Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2022

Ἡ ἀγάπη προηγεῖται τοῦ λόγου, Αρχιμανδρίτης π. Σεβαστιανός Τοπάλης

 

Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι ἀπρόσωπος καί οὔτε προσφέρεται ὡς μιά ἁπλή γνώση. Εἶναι γλυκό ψωμί πού ζυμώνεται μέ ἀγάπη καί παρέχεται μέ ἀγάπη. Ἔχει μέσα του ζωή, τήν ζωή τῆς ἀγάπης καί εἶναι δίστομη μάχαιρα πού κόβει κάθε ἄχρηστο ἀναδεικνύοντας τό ὑγιές μέρος. Ἔτσι, ὅταν εἶναι νά ποῦμε λόγο σέ κάποιον ἄνθρωπο, παρέχουμε αὐτόν μέσα ἀπό τήν ἀγάπη τῆς καρδιᾶς μας. Ἡ ἀγάπη προηγεῖται πάντα τοῦ κάθε λόγου, εἰδάλλως αὐτός εἶναι ἄχρωμος καί ἄοσμος καί ἀναποτελεσματικός. Σάν νά φυτεύει κανείς σπόρο καί νά τόν ἀφήνει ἀπότιστο. Ὁ ἄνθρωπος γιά νά δεχτεῖ τόν σπόρο τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ στό χωράφι τῆς καρδιᾶς του πρέπει νά γίνει πρῶτα ἡ καλλιέργεια τῆς ἀγάπης μέ τόν κόπο της καί ἔτσι κατόπιν θά φέρει καρπό. Ἔρχεται πρῶτα ἡ ἀγάπη πού σπάζει τήν πέτρα καί πού σάν ἄροτρο μπαίνει βαθιά στό σκληρό χῶμα καί μετά γίνεται δεκτός ὁ σπόρος, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Ἄν καί πρέπει νά ποῦμε ὅτι ἡ ἔμπρακτη ἀγάπη εἶναι ἕνας σιωπηλός λόγος, ‘’ἡ ἔλλογος πρᾶξις’’.

Στίς σχέσεις μας μέ τούς ἀνθρώπους βρισκόμαστε πολλές φορές σέ δυσκολία γιά τό πῶς θά τούς μιλήσουμε γιά τόν Χριστό. Βλέπουμε τούς νέους νά παρασύρονται καί νά ζοῦν μέσα στήν ἁμαρτία καί τήν ἀθλιότητα καί ἐκεῖ πού πᾶμε νά τούς ποῦμε ἕναν λόγο εἰσπράττουμε τήν ἀντίδραση καί τήν ἀπόρριψη. Θέλουμε νά μονοιάσουμε μέ τούς ἐχθρούς μας καί νά συγχωρηθοῦμε, ἀλλά παίρνουν τά λόγια μας στραβά καί ἀπομακρύνονται ψάχνοντας τί συμφέρον καί ἰδιοτέλεια κρύβεται πίσω ἀπό τό πλησίασμα αὐτό. Ἐκεῖνες τίς ὧρες μπορεῖ μέ μιά ὑπεροψία καί αἴσθηση τοῦ ‘’ἁγίου’’ νά πάρουμε τό διδασκαλικό ὕφος καί νά διδάξουμε καί νά ὑποδείξουμε τά πρέποντα ἤ καί νά ἐλέγξουμε ὡς ἐξουσία. Ὅλο ὅμως αὐτό θά γίνει μόνο μιά παρωδία καί ἕνας χειρότερος ἐκνευρισμός τῆς ἄλλης πλευρᾶς. Πολύ ὄμορφα τό ἐκφράζει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος προτρέποντας, ‘’Μὴ πολλοὶ διδάσκαλοι γίνεσθε, ἀδελφοί μου, εἰδότες ὅτι μεῖζον κρίμα ληψόμεθα’’ .

Ὄντως, ἕνα ἄγχος ἔρχεται νά δυσκολέψει τήν ψυχή μας καί μιά ἀγωνία νά μᾶς καταλάβει πῶς νά ἀρθρώσουμε λόγο. Τό ἄγχος τοῦ λόγου καί τῆς ἐπικοινωνίας. Δέν εἶναι ὁ ἄχρωμος διδασκαλικός λόγος καί ὁ ἐλεγκτικός πού μπορεῖ νά βοηθήσει καί νά ἀναστήσει καρδιές. Τό τί θά πεῖ ὁ ἄνθρωπος εἶναι εὔκολο, διότι τοῦ μιλᾶ ὁ Θεός μέσα του καί ὅλοι κουβαλοῦν τόν ἠθικό νόμο καί εἶναι διδακτοί Θεοῦ. Τό θέμα εἶναι μέ τί καρδιά θά μιλήσει. Δέν πρέπει νά βιαστεῖ νά διορθώσει τόν ἄλλον. Ἐξάλλου, ἡ ἀλλαγή ἑνός ἀνθρώπου εἶναι καί φωτισμός τοῦ Θεοῦ στήν κατάλληλη ὥριμη περίσταση. Ὀφείλει νά τόν περιμένει ὅσο ἐκεῖνος θέλει. Ὅσο κι ἄν ἀντιδράει, αὐτό δέν σημαίνει πώς ἀπογοητεύεται ὁ ἄνθρωπος καί ἀπέχει ἀπό τό δόσιμο τῆς ἀγάπης. Δέν μπορεῖ νά ἀδημονεῖ καί νά ἀπαιτεῖ τήν διόρθωση τοῦ ἄλλου ἄμεσα μέ τόν πρῶτο λόγο του. Μπορεῖ νά τοῦ δώσει ἀγάπη μέ μιά ταπεινή παρουσία ὑπομένοντας καί βαστάζοντας τά ἀσθενήματα τοῦ ἀδυνάτου. Καί, κατά πρῶτον, ἡ προσευχή εἶναι ἡ μεγάλη ἔκφραση τῆς ἀγάπης τῆς καρδιᾶς. Κατόπιν, ἡ ἀγάπη γίνεται πιό πρακτική μέ τήν ἔγνοια του καί τήν διακονία τῆς προσφορᾶς καλλιεργώντας ἔτσι τήν ἐπικοινωνία. Ἄμεσα πρέπει νά τοῦ δώσει τήν ἀγάπη του καί τήν χαρά τοῦ προσώπου του, γιά νά ὑπάρξει τό βάθεμα τῆς ἀγαπητικῆς γνωριμίας. Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος λέγει σάν μιά παιδαγωγική ἀρχή μόρφωσης τῆς καρδιᾶς, ὅτι τίποτα δέν μπορεῖ νά ὁδηγήσει σέ μιά προσφορά λόγου καί διδασκαλίας πρός τόν ἀδελφό μας, ἄν δέν προηγηθεῖ τό ‘’φιλεῖν καί φιλεῖσθαι’’ . Ὅταν ἑνώσει ἡ ἀγάπη τούς δύο ἀντιτιθέμενους κόσμους, τότε μπορεῖ νά προχωρήσει ἡ ἀγωγή τῆς μετανοίας καί ἡ μόρφωση τῆς πίστεως.

Ὁ Κύριός μας ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὡς διδάσκαλος τῆς ἀλήθειας ὄντως κινοῦνταν πρῶτα μέ τήν ἀγάπη καί μετά μέ τόν λόγο Του, ἰδιαίτερα στίς σχέσεις Του μέ τούς μαθητές τούς ἄμεσα εὑρισκομένους δίπλα Του. Καί στά λάθη τους καί στήν ἄγνοιά τους καί στήν ἰδιοτέλεια τούς ἔκανε τήν ὑπομονή τῆς ἀγάπης χωρίς νά ἀπαιτεῖ καί νά ἐπιβάλλει, οὔτε καί νά ἀποδιώχνει τόν ἀντιδραστικό. Περίμενε τήν μετάνοιά τους καί τήν συναίσθηση τῆς ἀλήθειας. Στόν Ἰούδα, παρόλο πού γνώριζε τήν προδοσία του, παρεῖχε εὐκαιρίες μετανοίας δίνοντας του ψωμί ἀγάπης ἀπό τό ἴδιο τό πιάτο του. Καί σέ αὐτόν τόν Πέτρο, πού στήν αὐλή τοῦ Καϊάφα τόν προδιδε μέ τόν πιό αἰσχρό τρόπο μπροστά σε μιά δούλη, ἔδειξε τήν ἀγάπη Του μέ τήν γλυκύτητα τοῦ βλέμματός Του. Τόν κοίταξε κατάματα ὁ Κύριος καί μέ τήν φωνή τοῦ γλυκυτάτου βλέμματός Του ἔλεγε ὅτι τόν ἀγαπᾶ, παρόλο πού ἁμάρτησε. Καί τά μάτια Του μιλοῦσαν γιά τήν ἀγάπη μέ ἠχηρό τρόπο. Αὐτή ἡ ἀκατάκριτη ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ ὄχι μόνο προηγοῦνταν τοῦ λόγου, ἀλλά καί ἀντικαθιστοῦσε κι αὐτόν τόν λόγο. Καί αὐτόν τόν πλούσιο νεανίσκο πού ἔφευγε μακριά ἀπό τόν Χριστό φοβούμενος μή χάσει τά χρήματά του τόν κοίταξε μέ ἀγάπη λυπούμενος γιά τήν ἀλλοίωση τῆς ψυχῆς του ἀπό τήν λατρεία τοῦ πλούτου. Τούς μόνους πού ἀπέρριψε ἦταν οἱ Φαρισαῖοι, πού ἀθεράπευτα κινοῦνταν μέσα στήν ὑποκρισία τους. Ἡ μετάνοια αὐτούς δέν μποροῦσε νά τούς σκεπάσει ὡς φωτισμός τοῦ Θεοῦ, διότι εἶχαν ἀλλοιωθεῖ στό βάθος τῆς καρδίας μέ τήν κενοδοξία τους καί τήν κατάκριση. Δέν ὑπῆρχε μέσα τους ἀγάπη. Στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ κάθονταν αὐτοί καί ἐξουσιαστικά ἐπέβαλλαν τόν νόμο κρίνοντας ὅλο τόν κόσμο καί διαπομπεύοντας τούς ἁμαρτάνοντας. Καί μέ ὅλο αὐτό ἔμμεσα καί ἄμεσα ἐξύψωναν τό πρόσωπό τους καί ἤθελαν νά κατακτήσουν τόν τίτλο τοῦ ἁγίου καί τόν ἔπαινο τοῦ καλοῦ ἀνθρώπου. Κατηγοροῦσαν τόν Κύριο ὅτι ἦταν φίλος τῶν πορνῶν καί τῶν τελωνῶν, διότι μιλοῦσε μαζί τους καί ἔμμεσα Τοῦ ἔβαζαν τό ψεγάδι τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς ὅμοιου μέ αὐτούς πού συναγελάζεται. Ὁ Κύριος τούς ἀπάντησε μέ τρόπο ἁπλό λέγοντάς τους ὅτι εἶναι γιατρός καί πάει στούς ἀσθενεῖς καί σέ αὐτούς δέν πλησιάζει, γιατί εἶναι ὑγιεῖς. Μέ τήν διδασκαλική αὐτή εἰρωνεία ὁ Χριστός ἀπαντοῦσε, κατά πρῶτον, στήν ψευδαίσθησή τους ὅτι εἶναι οἱ ἅγιοι πού μποροῦν νά κατηγοροῦν τούς πάντες. Καί κατά δεύτερον, θέλοντας νά τούς ξεμπροστιάσει καί νά τούς φέρει σέ ἐπίγνωση τῆς ἄρρωστης πνευματικά κατάστασής τους τούς εἶπε τήν παραβολή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου. Ἦταν σάν νά τούς ἔλεγε, ’’ἐλᾶτε νά δεῖτε τό πρόσωπο σας, ποιοί εἶστε στά ἐσώβαθα τῆς καρδιᾶς σας’’. Βάζοντάς τους σέ μιά ἐνδονσκόπηση τήν ὥρα τῆς προσευχῆς τούς ἀποδείκνυε τήν μεγάλη ὑποκρισία τους καί ἀναδείκνυε τήν μεγάλη μετάνοια τοῦ Τελώνου.

Αρχιμανδρίτης π. Σεβαστιανός Τοπάλης
πηγή: ομάδα viber "Εκκλησιασμός"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου