Ἡμέρα ἔνδοξη - τρισένδοξη αὐτή, ἀδελφοί μου. Εἶνε ἡ ἐπέτειος τοῦ ἱστορικοῦ «ΟΧΙ», ποὺ ἡ μικρή μας πατρίδα εὐλογήθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ ἀξιώθηκε ν᾽ ἀντιτάξῃ στὸν ἰ ταμὸ ἐχθρό της. Εἶνε ἑορτὴ διπλῆ, ἐθνικὴ καὶ ἐκκλησιαστική. Θρησκεία καὶ πατρίδα ἀποτε λοῦν γιὰ μᾶς ὅ,τι ὑψηλότερο ἔχουμε στὸν κό σμο. Τὰ κρατοῦμε μέσα μας ὡς τιμαλφῆ, «τζι βαϊρικὰ» ὅπως ἔλεγε ὁ Μακρυγιάννης· γι᾽ αὐ τὰ ἀγωνιζόμαστε ἕως τὴν ὕστατη πνοή μας.
Γιὰ τὸν Ἕλληνα θρησκεία καὶ πατρίδα ἦ ταν ἀνέκαθεν στενὰ συνδεδεμένα, ὅπως τὸ κρέας μὲ τὸ νύχι. Ὁ ἄθρησκος καὶ ἄπιστος εἶ νε καὶ ἄπατρις· δὲν πονάει τὸν τόπο ποὺ γεν νήθηκε, δὲν τὸν ἐνδιαφέρει τί σημαία θὰ κυ ματίζῃ πάνω στὴν Ἀκρόπολι.
Τὸ ὑπόβαθρο ὄχι μόνο τῆς σημερινῆς ἑορ τῆς ἀλλὰ καὶ ὅλων τῶν ἐθνικῶν μας ἑορτῶν εἶνε ἡ πίστι στὸ Θεό. Γι᾽ αὐτὸ ἡ ἁγία μας Ἐκ κλησία μετέθεσε τὴν ἑορτὴ τῆς ἁγίας Σκέ πης, ἀπὸ τὴν 1η Ὀκτωβρίου, σήμερα 28 τοῦ μηνὸς καὶ συνέδεσε τὴ σημερινὴ ἐθνικὴ ἑορ τὴ μὲ ἕνα θαῦμα ποὺ ἔκανε ἡ Παναγία.
Ἔχει ἡ Ἐκκλησία τὸ δικαίωμα νὰ ὁρίζῃ καὶ νὰ μεταβάλλῃ ἡμερομηνίες ἑορτῶν, ὅπως βλέπουμε καὶ σὲ ἄλλες περιπτώσεις. Λόγου χά ριν· ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος παρέδω σε τὸ πνεῦμα του στὶς 14 Σεπτεμβρίου, ἡμέρα τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ· γιὰ νὰ μὴ συμπίπτουν λοιπὸν δύο μεγάλες ἑορτές (τοῦ σταυροῦ καὶ τοῦ Χρυσοστόμου) ἀλλὰ νὰ τι μῶνται πρεπόντως, ἡ Ἐκκλησία τὶς ξεχώρισε ὁρίζοντας, ἡ ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου νὰ ἑορτάζεται μετὰ ἀπὸ δύο μῆνες, στὶς 13 Νοεμβρίου. Δὲν ἔχει τόσο σημασία τὸ πότε θὰ ἑορτάσουμε ὅσο τὸ πῶς ἑορτάζουμε. Μόνο οἱ ἑορτὲς ποὺ συνδέονται μὲ τὸ Πάσχα μέ νουν ἀμετάθετες, διότι δεσμεύονται ἀπὸ τὸν ὅρο τῆς πρώτης (Α΄) Οἰκουμενικῆς Συνόδου.
* * *
Ἡ ἑορτὴ λοιπὸν τῆς ἁγίας Σκέπης, ἀγαπη τοί μου, τιμᾷ ἕνα ὅραμα ποὺ εἶδε ἕνας ἅγιος ἄνθρωπος, ὁ ὅσιος Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλός, στὰ χρόνια τοῦ αὐτοκράτορος Λέον τος ΣΤ΄ τοῦ σοφοῦ (886-912 μ.Χ.). Ἦταν, μαζὶ μὲ τὸ μαθητή του Ἐπιφάνιο, μέσα στὴν περίφημη ἐκκλησία τῶν Βλαχερνῶν μὲ ὅλους τοὺς πι στούς κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἀγρυπνίας ποὺ γινόταν ἐκεῖ τακτικά, κάθε βδομάδα.
Ἐὰν ἄλλοι ἀγρυπνοῦν γιὰ τὸν διάβολο, ἐ μεῖς πρέπει ν᾽ ἀγρυπνοῦμε γιὰ τὸ Θεό. Κάθε βράδυ λειτουργοῦν ἀμέτρητα κέντρα ἁμαρ τωλά, ποὺ ἂν εἶχα τὴν ἐξουσία θὰ τὰ ἔκλεινα. Ἐκεῖ ξενυχτοῦν τὰ παιδιά μας, οἱ νέοι, ἀλλὰ καὶ ἄντρες ἔγγαμοι, καὶ αὐτὰ εἶνε αἰτία ποὺ δι αλύεται ἡ οἰκογένεια. Νά πῶς ἐξαχρειώνεται ὁ λαός μας· καὶ κανείς δὲν διαμαρτύρεται. Ἡ Ἐκκλησία καλεῖ σὲ ἀγρυπνία γιὰ τὸ Θεό, τὴν Παναγία, τοὺς νεκρούς μας, μὰ ἡ φωνή της δὲν φτάνει στ᾽ αὐτιὰ ἐκείνων ποὺ κυβερνοῦν.
Τὰ μεσάνυχτα λοιπὸν στὸ ναὸ τῶν Βλαχερ νῶν ὁ ἅγιος Ἀνδρέας εἶδε τὸ ἑξῆς ὅραμα. Ἡ Παναγία εἰσῆλθε στὸ ναό, προχώρησε στὸ ἱε ρὸ βῆμα, πῆρε στὰ ἅγια χέρια της τὸ μαφό ριον, τὸ κάλυμμα δηλαδὴ ποὺ εἶχε ἐπάνω στὸ κεφάλι της καὶ φυλασσόταν ἐκεῖ, βγῆκε στὴν ὡραία πύλη, τὸ ἅπλωσε ἐπάνω ἀπὸ τὸ λαό, καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο ἀνέβηκε πρὸς τὸν οὐρανό.
Ξέρετε τί θάρρος ἔδωσε στὸ λαὸ τὸ ὅραμα αὐτό! Ἦταν σημεῖο ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ὅτι ἡ Πό λις εἶνε ὑπὸ τὴν προστασία τῆς Θεοτόκου, ὅτι ἡ Παναγία προστατεύει τὸ λαό της.
Πέρασαν ἔκτοτε αἰῶνες ὁλόκληροι, καὶ ἦρ θε ὁ καιρὸς νὰ γίνῃ τὸ γένος μας πάλι μάρτυ ρας μεγάλου καὶ ἱστορικοῦ θαύματος. Ποιοῦ θαύματος· ἡ Παναγία τὸ 1940 προστάτευσε τὸ στρατό μας, ποὺ ἀμυνόταν στὴν Ἀλβανία κατὰ τῆς ἰταλικῆς εἰσβολῆς. Ἡ μικρὴ πατρίδα μας τόλμησε νὰ πῇ τὸ «ΟΧΙ», ποὺ ἦταν μία ἐ πανάληψις τοῦ ἀρχαίου «μολὼν λαβέ» ποὺ εἶχαν πεῖ στὶς Θερμοπύλες ὁ Λεωνίδας καὶ οἱ τριακόσοι κατὰ τῶν Περσῶν.
Γιὰ νὰ ἐκτιμήσουμε καλύτερα τὸ θαῦμα, ἂς γυρίσουμε λίγο πίσω· ἂς πᾶμε ὄχι στὶς 28 Ὀ κτωβρίου 1940, ἀλλὰ στὸ Σεπτέμβριο τοῦ 1922, στὶς φοβερὲς ἡμέρες τῆς μικρασιατικῆς κατα στροφῆς. Δύο εἶνε οἱ μεγάλες ἐθνικὲς συμφο ρές μας, ἡ πτῶσις τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὸ 1453 καὶ ἡ καταστροφὴ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τὸ 1922. Ἂν μὲ ρωτήσετε ποιά ἀπὸ τὶς δύο εἶνε ἡ μεγαλύτερη, ἀπαντῶ ἀδιστάκτως ὅτι εἶνε ἡ συμφορὰ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Γιατί; Διότι τότε ξερριζώθηκε ὁ ἑλληνισμὸς ποὺ ζοῦσε ἐκεῖ ἐ πὶ χιλιετίες κι ἀποτελοῦσε τὸν κορμὸ τῆς Βυ ζαντινῆς αὐτοκρατορίας. Ἡ Τουρκία –θηρίο ἀδηφάγο ποὺ πιστεύω ὅτι θὰ τιμωρηθῇ– κατέ σφαξε ἕνα περίπου ἑκατομμύριο Χριστιανοὺς μπροστὰ στὰ μάτια δυστυχῶς τῶν μεγάλων, ποὺ ἔμεναν ἀπαθεῖς στὶς ναυαρχίδες τους. Καὶ οἱ ἄλλοι, ἑνάμισυ περίπου ἑκατομμύριο πρόσ φυγες, ἦρθαν ἐδῶ μὲ τὴν ψυχὴ στὰ δόντια, γυ μνοί, πεινασμένοι, ἀλλόφρονες ἀπ᾽ ὅσα εἶδαν.
Πῶς ἡ Ἑλλάδα, κράτος μικρό, ἄντεξε τόσο πλῆθος! Ἡ Ἀμερική, κολοσσὸς ὑπερδυνάμεως, δὲν δέχεται ἀνεξέλεγκτο ἀριθμὸ μεταναστῶν, μὲ τὸ σταγονόμετρο ἐπιτρέπει τὴν εἴσοδο· κ᾽ ἐδῶ ἡ φτωχὴ πατρίδα μας, ποὺ δέχθηκε τόσο πλῆθος, δὲν εἶνε θαυμαστὸ πῶς δὲν «γονάτισε»; Προτοῦ λοιπὸν νὰ γίνῃ τὸ θαῦμα τοῦ Ὀκτωβρί ου 1940, ἔγινε τὸ θαῦμα τοῦ 1923-24. Οἱ πρόσ φυγες δὲν ἔφερναν μαζί τους πλούτη· ἔφεραν ὅμως κάτι πολυτιμότερο· τὴν πίστι τῶν Βασιλείων Γρηγορίων καὶ Χρυσοστόμων. Εἶδα τότε πρόσφυγες νὰ πέφτουν νὰ φυλᾶνε τὰ χώματα, νὰ πηγαίνουν στὰ ξωκκλήσια νὰ προσεύχων ται, εἶδα ἥρωες τῆς φυλῆς. Αὐτοὶ ἦρθαν ἐδῶ καὶ ἐνίσχυσαν τὴ Μακεδονία δουλεύοντας τὴ γῆ. Χάρις στὴ δραστηριότητα, τὴν ἐπιμέλεια, τὴν πίστι καὶ τὴν εὐσέβειά τους, ἀπὸ τὴν πικρία τῆς καταστροφῆς βγῆκε ὁ νέος ἑλληνισμός.
Μὰ δὲν πέρασαν δεκαοχτὼ χρόνια ἀπὸ τὸ 1922, καὶ τὸ 1940 τὰ μικρὰ ποὺ φέρανε τότε στὴν ἀγκάλη τους ἐκεῖνες οἱ μανάδες, ἔγιναν νέοι καὶ στρατεύθηκαν. Καὶ αὐτοὶ ποὺ πέρα σαν τὰ στενὰ τοῦ Μοράβα, τοῦ βουνοῦ κοντὰ στὴν Κορυτσά, καὶ χάρισαν τὴν πρώτη νίκη στὸ ἔθνος μας, –τὸ μαρτυρεῖ ἡ Ἱστορία– ἦταν τὰ συντάγματα τοῦ Ἀμυνταίου, τῆς Πτολεμαΐ δος καὶ τῆς Φλωρίνης, συντάγματα ποὺ ἀπαρ τίζονταν κατὰ τὸ πλεῖστον ἀπὸ παιδιὰ τῆς Μι κρᾶς Ἀσίας. Ἦρθαν βέβαια κατόπιν καὶ ἄλλες μεραρχίες, ἀλλὰ ἐκεῖνοι οἱ ἀετοὶ ἦταν ποὺ προκάλεσαν τὸ πρῶτο ῥῆγμα στοὺς Ἰταλούς, ὥστε νὰ μποῦμε στὴν Κορυτσά.
Σήμανε τότε συναγερμός, χτύπησαν τὴ νύ χτα οἱ καμπάνες σ᾽ ὅλη τὴν Ἑλλάδα. Πόλεμος! Ἀπέναντί μας ἡ Ἰταλία, κράτος πανίσχυ ρο πενήντα ἑκατομμυρίων. Καὶ ὁ δικτάτοράς της καυχόταν καὶ ἀπειλοῦσε· Ἑλλάδα, ἐὰν δὲν ὑποκύψῃς, θὰ σοῦ σπάσω τὰ πλευρά! ἔχω τό σα ἀεροπλάνα, ποὺ θὰ σκιάσω τὸν ἥλιο σου!… Τὰ ἄλλα κράτη (῾Ρῶσοι, Ἄγγλοι κ.λπ.) ἔλεγαν· Πάει ἡ Ἑλλάδα, δὲν θ᾽ ἀντέξῃ οὔτε μιὰ βδο μάδα· ἐδῶ δὲν ἄντεξε ἡ Γαλλία μὲ τὴ Γραμ μὴ Μαζινὸ καὶ τὰ στρατεύματά της…
Ἀλλὰ μέσα στὸ σκοτάδι ἐκεῖνο φώτισε ἕνα ἄστρο, ἄστρο τῆς Παναγίας. Ἄκουγε στὰ ῥαδι όφωνα ὁ κόσμος, στὸ Στάλινγκραντ, στὴ Μό σχα, παντοῦ, ὅτι ἡ Ἑλλὰς νικᾷ! Μὲ ἄλλα λό για, νόμιζε κανεὶς ὅτι βλέπει τὸ Δαυῒδ μὲ τὴ σφεντόνα του νὰ νικᾷ τὸ Γολιάθ, τὸ Νέστορα νὰ νικᾷ τὸ Λυαῖο, τὸ Λεωνίδα νὰ νικᾷ τὶς φά λαγγες τῶν Περσῶν. Νέο θαῦμα! Στὸ Παρίσι, στὸ Λονδῖνο, στὴ Μόσχα, στὴ Νέα Ὑόρκη, ὅ ταν παρουσιαζόταν Γκρέκος - Ἕλληνας, τὸν σήκωναν στὰ χέρια, ἔκαναν διαδήλωσι…
Ποιό ἦταν τὸ μυστικὸ τῆς νίκης; ἡ ἀνδρεία τῶν στρατιωτῶν μας; ἡ εὐστοχία τῶν πυροβο λητῶν; ἡ ἀντοχὴ τῶν εὐζώνων; ἡ ἱκανότης τῶν ἀεροπόρων; ἡ στρατηγικὴ τῶν ἀξιωματικῶν; ἡ ὁμοψυχία τοῦ λαοῦ μας; Ναί. Ἀλλὰ πάνω ἀπ᾽ ὅλα λειτούργησε ἕνας παράγων ἀστάθμητος, ὁ ὁποῖος ἀλλάζει τὴν τροχιὰ τῆς ἱστορίας· καὶ αὐτὸς εἶνε ἡ πίστις ἡ ἀκράδαντος. Τὰ γυναικό παιδα ἔπεφταν στὰ γόνατα καὶ συναγωνίζον ταν τοὺς μαχητὰς μὲ προσευχές. Καὶ στὰ κα κοτράχαλα βουνὰ τῆς Ἀλβανίας –δὲν εἶνε ψέ μα– οἱ στρατιῶτες μας ἔβλεπαν τὴν Παναγία νὰ ὁδηγῇ καὶ νὰ ἐμψυχώνῃ τὰ παιδιά της.
* * *
Ἡ Ἑλλάδα, ἀδελφοί μου, νίκησε, δοξάστηκε,
μὰ δὲν ἀνταμείφθηκε. Οἱ σύμμαχοί της τὴν ἀ δίκησαν. Κ᾽ ἐμεῖς μένουμε πάλι μόνοι, ἐδῶ στὰ βράχια αὐτά, φύλακες τῶν ἰδανικῶν μας.
Ἔτσι νιώθουμε ἡ παλαιὰ γενεά – ποῦ εἶνε ἐ κεῖνος ὁ ἐνθουσιασμός! Ἡ νέα ὅμως γενεὰ θέλει ἄλλα· «Φάγωμεν, πίωμεν…»(Ἠσ. 22,13 = Α΄ Κορ. 15,32).
Φοβᾶμαι, ὅτι ἔρχεται ὁ τρίτος παγκόσμιος πόλεμος. Καὶ ὅσοι ἀνεβήκαμε στὰ ψηλὰ βου νὰ ξέρουμε τί φοβερὸ κακὸ εἶνε ὁ πόλεμος. «Θαρσεῖν χρῆ» καὶ «Στῶμεν καλῶς».
Νὰ παρακαλέσουμε τὴν Παναγία μας ν᾽ ἀπο τρέψῃ κάθε κακὸ καὶ νὰ δώσῃ εἰρήνη στὸν κόσμο· καὶ νὰ δοξάζουμε Πατέρα, Υἱὸν καὶ ἅ γιον Πνεῦμα, διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου, τῆς ὁποίας οἱ εὐχὲς καὶ εὐλογίες ἂς εἶνε σὲ ὅλους· ἀμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Σκέπης Πτολεμαΐδος, στὸ κατασκευασθὲν ὑπόγειο, τὴν 27-10-1973 Σάββατο ἑσπέρας, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 28-9-2021.
https://drive.google.com/file/d/1GecJ5hYzHFKO4YvM5YN8OVGi0NgbdqUM/view?usp=sharing
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου