς της σημαίας! Ὁ Μωρέας, ἡ Ἤπειρος, ἡ Θεσσαλία, ἡ Σερβία, ἡ Βουλγαρία, τὰ Νησία τοῦ Ἀρχιπελάγους, ἐν ἑνὶ λόγῳ ἡ Ἑλλὰς ἅπασα ἔπιασε τὰ ὄπλα, διὰ νὰ ἀποτινάξη τὸν βαρὺν ζυγὸν τῶν Βαρβάρων, καὶ ἐνατενίζουσα εἰς τὸ μόνον νικητήριον ὅπλον τῶν Ὀρθοδόξων, τὸν τίμιον, λέγω, καὶ ζωοποιὸν Σταυρὸν κράζει μεγαλοφώνως ὑπὸ τὴν προστασίαν μεγάλης καὶ κραταιᾶς δυνάμεως, ἐν τούτῳ τῷ σημείῶ νικῶμεν! Ζήτω ἡ ἐλευθερία…»
. Ἀπὸ τὴν Προκήρυξη τοῦ Ἀλ. Ὑψηλάντη πρὸς τοὺς κατοίκους τῆς Πελοποννήσου, τῆς 8ης Ὀκτωβρίου 1820: «Εἰς τὰς παρούσας κρισίμους περιστάσεις τῆς Πατρίδος μας καμμία ἄλλη Ἐπαρχία τῆς Ἑλλάδος δὲν ἔδειξε τόσον ζῆλον ὑπὲρ τῆς εὐτυχοῦς ἐκβάσεως τῶν ἱερῶν τοῦ Γένους σκοπῶν, ὅσον αἱ φιλογενεῖς ψυχαί σας ὦ Πελοποννήσιοι! Τὰ ἔργα σας κηρύττουσι τρανότατα, ὅτι εἰς τὰς φλέβας σας κυκλοφορεῖ ἀκόμη τὸ εὐγενὲς ἐκεῖνο Σπαρτιατικὸν αἷμα, τὸ ὁποῖον διήγειρε τὸν θαυμασμὸν ὅλων τῶν αἰώνων… Μὲ ταῦτα μόνον ἠμποροῦμεν καὶ ἡμεῖς νὰ ἀποκτήσωμεν τοὺς ἀειθαλεῖς στεφάνους τῆς εὐκλείας καὶ νὰ δείξωμεν εἰς ὅλα τὰ Ἔθνη τῆς Εὐρώπης, τὰ ὁποῖα ἀσπλάχνως μᾶς κατηγοροῦσι, ὅτι εἴμεθα ἀληθινοὶ τῶν Ἑλλήνων Ἀπόγονοι καὶ κληρονόμοι τῶν μεγάλων καὶ ἀμιμήτων Ἀρετῶν των».
. Ἀπὸ τὴν Προκήρυξη τοῦ ἀλ. Ὑψηλάντη πρὸς τὸν κλῆρο καὶ τὸ λαὸ τῶν Νήσων τοῦ Ἀρχιπελάγους, ἐπίσης τὴν 8η Ὀκτωβρίου 1820:
« ….Ναὶ ἀδελφοὶ Ὁμογενεῖς! Ἔχετε πάντοτε πρὸ ὀφθαλμῶν, ὅτι ποτὲ ξένος δὲν βοηθεῖ ξένον χωρὶς μεγαλώτατα κέρδη. Τὸ αἷμα, τὸ ὁποῖον θέλουσι χύσει οἱ ξένοι δι’ ἡμᾶς, θέλομεν τὸ πληρώσει ἀκριβώτατα. Καὶ οὐαὶ εἰς τὴν Ἑλλάδα, ὅταν συστηματικὴ Δεσποτεία ἐνθρονισθῆ εἰς τὰ σπλάγχνα της! Ὅταν ὅμως μόνοι μας ἀποσείσωμεν τὸν ζυγὸν τῆς τυραννίας, τότε τῆς Εὐρώπης ἡ πολιτικὴ θέλει βιάσει ὅλας τὰς ἰσχυρὰς Δυνάμεις νὰ κλείσωσι μὲ ἡμᾶς συμμαχίας καὶ ἐπιμαχίας ἀδιαλύτους. Χαίρετε!».
Ἀπάντηση στὴν ἀρνητικὴ κριτικὴ
. Ὁ Ἀλ. Ὑψηλάντης δέχθηκε κριτικὴ γιὰ τὴν ἧττα στὸ Δραγατσάνι. Σὲ ἀπάντηση ὁ κόμης Ἀλέξανδρος Στούρντζα ὑποστήριξε τὸ ἐγχείρημα τοῦ Ὑψηλάντη. Ἔγραψε πρὸς τὸν Ἰωάν. Καποδίστρια, τότε Ὑπουργὸ Ἐξωτερικῶν τῆς Ρωσίας, ποὺ ἐπίσης ἔκαμε κριτικὴ στὸν Ὑψηλάντη: «Κύριε κόμη, μαθαίνω μὲ ἔκπληξη ἀνάμεικτη μὲ χαρὰ καὶ ἀνησυχία ὅτι ὁ πρίγκηπας Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης ἔχει σηκώσει τὴ σημαία γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδας… ὅτι ἡ κυβέρνησή μας κήρυξε οὐδετερότητα ἀπέναντι στὰ γεγονότα. Ἀλλὰ ἂν ἡ πολιτικὴ μένει οὐδέτερη, ἡ μεγάλη καὶ θρησκευτικὴ ψυχὴ τοῦ αὐτοκράτορα δὲν θὰ μείνει οὐδέτερη. Δὲν πρόκειται μόνον γιὰ τοὺς Ἕλληνες. Πρόκειται γιὰ τοὺς χριστιανούς, ποὺ ἡ σπάθη τῶν μουσουλμάνων θὰ θερίσει…Στὴν Ἑλλάδα οἱ χριστιανοὶ δὲν ἔχουν παρὰ νὰ διαλέξουν ἀνάμεσα στὴν ἀποστασία καὶ στὴ σκλαβιά… Δὲν ὑπάρχει ἀγάπη πιὸ μεγάλη ἀπὸ ἐκείνη ποὺ νὰ παρακινεῖ κάποιον νὰ θυσιάσει τὴ ζωή του γι’ αὐτοὺς ποὺ ἀγαπᾶ (μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ (Ἰωάν. ιε΄ 13)».
Ὑπέρτατη πράξη αὐτοθυσίας
. Ὁ ἱστορικὸς Διονύσιος Ζακυθηνὸς ἔγραψε γιὰ τὴν ὑπὸ τὸν Ἄλ. Ὑψηλάντη ἐπανάσταση: «Ἡ εἰκοστὴ Τετάρτη Φεβρουαρίου ὑπῆρξε νόμιμος πρόδρομος τῆς εἰκοστῆς πέμπτης Μαρτίου 1821 καὶ τῶν ἄλλων ἡμερομηνιῶν, αἱ ὁποῖαι προηγήθησαν ἢ ἠκολούθησαν. Τὸ πρῶτον τοῦτο στάδιον τῆς Ἐπαναστάσεως μελετηθὲν καὶ ἐκτελεσθὲν ὑπὸ Ἑλλήνων, καθαγιασθὲν διὰ τοῦ αἵματος τῶν Ἑλλήνων, ἀνήκει εἰς τὴν Ἱστορίαν αὐτῶν. Τὸ στάδιον τοῦτο δὲν ὑπῆρξε μόνον ὑπερτάτη πράξις ἄφρονος αὐτοθυσίας, ἀλλὰ καὶ ἐνέργεια πολιτικὴ ἐκτάκτου σκοπιμότητος, ἀνταποκρινομένη καὶ πρὸς τὰς διεθνεῖς περιστάσεις καὶ πρός τινας ἐγγενεῖς ἕξεις καὶ ἰδεολογικοὺς προσανατολισμοὺς τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους».-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου