Ψαλτηρίου θησαύρισμα - Ψαλμός 14ος

(Μασ. 15) ΚΥΡΙΕ, τίς παροικήσει ἐν τῷ σκηνώματί σου; ἢ τίς κατασκηνώσει ἐν ὄρει ἁγίῳ σου;	1 (Μασ. 15) Κυριε, ποιός είναι άξιος να φιλοξενηθή, έστω και επ' ολίγον, στο εν τη Ιερουσαλήμ κατοικητήριόν σου; Η ποιός είναι άξιος να στήση την σκηνήν του στο άγιον σου όρος, όπου υπάρχει ο ναός σου;
2 πορευόμενος ἄμωμος καὶ ἐργαζόμενος δικαιοσύνην, λαλῶν ἀλήθειαν ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ,	2 Μονον ο άμεμπτος και ακατηγόρητος. Εκείνος ο οποίος εργάζεται και εφαρμόζει δικαιοσύνην, ο οποίος αγαπά την αλήθειαν με όλην του την καρδίαν και αυτήν μόνον λέγει.
3 ὃς οὐκ ἐδόλωσεν ἐν γλώσσῃ αὐτοῦ, οὐδὲ ἐποίησε τῷ πλησίον αὐτοῦ κακὸν καὶ ὀνειδισμὸν οὐκ ἔλαβεν ἐπὶ τοῖς ἔγγιστα αὐτοῦ.	3 Εκείνος, που δεν έπλεξε δόλιον σχέδια με την γλώσσαν του και δεν έκαμε ποτέ κάτι κακόν προς τον πλησίον του, ούτε ενέπαιξε ποτέ η εδυσφήμησε τους γύρω του ανθρώπους.
4 ἐξουδένωται ἐνώπιον αὐτοῦ πονηρευόμενος, τοὺς δὲ φοβουμένους τὸν Κύριον δοξάζει· ὁ ὀμνύων τῷ πλησίον αὐτοῦ καὶ οὐκ ἀθετῶν·	4 Αυτός, στους οφθαλμούς του οποίου θεωρείται ανάξιος και εξουδενωμένος εκείνος, που βαδίζει τον δρόμον της πονηρίας, ενώ εξ αντιθέτου τιμώνται και δοξάζονται από αυτόν εκείνοι, που φοβούνται τον Κυριον. Αυτός έχει το δικαίωμα παρά του Θεού να εισέλθη στον ναόν Κυρίου· αυτός που δίδει τιμίας και ενόρκους υποσχέσεις στον πλησίον του και ποτέ δεν τας παραβαίνει, αλλά τας τηρεί με ακρίβειαν.
5 τὸ ἀργύριον αὐτοῦ οὐκ ἔδωκεν ἐπὶ τόκῳ καὶ δῶρα ἐπ᾿ ἀθῴοις οὐκ ἔλαβεν. ὁ ποιῶν ταῦτα, οὐ σαλευθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα.	5 Αυτός, ο οποίος δεν δανείζει τα χρήματά του με τόκον και δεν δέχεται δώρα, δια να εκδώση καταδικαστικάς αποφάσεις εις βάρος αθώων ανθρώπων. Ο άνθρωπος, που πράττει αυτά, δεν θα σαλευθή ποτέ ούτε ενώπιον και τον μεγαλυτέρων κινδύνων.

Ερμηνεία από το βιβλίο ΤΟ ΙΕΡΟΝ ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ (Μετάφραση-Σύντομη Ἀνάλυση) Τόμος Α´ Ψαλμ. 1-50 Ὑπό Ἐπισκόπου Ἱερεμίου Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως

1. Ὑπῆρχε παλαιά συνήθεια ὁ ἱερεύς, στεκόμενος μπροστά στίς πύλες τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ, νά ἐρωτᾶ τούς ἐρχομένους πιστούς, ἄν εἶναι καλά προετοιμασμένοι, γιά τήν προσευχή καί τήν θυσία πού θά προσφέρουν στόν Ναό (βλ. Α´ Βασ. 21,1. Ἀγγ. 2,11. Ζαχ. 7,1). Στόν Ψαλμό μας ὅμως ἐδῶ, ἀντίθετα πρός τήν πρώτη παλαιά συνήθεια, ὁ πιστός ἐρωτᾶ τόν ἱερέα καί ὄχι ὁ ἱερέας τόν πιστό, πῶς πρέπει νά εἶναι, γιά νά παρασταθεῖ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου στόν Ναό κατά τήν θεία λατρεία (στίχ. 1). Ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ἀκόμη ὁ ἱερός Ναός ἐθεωρεῖτο ὡς τόπος παρουσίας τοῦ Θεοῦ καί ὄχι ἁπλᾶ ὡς τόπος συγκεντρώσεως τῶν πιστῶν. Καί ἀφοῦ λοιπόν ὁ Ναός εἶναι τόπος παρουσίας τοῦ Θεοῦ, ὁ πιστός, πού ἐπισκέπτεται τόν Ναό, θεωρεῖται ἐκεῖ φιλοξενούμενος ἀπό τόν Θεό. Γι᾽ αὐτό καί ὁ ψαλμός μας ἐδῶ λέγει, «Κύριε τίς “παροικήσει” ἐν τῷ σκηνώματί σου» (στίχ. 1)

2. Μᾶς κάνει ἐντύπωση ἡ ἀπάντηση τοῦ ἱερέα στόν ἐρωτῶντα πιστόν. Πρέπει νά ἦταν πολύ καλός ὁ ἱερεύς αὐτός καί πολύ μορφωμένος θεολογικά. Πρέπει νά εἶχε διαβάσει πολύ τήν διδασκαλία τῶν προφητῶν. Γιατί στήν ἀπάντησή του πρός τόν πιστό Ἰουδαῖο πού τόν ἐρωτᾶ, τί πρέπει νά ἔχει γιά νά παρουσιασθεῖ στόν Ναό καί νά παρασταθεῖ στόν Θεό, αὐτός (ὁ ἱερεύς) δέν τοῦ λέγει νά προσκομίσει ὑλικές προσφορές, ἀλλά τοῦ λέγει νά εἶναι κοσμημένος μέ ἀρετές. Καί κατά πρῶτον, τοῦ λέγει γενικά, ὅτι πρέπει νά εἶναι «ἄμωμος» (στίχ. 2), νά εἶναι δηλαδή τέλειος ἠθικά. Καί ἔπειτα τοῦ λέγει εἰδικά τίς ἀρετές πού πρέπει νά ἔχει. Πρέπει νά εἶναι δίκαιος καί νά «λαλεῖ ἀλήθεια στήν καρδία του» (στίχ. 2), νά ἔχει δηλαδή εἰλικρινῆ σκέψη καί θέληση. Τοῦ λέγει μετά, νά μήν ἔχει «δόλια» γλώσσα (στίχ. 3), νά μήν διαβάλλει, δηλαδή, τούς ἄλλους ἀνθρώπους, οὔτε νά τούς ὀνειδίζει (στίχ. 3). Ἀκόμη περισσότερο, αὐτός πού θέλει νά γίνει δεκτή ἡ προσφορά του ἀπό τόν Θεό στόν Ναό, πρέπει νά συναναστρέφεται μέ τούς εὐσεβεῖς καί νά τούς τιμᾶ (βλ. καί Ψαλμ. 1) καί, ἀντίθετα, πρέπει νά καταφρονεῖ αὐτούς πού πράττουν τό κακό (στίχ. 4). Ἀκόμη, ὁ πιστός πού ἐμφανίζεται στόν Ναό γιά νά λατρεύσει τόν Θεό, πρέπει νά μήν εἶναι ἐπίορκος· δηλαδή, νά μήν παραβαίνει τόν ὅρκο του (στίχ. 4). Τέλος ὁ εὐσεβής, πού θέλει νά λατρεύσει σωστά τόν Θεό στόν Ναό, πρέπει νά μήν δανείζει μέ τόκο (βλ. ἐξ, 22,25. Λευιτ. 25,37. Ἰεζ. 18,8) καί κατά τήν ἀπονομή τοῦ δικαίου νά μήν δωροδοκεῖται, πράγμα πού ἀποβαίνει ἐναντίον τῶν ἀθώων (στίχ. 5· «δῶρα ἐπ᾽ ἀθώους οὐκ ἔλαβεν»).

3. Ἀσφαλῶς, ὅποιος ἔχει αὐτές τίς ἀρετές πού εἶπε παραπάνω ὁ Ψαλμωδός μας, δηλαδή: ῞Οποιος ἔχει δικαιοσύνη καί φιλαλήθεια (στίχ. 2)· ὅποιος δέν κατηγορεῖ καί δέν ὀνειδίζει κανένα (στίχ. 3) καί εἶναι φίλος τῶν φίλων τοῦ Θεοῦ(!), φίλος τῶν εὐσεβῶν δηλαδή ἀνθρώπων, καί ἀπέχει ἀπό τούς ἀσεβεῖς (στίχ. 4)· καί τέλος, ὅποιος δέν εἶναι ἐπίορκος καί δέν δανείζμέ τόκο, οὔτε δωροδοκεῖται γιά νά ἀδικήσει τόν δίκαιο (στίχ. 5), αὐτός θά ἔχει μεγάλη εὐλογία ἀπό τόν Θεό, λέγει ὁ ἱερεύς στόν ἐρωτῶντα αὐτόν ἀπό τήν ἀρχή εὐσεβῆ Ἰουδαῖο. Αὐτό θέλει νά πεῖ τό τέλος τοῦ ψαλμοῦ μας, «ὁ ποιῶν ταῦτα οὐ σαλευθήσεται εἰς τόν αἰῶνα» (στίχ. 5).

4. Τό δίδαγμα τοῦ ψαλμοῦ μας, πού εἶναι ἕνα ὑψηλό κήρυγμα καί τῆς Καινῆς Διαθήκης, εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος πλησιάζει καί εὐαρεστεῖ τόν Θεό ὄχι μέ ἐξωτερικούς τύπους τῆς λατρείας, ἀλλά μέ τήν ἀρετή του, μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Ἀληθινή λατρεία στόν Θεό εἶναι αὐτή πού προσφέρεται ἀπό χέρια ὄχι γεμάτα μέ ὑλικές προσφορές, ἀλλά ἀπό χέρια καθαρά ἀπό ἀδικίες καί δολιότητες. Αὐτό εἶναι τό κήρυγμα τῶν προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τό κήρυγμα τό ὁποῖο μεταδίδει δυνατά καί ἠχηρά ὁ μικρός μας 14ος ψαλμός τοῦ Ψαλτηρίου.

Από το βιβλίο “Η Παλαιά Διαθήκη”- Κείμενον - Σύντομος ερμηνεία -Εκτενείς σχολιασμοί-Πατερικαί γνώμαι - Πρακτικά διδάγματα.

Τόμος Ι’- Ψαλμοί

υπό Π.Ν.Τρεμπέλα

ΨΑΛΜΟΣ ΙΔ΄ (ΙΕ’). 14.(σελ.64-65)

Ψαλμὸς τῷ Δαυΐδ.

   Τόσον ὁ ψαλμὸς οὗτος,ὅσον καὶ ὁ συγγενὲς ἔχων περιεχόμενον 23ος ψαλμός, συνετάχθησαν πιθανώτατα ἐξ ἀφορμῆς τῆς μεταφορᾶς τῆς ἱερᾶς κιβωτοῦ ἐπὶ τῆς ἐν τῷ ὄρει Σιὼν πηχθείσης σκηνῆς.(Πρβλ. Β΄ Βασιλ. ιβ΄ 6). Θέμα αὐτοῦ εἶναι τὸ ποῖος εἶναι ἄξιος νὰ ἀνέλθῃ εἰς τὸ ἐπὶ τῆς Σιὼν σκήνωμα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ μετάσχῃ θεαρέστως τῆς πρὸς αὐτὸν προσφερομένης λατρείας. ᾿Αποτελεῖται ἐκ μιᾶς ἐρωτήσεως (στίχ. 1) καὶ μιᾶς ἀπαντήσεως (στίχ. 2-5). Ἡ ἀπάντησις κατ’ ἀρχὰς παρουσιάζεται γενική (στίχ. 2-3α), εἶτα δὲ διὰ παραδειγμάτων καὶ περιπτώσεων τῆς καθημερινῆς ζωῆς δεικνύεται ἐν αὐτῇ συγκεκριμένως εἰς τί συνίσταται ἡ ἠθικὴ ἑτοιμασία, ἡ καθιστῶσα τὸν ἄνθρωπον ἄξιον νὰ παροικῇ ἐν τῷ ἱερῷ τοῦ Θεοῦ. Εἰδικώτερον ὁ ψαλμὸς ἀναφέρεται εἰς τοὺς ἱερεῖς καὶ λευΐτας, τοὺς εἰς τὸ θυσιαστήριον προσεδρεύοντας καὶ διακονοῦντας. Δὲν ἀποκλείει ὅμως καὶ τοὺς εἰς τὴν κοινὴν λατρείαν συμμετέχοντας πιστοὺς ἐν τῷ Ἰσραήλ, οἵτινες προσήρχοντο εἰς τὸν ναὸν καὶ ἐπλησίαζον πρὸς τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων, ἵνα προσευχηθοῦν ἐκεῖ. ᾿Αλλὰ τὸ ἐπὶ γῆς θυσιαστήριο καὶ ὁ ἐν Σιὼν ναὸς τοῦ Θεοῦ ἦτο τύπος τῶν ἐνοὐρανοῖς ἀληθινῶν ἁγίων. Διὰ τοῦτο δὲν δύναται νὰ θεωρηθῇ ὡς στερουμένη στηρίγματος καὶ βάσεως ἡ γνώμη τῶν Πατέρων,καθ΄ ἣν «τοῦτον ᾷδει τὸν ψαλμὸν ὁ Δαυΐδ διδάσκων,τί ἂν ἄνθρωπον παρασκευ- άσοι τῆς μακαρίας ἐκείνης τυχεῖν λήξεως».Ἢ ἁπλούστερον ὁ ψαλμὸς περιγράφει ὁποῖος τις εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος, ὅστις φεύγων ἀπὸ τὴν παροῦσαν ζωήν, θὰ κατασκηνώσῃ εἰς τὰς ἐπουρανίους καὶ αἰωνίους μονάς.

  Ἠθικὴ ἐφαρμογή. Ὁ Κύριος μᾶς ἠξίωσεν ἀσυγκρίτως ἀνωτέρων δωρεῶν καὶ χαρίτων ἀπὸ ἐ- κείνην, τὴν ὁποίαν ὁ Δαβὶδ διὰ τοῦ ψαλμοῦ τούτου ἐζήτει ἀπὸ αὐτόν. Διότι σκήνωμά του καὶ ναόν του καθιστᾷ αὐτὴν τὴν καρδία ἑνὸς ἑκάστου ἐξ ἡμῶν καὶ ἐπὶ πλέον μᾶς ἐνσωματώνει πρῶτον εἰς τὴν ἐπὶ γῆς στρατευομένην καὶ ἔπειτα εἰς τὴν ἐνοὐρανοῖς θριαμβεύουσα ᾿Εκκλησίαν του,ἡ ὁποία εἶναι τὸ σῶμα του. Ὅταν λοιπὸν ἀναγινώσκωμεν τὰ πρῶτα ἐρωτήμα- τα τοῦ ψαλμοῦ,ἂς δοξάζωμεν καὶ ἂς εὐχαριστῶμεν τὸν Κύριον, ὁ ὁποῖος μᾶς ἐτίμησε τόσον πολύ,ὥστε δὲν μᾶς ἐδέχθη ἁπλῶς ὡς φιλοξενουμένους του κατὰ περιωρισμένον χρονικὸ διά- στημα, ἀλλὰ μᾶς κατέστησε μέλη του «ἐκ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν ὀστέων αὐτοῦ» καὶ κατοικεῖ καὶ ἐμπεριπατεῖ ἐν ἡμῖν, καθὼς καὶ ἡ ψυχὴ ἐγκαταμένει εἰς τὸ ζωοποιούμενον ὑπ’ αὐτῆς σῶμα.

  Συγχρόνως ὅμως ἂς συναισθανώμεθα καὶ τὰς ὑποχρεώσεις,τὰς ὁποίας ἡ τόσον μεγάλη τιμὴ καὶ ἀνύψωσίς μας ἐπιβάλλει εἰς ἡμᾶς. Εἴμεθα ναὸς τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὀφείλομεν ἐν αὐτῷ νὰ προσφέρωμεν εἰς τὸν Κύριον θυσίαν ζῶσαν καὶ διαρκῆ, τὰς πρὸς αὐτὸν δοξολογίας,εὐχαριστίας καὶ παντὸς εἴδους προσευχάς μας τὴν συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην καρδίαν μας’ τὴν νέκρωσιν τῶν πονηρῶν ἐπιθυμιῶν μας καὶ τῶν ἐφαμάρτων κλίσεών μας:τὸν ἐξαγνι- σμὸν τῆς γλώσσης καὶ τῶν χειλέων μας. Καὶ μὲ ὀλίγας λέξεις ὀφείλομεν νὰ παρουσιάζωμεν εἰς αὐτὸν πάντα τὰ μέλη μας νεκρὰ ὡς πρὸς πᾶσαν ἁμαρτίαν, ἀκούραστα δὲ καὶ ἀεικίνητα εἰς τὴν ἄσκησιν τῶν ἔργων τῆς ἀγάπης καὶ πάσης ἀρετῆς.Τὴν ὑποχρέωσιν καὶ τὴν ὀφειλὴν αὐτὴν πρέπει νὰ μᾶς ὑπενθυμίζῃ ὁλόκληρος ὁ ψαλμός, ὅταν προσευχώμεθα δι’ αὐτοῦ. Καὶ εἶναι ἡ ὑποχρέωσις αὕτη ἐπείγουσα, ἀπαραίτητος καὶ ἐξόχως ἐπιβεβλημένη. Διότι,ἐὰν δὲν τηρῶμεν αὐτήν, βεβηλώνομεν τὸν ἔμψυχον ναὸν τοῦ Κυρίου,λυποῦμεν καὶ ἐκδιώκομεν ἐκ τῆς καρδίας μας τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, διὰ τοῦ ὁποίου ἡγιάσθημεν καὶ ἀφιερώθημεν εἰς τὸν Θεόν, καὶ συνεπῶς ἐμπίπτομεν εἰς τὸ κατάκριμα τῆς θείας ἐκείνης ἀπειλῆς, τὴν ὁποίαν ἐγνώρισεν εἰς ἡμᾶς ὁ ᾿Απόστολος λέγων: «Εἴ τις τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ φθείρει, φθερεῖ τοῦτον ὁ Θεός».

  Ποῖος ἄλλος θὰ προφυλάξη ἡμᾶς ἀπὸ τὸ φοβερὸ αὐτὸ κατάκριμα παρὰ μόνος ὁ Κύριός μας, ὁ μέγας ἡμῶν ἀρχιερεὺς καὶ μεσίτης,ὁ ὁποῖος καὶ πρῶτος ἀλλὰ καὶ μόνος,ὡς μόνος ἅγιος καὶ ἀπολύτως ἀναμάρτητος,προσέφερεν ἑαυτὸνεἰς τὸν Πατέρα του θυσίαν ἄμωμον, λογικήν, ἁγίαν καὶ ἀπολύτως εὐάρεστον;"Ἂς τὸν παρακαλῶμεν λοιπὸν νὰ ἀξιώσῃ καὶ ἡμᾶς ὅπως ἀκολουθήσωμεν τὰ ἴχνη του καὶ μετάσχωμεν τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ τῆς μακαρίας ζωῆς του.