Τό βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν 'Αποστόλων, Δ 13 - 31 0I ἈΠΌΣΤΟΛΟΙ ἈΠΕΙΛΟΥ͂ΝΤΑΙ ΚΑΙ ἈΠΟΛΥΌΝΤΑ͂Ι ἢ ΠΡΟΣΕΥΧῊ ΤῊΣ ΕΚΚΛΉΣΙΑΣ

13 Θεωροῦντες δὲ τὴν τοῦ Πέτρου παρρησίαν καὶ Ἰωάννου, καὶ καταλαβόμενοι ὅτι ἄνθρωποι ἀγράμματοί εἰσι καὶ ἰδιῶται, ἐθαύμαζον, ἐπεγίνωσκόν τε αὐτοὺς ὅτι σὺν τῷ Ἰησοῦ ἦσαν,	13 Εκείνοι βλέποντες το θάρρος του Πετρου και του Ιωάννου και έχοντες υπ' όψιν των, ότι ήσαν αγράμματοι άνθρωποι του λαού, κατελαμβάνοντο από θαυμασμόν δια την σοφίαν και την δύναμιν του λόγου των και συγχρόνως ανεγνώριζαν και παρεδέχοντο ότι αυτοί ήσαν μαζή με τον Ιησούν.
14 τόν δὲ ἄνθρωπον βλέποντες σὺν αὐτοῖς ἑστῶτα τὸν τεθεραπευμένον, οὐδὲν εἶχον ἀντειπεῖν.	14 Βλέποντες δε θεραπευμένον τον τέως χωλόν να στέκεται μαζή με αυτούς, δεν είχαν και δεν εύρισκαν να αντείπουν τίποτε.
15 κελεύσαντες δὲ αὐτοὺς ἔξω τοῦ συνεδρίου ἀπελθεῖν, συνέβαλλον πρὸς ἀλλήλους	15 Αφού δε τους διέταξαν να βγουν έξω από την αίθουσαν του συνεδρίου, ήρχισαν να συζητούν μεταξύ των και να ανταλλάσσουν τας σκέψεις των.
16 λέγοντες· Τί ποιήσωμεν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις; ὅτι μὲν γὰρ γνωστὸν σημεῖον γέγονε δι’ αὐτῶν, πᾶσι τοῖς κατοικοῦσιν Ἱερουσαλὴμ φανερόν καὶ οὐ δυνάμεθα ἀρνήσασθαι·	16 Λεγοντες· “τι να κάμωμεν με αυτούς τους ανθρώπους; Διότι, ότι μεν βέβαια έγινε από αυτούς θαύμα γνωστόν και αναντίρρητον, είναι πλέον φανερόν εις όλους τους κατοίκους της Ιερουσαλήμ, και δεν ημπορούμεν να το αρνηθούμεν.
17 ἀλλ’ ἵνα μὴ ἐπὶ πλεῖον διανεμηθῇ εἰς τὸν λαόν, ἀπειλῇ ἀπειλησώμεθα αὐτοῖς μηκέτι λαλεῖν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τούτῳ μηδενὶ ἀνθρώπων.	17 Δια να μη διαδοθή όμως περισσότερον μεταξύ του λαού το θαύμα, ας τους απειλήσωμεν με μεγάλας τιμωρίας, ώστε να μη ομιλούν εις κανένα πλέον των ανθρώπων δια το όνομά του, δηλαδή δια τον Χριστόν”.
18 καὶ καλέσαντες αὐτοὺς παρήγγειλαν αὐτοῖς τὸ καθόλου μὴ φθέγγεσθαι μηδὲ διδάσκειν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ Ἰησοῦ.	18 Και αφού τους εκάλεσαν πάλιν εις την αίθουσαν, τους έδωσαν την εντολήν να μη κηρύττουν πλέον και να μη διδάσκουν πίστιν στο όνομα του Ιησού Χριστού.
19 ὁ δὲ Πέτρος καὶ Ἰωάννης ἀποκριθέντες πρὸς αὐτοὺς εἶπον· Εἰ δίκαιόν ἐστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὑμῶν ἀκούειν μᾶλλον ἢ τοῦ Θεοῦ, κρίνατε.	19 Αλλά ο Πετρος και ο Ιωάννης απεκρίθησαν προς αυτούς και είπαν· “εάν είναι ορθόν και δίκαιον ενώπιον του Θεού, να υπακούωμεν περισσότερον εις σας παρά στον Θεόν, σκεφθήτε και κρίνετε μόνοι σας.
20 οὐ δυνάμεθα γὰρ ἡμεῖς ἃ εἴδομεν καὶ ἠκούσαμεν μὴ λαλεῖν.	20 Διότι ημείς δεν ημπορούμεν να μη κηρύττωμεν αυτά που είδαμε και ακούσαμε”.
21 οἱ δὲ προσαπειλησάμενοι ἀπέλυσαν αὐτούς, μηδὲν εὑρίσκοντες τὸ πῶς κολάσονται αὐτούς, διὰ τὸν λαόν, ὅτι πάντες ἐδόξαζον τὸν Θεὸν ἐπὶ τῷ γεγονότι·	21 Εκείνοι όμως, αφού διετύπωσαν και νέας απειλάς, τους απέλυσαν, αφ' ενός μεν διότι δεν εύρισκαν τίποτε το ένοχον, δια να τους τιμωρήσουν, αφ' ετέρου δε εξ αιτίας του λαού, διότι όλοι εδόξαζαν τον Θεόν, δια το θαυμαστόν αυτό γεγονός της θεραπείας του χωλού.
22 ἐτῶν γὰρ ἦν πλειόνων τεσσαράκοντα ὁ ἄνθρωπος ἐφ’ ὃν ἐγεγόνει τὸ σημεῖον τοῦτο τῆς ἰάσεως.	22 Εδικαιολογείτο δε ο θαυμασμός του λαού, διότι ο εκ γενετής χωλός, στον οποίον έγινε το θαύμα της θεραπείας, ήτο σαράντα ετών και πλέον.
23 Ἀπολυθέντες δὲ ἦλθον πρὸς τοὺς ἰδίους καὶ ἀπήγγειλαν ὅσα πρὸς αὐτοὺς οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύτεροι εἶπον.	23 Οταν δε οι Απόστολοι απελύθησαν, ήλθαν στους άλλους πιστούς, με τους οποίους στενότατα, ως αδελφοί της αυτής πνευματικής οικογενείας, συνεδέοντο και τους ανήγγειλαν όσα οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι είχαν είπει εις αυτούς.
24 οἱ δὲ ἀκούσαντες ὁμοθυμαδὸν ἦραν φωνὴν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ εἶπον· Δέσποτα, σὺ ὁ ποιήσας τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς,	24 Εκείνοι δε, όταν ήκουσαν, με μια ψυχή και με μια καρδιά ύψωσαν φωνήν προς τον Θεόν και είπαν· “Δεσποτα, συ, ο οποίος έκαμες τον ουρανόν και την γην και την θάλασσαν και όλα όσα υπάρχουν εις αυτά,
25 ὁ διὰ στόματος Δαυῒδ παιδός σου εἰπών· ἵνα τί ἐφρύαξαν ἔθνη καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά;	25 συ, που με το στόμα του δούλου σου Δαυίδ είπες· Διατί εφρύαξαν τα έθνη οι δε λαοί κατέστρωσαν καλομελετημένα, μάταια όμως και ανωφελη, πονηρά σχέδια;
26 παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ κατὰ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ.	26 Παρετάχθησαν εις πολεμικήν παράταξιν οι βασιλείς της γης και εμαζεύθηκαν στον ίδιον τόπον όλοι οι άρχοντες εναντίον Κυρίου του Θεού και εναντίον του Μεσσίου, τον οποίον ο Θεός έχρισε βασιλέα, προφήτην και αρχιερέα.
27 συνήχθησαν γὰρ ἐπ’ ἀληθείας ἐπὶ τὸν ἅγιον παῖδά σου Ἰησοῦν, ὃν ἔχρισας, Ἡρῴδης τε καὶ Πόντιος Πιλᾶτος σὺν ἔθνεσι καὶ λαοῖς Ἰσραήλ,	27 Διότι, πράγματι, Κυριε, εμαζεύθηκαν όλοι αυτοί εναντίον του αγίου παιδός σου Ιησού, τον οποίον συ έστειλες και έχρισες Σωτήρα, ο Ηρώδης και ο Ποντιος Πιλάτος μαζή με τα ειδωλολατρικά έθνη και με τας φυλάς του Ισραήλ,
28 ποιῆσαι ὅσα ἡ χείρ σου καὶ ἡ βουλή σου προώρισε γενέσθαι.	28 δια να πράξουν όχι όλα όσα αυτοί εν τη πονηρία των ήθελαν, αλλά όσα η παντοδύναμος δεξιά σου και η πάνσοφος ιδική σου θέλησις είχε προορίσει να γίνουν.
29 καὶ τὰ νῦν, Κύριε, ἔπιδε ἐπὶ τὰς ἀπειλὰς αὐτῶν, καὶ δὸς τοῖς δούλοις σου μετὰ παρρησίας πάσης λαλεῖν τὸν λόγον σου	29 Και τώρα, Κυριε, ρίξε το βλέμμα σου εις τας απειλάς των, με τας οποίας μας φοβερίζουν και δώσε στους δούλους σου δύναμιν και φωτισμόν να λαλούν με κάθε παρρησίαν και να κηρύττουν το θέλημά σου,
30 ἐν τῷ τὴν χεῖρά σου ἐκτείνειν σε εἰς ἴασιν καὶ σημεῖα καὶ τέρατα γίνεσθαι διὰ τοῦ ὀνόματος τοῦ ἁγίου παιδός σου Ἰησοῦ.	30 καθ' ον χρόνον συ θα απλώνης το χέρι σου εις θαυματουργικήν θεραπείαν και θα γίνωνται με την επίκλησιν του ονόματος του αγίου παιδός σου Ιησού καταπληκτικά και αποδεικτικά σημεία και θαύματα”.
31 καὶ δεηθέντων αὐτῶν ἐσαλεύθη ὁ τόπος ἐν ᾧ ἦσαν συνηγμένοι, καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος ἁγίου, καὶ ἐλάλουν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ μετὰ παρρησίας.	31 Και όταν αυτοί έτσι παρεκάλεσαν τον Θεόν, εσείσθη ο τόπος, στον οποίον ήσαν συγκεντρωμένοι, και έλαβαν πλουσίως όλοι Αγιον Πνεύμα, διεποτίσθησαν από αυτό και εκήρυτταν τον λόγον του Θεού με θάρρος.

 Ερμηνεία από το βιβλίο Πράξεις Αποστόλων. (Μαθήματα ᾿Αγιογραφικών Κύκλων)

 ΝΙΚΟΛΑΟΥ Ι. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ - ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ.

Στὸ τέταρτο κεφάλαιο τῶν Πράξεων, στίχ. 183 - 91,ἀναφέρονται: 

1) Ἡ διάσκεψις τοῦ Συνεδρίου, οἱ ἀπειλὲςκατὰ τῶν ἀποστόλων, ἡ ἀπάντησις καὶ ἡ ἀπόλυσις αὐτῶν,στίχ. 13 - 22, 2), Ἡ προσευχὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἡἀπάντησις τοῦ Θεοῦ, στίχ. 23 - 31.

Ἐξήγησις λέξεων καὶ φράσεων

13. καταλαβόμενοι - ἀντιληφθέντες. ἰδιώτης - κατωτέρας κοινωνικῆς τάξεως, ἁπλοϊκός. ἐπεγίνωσχόν τε - καὶ ἀνεγνώριζαν, καὶ ἐγνώριζαν καλά.

15. χελεύσαντες - ἀφοῦ διέταξαν. συνέβαλλον -- συνωμιλοῦσαν, συσκέπτονταν.

17. ἵνα μὴ ἐπὶ πλεῖον διανεμηθῇ -γιὰ νὰ μὴ διαδοθῇ περισσότερο. 

18. τὸ καθόλου μὴ φθέγγεσθαι - καθόλου νὰ μὴ μιλοῦν.

19. εἰ δίκαιόν ἐστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ- ἐὰν εἶνε ὀρθὸν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. ὑμῶν ἀκούειν μᾶλλον ἢ τοῦ Θεοῦ τεν᾿ ἀκούωμε μᾶλλον ἐσᾶς παρὰ τὸ Θεό.

21. προσαπειλησάμενοι - ἀφοῦ ἀπείλησαν πάλι, περισσότερο.  

μηδὲν εὑρίσχοντες τὸ πῶς κολάσονται αὐτοὺς -ἐπειδὴ δὲν εὕρισκαν κανένα τρόπο νὰ τοὺς τιμωρήσουν.

διὰ τὸν λαὸν - ἐξ αἰτίας τοῦ λαοῦ.

ἐπὶ τῷ γεγονότι-γιὰ τὸ γεγονός.

22. ἐτῶν γὰρ ἦν πλειόνων τεσσαράκοντα -- διότι ἦταν ἄνω τῶν σαράντα ἐτῶν.

ἐφ᾽ ὃν ἐγεγόνει - στὸν ὁποῖον ἔγινε.

23. πρὸς τοὺς ἰδίους - πρὸς τοὺς ἰδικούς των.

24, ὁμοθυμαδὸν -- μὲ μιὰ ψυχή.

ἦραν φωνὴν - ὕψωσαν φωνή.

25. ἐφρύαξαν -- ἐξαγριώθηκαν, λύσσαξαν.

ἐμελέτησαν κενὰ -- σκέφθηκαν ἢ μηχανεύθηκαν μάταια.

26. παρέστησαν -- συνῆλθαν, παρετάχθησαν.

ἐπ᾿ ἀληθείας  ἀληθινά, πραγματικά.

27. ἐπὶ τὸν ἅγιον παῖδά σου -- ἐναντίον τοῦ ἁγίου δούλου σου.

σὺν ἔθνεσι καὶ λαοῖς Ἰσραὴλ -- μαζὶ μὲ τὰ ἔθνη καὶ τὰ πλήθη τοῦ Ἰσραήλ.

28. βουλὴ -- θέλησις, θέλημα.

29. καὶ τὰ νῦν - καὶ τώρα.

ἔπιδε -- κοίταξε, πρόσεξε.

30. ἐν τῷ τὴν χεῖρά σου ἐχτείνειν σε -- ἐνῷ σὺ θὰ ἁπλώνῃς τὸχέρι σου.

31. δεηθέντων αὐτῶν -- ἀφοῦ αὐτοὶ τελείωσαντὴ δέησι.

Παρατηρήσεις καὶ διδάγματα

Στίχ. 13 - 14: Οἱ πτωχοὶ ἄνθρωποι λέγονται πτωχοί, διότι «πτήσσουν» μπροστὰ στοὺς ἀνωτέρους, συστέλλονται, ζαρώνουν, ὅπως τὰ σπουργίτια στὴ βαρυχειμωνιά. Ὁ Πέτρος καὶ ὁ Ἰωάννης ἦταν πτωχοί, ἀγράμματοι καὶ ἁπλοϊκοί. Καὶ κανονικῶς θὰ περίμενε κανεὶς νὰ στέκωνται φοβισμένοι μπροστὰ στοὺς ἄρχοντες τοῦ Ἰσραήλ, ποὺ μαζεύτηκαν, 70 ἄτομα, νὰ τοὺς δικάσουν. Ὅταν δικαζόταν

ὁ Χριστός, ἔτρεμαν στὴν αὐλὴ τοῦ ἀρχιερέως, μάλιστα ὁ Πέτρος. ᾿Αλλὰ τώρα, ποὺ δικάζονται οἱ ἴδιοι, εἶνε ἀτρόμητοι. Ὁμιλοῦν μὲ παρρησία. Χωρὶς πάθος ἐναντίον τῶν Ἰουδαίων, ἀλλὰ καὶ χωρὶς φόβο, λέγουν ὅλη τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸν Ἰησοῦ τὸν Ναζωραῖο. Κατὰ τὴν δίκη τοῦ Διδασκάλου ὁ

Πέτροςεἶπε στὴν ὑπηρέτρια, ὅτι δὲν γνώριζε τὸν ἄνθρωπο. Τώρα, κατὰ τὴ δική του δίκη, λέγει στὸ Συνέδριο τῶν σταυρωτῶν, ὅτι ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος εἶνε ὁ Μεσσίας καὶ ὁ μοναδικὸς Σωτήρ, τουτέστιν ὁ Θεός. Οἱ Ἰουδαῖοι κατάλαβαν, ὅτι ὁ Πέτρος καὶ ὁ Ἰωάννης ἦταν πτωχοί, ἀγράμματοι καὶ ἁπλοϊκοί. Τὸ κατάλαβαν ἀπ᾽ τὴν ἐνδυμασία καὶ τὴν ὅλη ἐξωτερικὴ ἐμφάνισί τους, ἀπ᾽ τὴν προφορά, ἀπ᾽ τὴν διατύπωσι τοῦ λόγου, ἀπ᾽ τὴν ἄγνοια τῆς ραββινικῆς θεολογίας καὶ ἀπ᾿ τὸν ἁπλοϊκὸ τρόπο

συμπεριφορᾶς. Ἐπίσης ἤξεραν καλά, ὅτι ἦταν μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦ. Τοὺς εἶχαν μάλιστα ἰδεῖ στὴν αὐλὴ τοῦ ἀρχιερέως καὶ κοντὰ στὸ σταυρὸ τοῦ Ἰησοῦ σὰν τρομοκρατημένους σπουργῖτες.

Βλέποντας λοιπὸν οἱ Ἰουδαῖοι τὴν παρρησία, ἀλλὰ καὶ τὴ ρητορεία καὶ τὴ γνῶσι τῶν ἁπλοϊκῶν καὶ ἀγραμμάτων Γαλιλαίων, θαύμαζαν. Καταλάβαιναν, ὅτι στοὺς μαθητὰς τοῦ Ναζωραίου εἶχε γίνει μιὰ παράδοξη μεταβολή, ἀνεξήγητη ἀνθρωπίνως. Καταλάβαιναν, ὅτι εἶχε γίνει ἐσωτερικὸ θαῦμα. Ἔβλεπανδὲ καὶ τὸν θεραπευμένο χωλό, στὸν ὁποῖο εἶχε γίνει ἐξωτερικὸ θαῦμα, τελείως ἀναμφισβήτητο. Καὶ τὸ ἕνα θαῦμα ἐπιβεβαίωνε τὸ ἄλλο καὶ ἔκανε τὸ θαυμασμὸ τῶν Ἰουδαίων μεγαλύτερο.

᾿Αλλὰ τί τὸ ὄφελος ἀπὸ τὸν θαυμασμό; Οἱ Ἰουδαῖοι θαύμαζαν, χωρὶς νὰ πιστεύουν στὸν αἴτιο τοῦ θαύματος, τὸν Ἰησοῦ τὸν Ναζωραῖο. Θαύμαζαν τὴ μεταβολὴ τῶν ἀποστόλων, ἀλλ᾽ αὐτοὶ δὲν μεταβάλλονταν. Θαύμαζαν τὴ θεραπεία τοῦ χωλοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐπέστρεφαν νὰ θεραπευθοῦν καὶ αὐτοί. Ἡ δὲ δική τους ἀναπηρία ἦταν ἀσυγκρίτως χειρότερη ἀπὸ τὴν ἀναπηρία τοῦ χωλοῦ, διότι ἦταν ψυχικὴ ἀναπηρία. Στὴν περίπτωσί τους ἐκπληρωνόταν ἡ φοβερὴ προφητεία τοῦ Ἡσαῖΐα: «᾿Ακοῇ ἀκούσετε καὶ οὐ μὴ συνῆτε καὶ βλέποντες βλέψετε καὶ οὐ μὴ ἴδητε" ἐπαχύνθη γὰρ ἡ καρδία τοῦ λαοῦ τούτου, καὶ τοῖς ὠσὶν αὐτῶν βαρέως ἤκουσαν καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἐκάμμυσαν, μή ποτε ἴδωσι τοῖς ὀφθαλμοῖς καὶ τοῖς ὠσὶν ἀκούσωσι καὶ τῇ καρδίᾳ συνῶσι καὶ ἐπιστρέψωσι καὶ ἰάσομαι αὐτούς» (Ἡσ. στ᾿ 9 - 10). Οἱ Ἰουδαῖοι ἄκουαν καλὰ τὸ θαῦμα τῆς παρρησίας καὶ τῆς σοφίας τῶν ἀποστόλων, ἔβλεπαν καλὰ τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ χωλοῦ, ἀλλὰ δὲν ἤθελαν νὰ ἐννοήσουν καὶ νὰ συναισθανθοῦν. Ἢ καρδιά τους ἦταν πωρωμένη. Ἔφρασσαν τὰ ἐσωτερικὰ αὐτιὰ καὶ ἔκλειναν τὰ ἐσωτερικὰ μάτια τους, γιὰ νὰ μὴ ἀνανήψουν καὶ ἐπιστρέψουν καὶ θεραπευθοῦν. ᾿Αγωνίζονταν νὰ μὴ σωθοῦν! Σὰν τοὺς Ἰουδαίους εἶνε πολλοὶ σὲ κάθε ἐποχή. Θαυμάζουν τὸ Χριστιανισμό, ἀλλὰ δὲν τὸν πιστεύουν. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ πολλοὶ χειρότεροι. Αὐτοὶ οὔτε πιστεύουν οὔτε θαυμάζουν. ᾿Αλλὰ δόξα τῷ Θεῷ, διότι ὑπάρχουνκαὶ οἱ εὐλογημένοι ἄνθρωποι. Αὐτοὶ καὶ θαυμάζουν καὶ πιστεύουν.

Εἴθε, ἀδελφοί, ἡ δύναμις τοῦ θαυμασμοῦ καὶ τῆς πίστεως νὰ μὴ μᾶς ἐγκαταλείψῃ ποτέ, ἀλλὰ νὰ αὐξάνεται μέσα μας. Εἶνε τόσο μεγάλο πρᾶγμαὁ Χριστιανισμός, ὥστε ὁ θαυμασμὸς γι᾿ αὐτὸν εἶνε ἀνεξάντλητος. Ὅσο δὲ μεγαλύτερο θαυμασμὸ αἰσθάνεται ὁ καλοπροαίρετος ἄνθρωποςγιὰ τὸ Χριστιανισμό, τόσο περισσότερο ἐνισχύεται ἡ πίστις του.

᾿Αντιθέτως στὸν κακοπροαίρετο ὁ θαυμασμὸς παρακολουθεῖται ἀπὸ σατανικὴ ἀντίδρασι. Οἱ Ἰουδαῖοι θαύμαζαν,ἀλλὰ φθονοῦσαν καὶ ἀντιπαθοῦσαν. Βλέποντας τὸ θαῦμα«οὐδὲν εἶχον  ἀντειπεῖν», εἶχον ὅμως... ἀντιπρᾶξαι! Δὲν μποροῦσαν νὰ χρησιμοποιήσουν ἐπιχειρήματα κατὰ τῶν

ἀποστόλων, μποροῦσαν ὅμως νὰ χρησιμοποιήσουν βία.

Πόσο ἀντιφατικοί, τραγικοὶ καὶ ταλαίπωροι εἶνε οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χριστιανισμοῦ, οἱ ὁποῖοι θαυμάζουν καὶ συγχρόνως διώκουν τὸν Χριστιανισμό!...

Στίχ. 15 - 22: Σὲ μεγάλη ἀδυναμία καὶ ἀμηχανία περιέφεραν τοὺς ἄρχοντας οἱ δύο ἁπλοϊκοὶ ἀπόστολοι. ᾿Αναγκάσθηκαν νὰ κάνουν ἰδιαίτερη διάσκεψι καὶ ἔλεγαν: «Τί ποιήσομεν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις;». Τί θὰ κάνωμε στοὺς ἀνθρώπους τούτους; Στὰ χέρια τους εἶχαν τοὺς ἀποστόλους, ὑποδίκους καὶ δεμένους, καὶ ὅμως ἦταν σὲ ἀδυναμία γιὰ τὴν ἀντιμετώπισί τους. Ἡ ἀλήθεια εἶνε ἰσχυρότερη ἀπ᾿ ὅλα. Καὶ οἱ ἰσχυρότεροι ἐχθροί της μπροστά τῆς αἰσθάνονται ἀδυναμία. Τὸ βλέπουμε καὶ σήμερα. Τὰ ἄθεα ὁλοκληρωτικὰ καθεστῶτα τίποτε δὲν φοβοῦνται, ὅσο τοὺς συνειδητοὺς καὶ θαρραλέους χριστιανούς. Οἱ συνειδητοὶ εἶνε καὶ θαρραλέοι.

Οἱ Ἰουδαῖοι ἀναγνώριζαν, ὅτι διὰ μέσου τῶν ἀποστόλων ἔγινε σημεῖο, θαῦμα καταπληκτικό. Τὸ σημεῖο γνωστοποιήθηκε σ᾽ ὅλη τὴν Ἰερουσαλὴμ καὶ δὲν μποροῦσαν νὰ τὸ ἀρνηθοῦν. Ἤθελαν νὰ τὸ ἀρνηθοῦν. Καὶ θὰ τὸ ἀρνοῦνταν, ἂν δὲν τὸ γνώριζε ὁλόκληρη ἡ πόλις. Τόσο κακοήθεις εἶνε οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χριστιανισμοῦ! Ἂν δὲν κινδύνευαν νὰ γίνουν καταγέλαστοι, θὰ ἀρνοῦνταν καὶ ὀφθαλμοφανῆ πράγματα.

Τί λέμε; Οἱ Ἰουδαῖοι εἶχαν κάποια σοβαρότητα καὶ δὲν 'τολμοῦσαν ν᾿ ἀρνηθοῦν τὰ ὀφθαλμοφανῆ. Ἄλλοι εἶνε χειρότεροι τῶν Ἰουδαίων. Προκειμένου νὰ δικαιολογήσουν τὴν ἀθεῖα τους καὶ τὴ διαφθορά τους, ἀρνοῦνται καὶ τὰ ὀφθαλμοφανῆ καὶ γίνονται καταγέλαστοι...

Τί ἔκαναν οἱ Ἰουδαῖοι στοὺς θαυματουργούς, ἀλλὰ μισητοὺς ἀποστόλους; Τὸ θαῦμα καὶ τὴ διδασκαλία τους, γιὰ τὰ ὁποῖα θαύμαζαν, ἀντιμετώπισαν σὰν καρκῖνο καὶ σὰν γάγγραινα! Ὅ,τι ἔγινε ἔγινε, εἶπαν. ᾿Αλλὰ γιὰ νὰ σταματήσῃ τὸ κακό, γιὰ νὰ μὴ διαδοθῇ περισσότερο ἡ φήμη τοῦ θαύματος καὶ ἡ διδασκαλία τοῦ Ἰησοῦ, θὰ ἀπειλήσωμε δυνατὰ τοὺς μαθητάς, νὰ μὴ μιλᾶνε πλέον σὲ κανένα «ἐπὶ τῷ ὀνόματι τούτῳ», στὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ. ᾿Ανόητη ἀπόφασις. «Οἱ ἐχθροὶ ἡμῶν ἀνόητοι» (Δευτ. λβ΄ 31).

Μπορεῖ κανεὶς νὰ σταματήσῃ τὸν ἀέρα; Ἄλλο τόσο μπορεῖ νὰ σταματήσῃ τὴν πνοὴ τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος. Ἐν τούτοις οἱ ἀνόητοι Ἰουδαῖοι διέταξαν αὐστηρῶς τοὺς ἀποστόλους νὰ μὴ βγάζουν γρῦ, νὰ μὴ λένελέξι γιὰ τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ. Τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ εἶνε τὸ πιὸ ἀγαπητό, ἀλλὰ καὶ τὸ

πιὸ μισητό. Ὅταν τὸ ἀκούουν οἱ πιστοὶ εὐφραίνονται, ὅταν τὸ ἀκούουν οἱ ἄπιστοι δαιμονίζονται. Ναί! ᾿Απὸ τὸ ὄνομα, ποὺ βγάζει δαιμόνια, οἱ ἄπιστοι δαιμονίζονται! Οἱ ἄθεοι ἐπίσης, ὅπου ἐπιβάλλουν τὰ ὁλοκληρωτικὰ καθεστῶτα τους, ἀπαγορεύουν αὐστηρῶς τὸ κήρυγμα, διότι φοβοῦνται

τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ περισσότερο ἀπ᾿ τοὺς διηπειρωτικοὺς πυραύλους καὶ τὶς πυρηνικὲς βόμβες.

Στὴν ἀπειλητικὴ διαταγὴ τοῦ Συνεδρίου οἱ ἀπόστολοι ἀπάντησαν τόσο μὲ εἰλικρίνεια, ὅσο καὶ μὲ εὐγένεια. Ἂν εἶνε ὀρθό, εἶπαν, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, νὰ ἀκούωμε μᾶλλον ἐσᾶς παρὰ τὸν Θεό, κρίνατε σεῖς οἱ ἴδιοι. Καὶ ὁ Σωκράτης, ὁ πρόδρομος τοῦ Χριστιανισμοῦ στὸν ἐθνικὸ κόσμο, εἶχε πεῖ στοὺς δικαστάς του: «Πεισόμεθα τῷ Θεῷ μᾶλλον ἢ ὑμῖν». Θὰ ὑπακούσωμε στὸ Θεὸ μᾶλλον παρὰ σὲ σᾶς. Δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη θρασύτης ἀπὸ τὴν ἀπαίτησι τῶν θνητῶν ἐξουσιαστῶν τῆς γῆς νὰ ὑπακούουν οἱ ἄνθρωποι σ᾽ αὐτοὺς μᾶλλον παρὰ στὸ Θεό. Τέτοια θρασύτητα δεικνύουν σήμερα ἐξουσιασταὶ τῆς χώρας μας, οἱ ὁποῖοι ἀπαιτοῦν ἀπὸ τοὺς ἐπισκόπους νὰ ἐφαρμόζουν τὸ δικό τους νόμο, π.χ. περὶ αὐτομάτου διαζυγίου, καὶ ὄχι τὸ νόμο τοῦ Χριστοῦ. Καὶ δυστυχῶς οἱ περισσότεροι ἐπίσκοποι, ἀνάξιοι διάδοχοι τῶν ἀποστόλων, γιὰ νὰ μὴ διακινδυνεύσουν τὴ θέσι τους καὶ τὸ μισθό τους, ὑπακούουν στὸν Καίσαρα παρὰ στὸ Χριστό. ᾿Αλλὰ δόξα τῷ Θεῷ, διότι ὑπάρχουν καὶ ὀλίγοι ἐπίσκοποι, ποὺ ἀπαντοῦν στὸν Καίσαρα μὲ γλῶσσα ἀποστολική. Εὐθεῖα, ἀπερίφραστη, κατηγορηματική, θαρραλέα ἡ ἀποστολικὴ γλῶσσα: «Οὐ γὰρ δυνάμεθα ἡμεῖς ἃ εἴδομεν καὶ ἠκούσαμεν μὴ λαλεῖν». Δὲν εἶνε ὀρθὸ ν᾿ ἀκούσωμε ἐσᾶς καὶ ὄχι τὸ Θεό. Ἐμεῖς θὰ ἐξακολουθήσωμε νὰ κηρύττωμε στὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ. Διότι δὲν δυνάμεθα ἐμεῖς νὰ μὴ κηρύττωμε αὐτά, ποὺ εἴδαμε μὲ τὰ μάτια μας καὶ ἀκούσαμε μὲ τὰ αὐτιά μας. Εἴμεθα αὐτήκοοι καὶ αὐτόπτες τῆς ἀληθείας, καὶ μάλιστα τοῦ ᾿Αναστάντος. Εἴμεθα ἀπολύτως βέβαιοι γιὰ τὴν ἀλήθεια καὶ αἰσθανόμεθα

ἀκατανίκητη ἐσωτερικὴ ἐπιταγή, νὰ δίνωμε τὴ μαρτυρία μας γιὰ τὴν ἀλήθεια. Δηλώνουμε τελεία ἀδυναμία στὸ νὰ μὴ κηρύττωμε.

Νὰ μιὰ ἁγία ἀδυναμία! Κάθε συνειδητὸς χριστιανὸς ἔχει τὴν ἁγία αὐτὴ ἀδυναμία. ᾿Αδυνατεῖ νὰ μὴ μιλάῃ γιὰ τὸ Χριστό. Καὶ ὅποιος δὲν ἔχει τὴν ἁγία αὐτὴ ἀδυναμία, ὅποιος δὲν αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκη νὰ μιλάῃ γιὰ τὸ Χριστό, ὅποιος σφραγίζει τὸ στόμα του μπροστὰ στὴν ᾿Αλήθεια, αὐτὸς δὲν εἶνε συνειδητὸς χριστιανός, ἀλλὰ κατ᾽ ὄνομα. Αὐτὸς ντροπιάζει τὸ χριστιανικὸ ὄνομα.

Ἐμεῖς, ἀγαπητοί, μιλοῦμε γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ τὰ μεγαλεῖα τοῦ Χριστοῦ ἢ ντρεπόμαστε καὶ διστάζουμε νὰ μιλήσωμε, γιὰ νὰ μὴ μᾶς χαρακτηρίσουν οἱ κοσμικοὶ ὡς θρησκολήπτους καὶ καθυστερημένους; Μοιάζουμε καθόλου μὲ τοὺς ἀποστόλους καὶ τοὺς πρώτους χριστιανοὺς ἢ εἵμαστε ἄνθη ἄοσμα; Ὅποιος μιλάει γιὰ τὸ Χριστό, σκορπίζει εὐωδία γύρω του. Καὶ ὅποιος δὲν μιλάει, εἶνε ἄνθος ἄοσμο.

Ἡ θαρραλέα ἀπάντησις τῶν ἀποστόλων στὸ Συνέδριο δὲν ὡδήγησε σὲ καταδίκη. Οἱ Ἰουδαῖοι, ἀφοῦ ἀπείλησαν περισσότερο τοὺς ἀποστόλους, τοὺς ἀπέλυσαν. Ἤθελαν νὰ τοὺς τιμωρήσουν, ἀλλὰ δὲν ἔβρισκαν τρόπο. Διότι ἐφοβοῦντο τὸ λαό. Τὰ αἰσθήματα τοῦ λαοῦ διέφεραν ἀπὸ τὰ αἰσθήματα τῶν ἀρχόντων. Ὁ λαὸς συγκλονίσθηκε ἀπὸ τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ ἐκ γενετῆς καὶ ἄνω τῶν 40 ἐτῶν χωλοῦ, καὶ δόξαζε τὸ Θεό, καὶ τιμοῦσε τοὺς ἀποστόλους. Καὶ συχνὰ ὁ λαὸς ἀποδεικνύεται πιὸ φῶτι-

σμένος καὶ πιὸ εὐγενὴς ἀπὸ τοὺς κυβερνῆτες του.

Ἡ εὐτυχὴς ἔκβασις τῆς δίκης τῶν ἀποστόλων ἃς διδάξῃ τοὺς δειλούς, ὅτι τὸ θάρρος, ὅταν μάλιστα ὑπάρχῃ ἡ συμπαράστασις τοῦ λαοῦ, ὑπολογίζεται ἀπὸ τοὺς ἐξουσιαστάς, ὥστε νὰ συγκρατοῦνται στὶς ἀποφάσεις τους. Ἂν οἱ περισσότεροι διάδοχοι τῶν ἀποστόλων δὲν ἔσκυβαν δουλικῶς τὸ κεφάλι μπροστὰ στοὺς ἐξουσιαστάς, ἀλλ᾽ ἀντέτασσαν σθεναρὴ ἀντίστασι στὶς ἀσεβεῖς ἀπαιτήσεις

τους, οἱ ἐξουσιασταὶ θὰ κάμπτονταν καὶ θὰ ὑποχωροῦσαν, διότι Θὰ φοβοῦνταν καὶ τὸ λαό, ὁ ὁποῖος ἐκτιμάξι καὶ ὑποστηρίζει τοὺς θαρραλέους ἄνδρες.

Στίχ. 23 - 31: Περιχαρεῖς οἱ ἀπόστολοι, διότι ἀξιώθηκαν νὰ δώσουν στὸ Συνέδριο τῶν Ἰουδαίων τὴ μαρτυρία τους γιὰ τὸ Χριστό, ἐπέστρεψαν στοὺς δικούς τους, στοὺς οἰκείους τῆς πίστεως, καὶ ἀνέφεραν τὶς ἀπειλὲς τῶν ἀρχιερέων καὶ τῶν πρεσβυτέρων. Δὲν ἀνέφεραν... τὰ δικά τους κατορθώματα, ὅπως θὰ ἔκαναν πολλοὶ ἀπὸ μᾶς. Διότι, ὅ,τι ἐπέτυχαν ἐκεῖνοι, δὲν τὸ θεώρησαν δικό τους κατόρθωμα, ἀλλὰ προστασία τοῦ Κυρίου.

Ἡ Ἐκκλησία τῶν πιστῶν, ὅταν ἄκουσε τὰ τῆς δίκης, ἔκανε προσευχή. Μὲ μιὰ καρδιὰ οἱ πιστοὶ ὕψωσαν τὴ φωνή τους, συνανυψώνοντας τὴν καρδιά τους, καὶ εἶπαν: Δέσποτα, ὕψιστε κυρίαρχε, σὺ ποὺ ἔκανες τὸν οὐρανὸ καὶ τὴ γῆ καὶ τὴ θάλασσα καὶ ὅλα, ὅσα ὑπάρχουν σ᾽ αὐτά, ποὺ μὲ τὸ

στόμα τοῦ δούλου σου Δαβὶδ εἶπες, γιατί ἐξαγριώθηκαν τὰ ἔθνη καὶ οἱ λαοὶ μηχανεύθηκαν μαζὶ μάταια; Παρετάχθησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς καὶ οἱ ἄρχοντες μαζεύτηκαν μαζὶ ἐναντίον τοῦ Κυρίου καὶ ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ. Διότι πράγματι μαζεύτηκαν ἐναντίον τοῦ ἁγίου δούλου σου Ἰησοῦ, τὸν ὁποῖον ἔχρισες Σωτῆρα, καὶ ὁ Ἡρώδης καὶ ὁ Πόντιος Πιλᾶτος μαζὶ μὲ ἔθνη καὶ πλήθη τοῦ Ἰσραήλ, γιὰ νὰ κάμουν ὅσα ἡ δύναμίς σου καὶ τὸ θέλημά σου προώρισε νὰ γίνουν. Καὶ τώρα, Κύριε, πρόσεξε τὶς ἀπειλὲς καὶ δῶσε στοὺς δούλους σου νὰ κηρύττουν τὸ λόγο σου μὲ ὅλο τὸ θάρρος, ἐνῷ σὺ θὰ ἁπλώνῃς τὸ χέρι σου γιὰ θαυματουργικὲς θεραπεῖες ἀσθενειῶν καὶ θὰ γίνωνται σημεῖα καὶ καταπληκτικὰ θαύματα μὲ τὸ ὄνομα τοῦ ἁγίου δούλου σου Ἰησοῦ.

Σύντομη ἡ προσευχὴ τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τὴν διέσωσεν ὁ Λουκᾶς, περιεκτική, μεγαλειώδης, συγκινητική, ὑποδειγματική. Στὴ δύσκολη περίστασι γιὰ τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγελίου οἱ πιστοὶ κάνουν ἔκκλησι στὴν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ. Θεός, ὁ ὁποῖος ἔκανε τὰ σύμπαντα καὶ προεῖπε τὴν ἐξέγερσι καὶ συμμαχία βασιλέων καὶ ἀρχόντων, ἐθνῶν καὶ λαῶν, ἐναντίον τοῦ Κυρίου καὶ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ, εἶνε Θεὸς ἀληθινὸς καὶ παντοδύναμος. Διὰ τοῦτο οἱ πιστοὶ παρακαλοῦν νὰ ματαιώσῃ τὶς ἀπειλὲς τῶν διωκτῶν, ὄχι γιὰ νὰ σωθοῦν αὐτοὶ ἀπὸ τοὺς διωγμούς, ἀλλὰ γιὰ νὰ προοδεύῃ τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου. Ζητοῦν νὰ δώσῃ στοὺς δούλους του ὅλο τὸ θάρρος, γιὰ νὰ κηρύττουν τὸ λόγο Του, καὶ νὰ κάνῃ θαύματα τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ, γιὰ νὰ ἐνισχύωνται αὐτοί, νὰ βεβαιώνεται τὸ κήρυγμα, νὰ πιστεύουν οἱ ἄνθρωποι καὶ νὰ δοξάζεται ὁ Ἰησοῦς.

Πνευματικὰ καὶ ὑψηλὰ τὰ αἰτήματα τῆς πρώτης χριστιανικῆς κοινότητος. Ἡ προσευχὴ ἐκείνη ἔσεισε τὴ γῆ. Μόλις τελείωσε ἡ δέησις, ἦλθε ἡ ἀπάντησις. Συγκλονιστικὸς σεισμὸς ἔγινε στὸν τόπο, ὅπου ἦταν συναγμένοι οἱ πιστοί.

Ὁ σεισμὸς ἦταν σημεῖο τῆς παρουσίας τοῦ Παντοδυνάμου. Μὲ τὸν σεισμὸ εἶνε σὰν νὰ ἔλεγε ὁ Κύριος: «Μὴ φοβεῖσθε τὶς ἀπειλὲς τῶν ἐχθρῶν. Ἐγὼ εἶμαι παρὼν καὶ σείω τὴ γῆ. Λάβετε θάρρος. Δὲνεἶνε οἱ ἀπειλὲς τῶν ἐχθρῶν φοβερές. Φοβερὸς εἶμαι ἐγώ. Σὲ μιὰ στιγμὴ μπορῶ νὰ τρομοκρατή-

σω καὶ νὰ καταστρέψω τοὺς ἐχθρούς μου καὶ ἐχθρούς σας». Συγχρόνως μὲ τὸν σεισμὸ ὅλοι οἱ πιστοὶ γέμισαν μὲ Πνεῦμα Ἅγιο καὶ κήρυτταν τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ μὲ παρρησία. Ἡ σημερινὴ Ἐκκλησία δὲν γνωρίζει μεγάλες ἐπιτυχίες καὶ θριάμβους στὸν ἀγῶνα της μέσα στὸν κόσμο, διότι δὲν

προσεύχεται μὲ τὴ θέρμη καὶ τὴ δύναμι τῆς πρώτης Ἐκκλησίας. Οἱ συνήθεις προσευχὲς γίνονται μᾶλλον μὲ τρόπο τυπικό. Εἰδικὲς δὲ προσευχὲς σὲ κρίσιμες περιστάσεις δὲν γίνονται.

᾿Αλλ᾽ ἂν ἡ Ἐκκλησία δὲν προσεύχεται σὰν σύνολο σὲ εἰδικὲς περιστάσεις, ἂς προσεύχεται καθ᾽ ἕνας ἀπὸ μᾶς ἰδιαιτέρως.