Ψαλτηρίου Θησαύρισμα: Ψαλμός 1ος

1,1 Μακάριος ἀνήρ, ὃς οὐκ ἐπορεύθη ἐν βουλῇ ἀσεβῶν καὶ ἐν ὁδῷ ἁμαρτωλῶν οὐκ ἔστη καὶ ἐπὶ καθέδρᾳ λοιμῶν οὐκ ἐκάθισεν.   2 Ἀλλ᾿ ἤ ἐν τῷ νόμῳ Κυρίου τὸ θέλημα αὐ - τοῦ, καὶ ἐν τῷ νόμῳ αὐτοῦ μελετήσει ἡμέ - ρας καὶ νυκτός.   3 Καὶ ἔσται ὡς τὸ ξύ λον τὸ πεφυτευμένον παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὑδάτων, ὃ τὸν καρ πὸν αὐτοῦ δώσει ἐν καιρῷ αὐτοῦ, καὶ τὸ φύλλον αὐτοῦ οὐκ ἀποῤῥυήσε- ται· καὶ πάντα, ὅσα ἂν ποιῇ, κατευοδωθήσε- ται.   4 Οὐχ οὕτως οἱ ἀσε- βεῖς, οὐχ οὕτως, ἀλλ᾿ ἢ ὡσεὶ χνοῦς, ὃν ἐκρίπτει ὁ ἄνεμος ἀπὸ προσώ - που τῆς γῆς.     5 Διὰ τοῦτο οὐκ ἀνα - στήσονται ἀσεβεῖς ἐν κρίσει, οὐδὲ ἁμαρτω- λοὶ ἐν βουλῇ δικαίων·     6 ὅτι γινώσκει Κύριος ὁδὸν δικαίων, καὶ ὁδὸς ἀσεβῶν ἀπολεῖται.

1,1 Μακάριος εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος δέν πορεύθηκε σύμφωνα μέ τά φρονήματα τῶν ἀσεβῶν καί δέν στάθηκε ἐκεῖ, ὅπου συνάζονται οἱ ἁμαρτωλοί καί δέν κάθισε σέ τόπο διεφθαρμένων.   2 Ἀλλά, ἀντίθετα, ἡ ἐπιθυμία του εἶναι (μόνο) στόν Νόμο τοῦ Κυρίου καί τόν Νόμο Αὐτοῦ ψελλίζει μέρα καί νύχτα.   3 Καί αὐτός θά εἶναι σάν τό δένδρο, πού εἶναι φυτευμένο στά τρεχούμενα νερά, τό ὁποῖο δίνει τόν καρπό του στόν κατάλληλο καιρό καί τά φυλλώματά του δέν πέφτουν καί ὅλα ὅσα κάνει θά ἐπιτυγχάνουν.           4 Δέν θά συμβαίνει ὅμως ἔτσι μέ τούς ἁμαρτωλούς, δέν θά συμβαίνει ἔτσι! Ἀλλά θά μοιάζουν σάν τό χνοῦδι, πού ἐξαφανίζει ὁ ἄνεμος ἀπό τό πρόσωπο τῆς γῆς.   5 Γι᾽ αὐτό δέν θά ἀθωωθοῦν (ἀπό τόν Κύριο) οἱ ἀσεβεῖς στήν γενόμενη (καθημερινή) κρίση, οὔτε οἱ ἁμαρτωλοί θά ἀριθμοῦνται στήν κοινότητα τῶν δικαίων·   6 γιατί φροντίζει ὁ Κύριος γιά τούς διαίους, ἐνῶ οἱ ἀσεβεῖς θά καταστραφοῦν

 

 

Ερμηνεία από το βιβλίο ΤΟ ΙΕΡΟΝ ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ (Μετάφραση-Σύντομη Ἀνάλυση) Τόμος Α´ Ψαλμ. 1-50 Ὑπό Ἐπισκόπου Ἱερεμίου Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως (σελ.10-11)

1. Ὁ ψαλμός αὐτός γράφτηκε στά χρόνια μετά τήν βαβυλώνια αἰχμα-λωσία, μετά δηλαδή τό 586 π.Χ. Τότε πολλοί Ἰουδαῖοι, ἐπηρεαζόμενοι ἀπό τό ἑλληνικό πνεῦμα, ἄρχιζαν νά φιλελευθεριάζουν καί νά θέλουν νά ἀναμείξουν τόν Μωσαϊκό Νόμο καί τήν προφητική διδασκαλία μέ τήν ἑλληνική φιλοσοφία. Αὐτοί οἱ μοντέρνοι Ἰουδαῖοι, ὅπως φαίνεται ἀπό τόν ψαλμό μας, συγκροτοῦσαν ἰδιαίτερες ὁμάδες καί ἔκαναν διαλέξεις γιά τό κίνημά τους σέ ἰδιαίτερους χώρους. Ἐναντίον αὐτῶν τῶν Ἰουδαίων γράφεται ὁ 1ος ψαλμός καί τούς ἀποκαλεῖ μέ τρεῖς βαρειές ἐκφράσεις. Τούς λέγει «ἀσεβεῖς», «ἁμαρτωλούς» καί, ἀκόμη περισσότερο, τούς ἀποκαλεῖ «λοιμούς», δηλαδή διεφθαρμένους (στίχ. 1). Καί βεβαίως ἦταν μεγάλη ἡ ἁμαρτία τῶν Ἰουδαίων αὐτῶν, γιατί ἤθελαν νά ἀλλοιώσουν τήν πίστη τῶν πατέρων τους, τήν παράδοσή τους, καί νά τήν ἀναμείξουν μέ τήν διδασκαλία τῆς νέας ἐποχῆς τῶν ἑλληνιστικῶν χρόνων. 

2. Ὁ Ψαλμωδός μας λοιπόν ἀρχίζοντας τόν ψαλμό του λέγει ὅτι εὐσεβής εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος «οὐκ ἐπορεύθη ἐν βουλῇ ἀσεβῶν» (στίχ. 1). Ὅτι δέν σκέπτεται, δηλαδή, ὅπως σκέπτονται οἱ μοντέρνοι Ἰουδαῖοι. Καί, ἀκόμη περισσότερο, εὐσεβής εἶναι ἐκεῖνος πού δέν θέλει νά πάει στήν ὁδό πού εἶναι ἡ αἴθουσα, ὅπου συγκεντρώνονται οἱ ἀσεβεῖς μοντέρνοι Ἰουδαῖοι, καί νά καθήσει καί αὐτός ἐκεῖ γιά νά ἀκούσει τήν διδασκαλία τους: «Καί ἐν ὁδῷ ἁμαρτωλῶν οὐκ ἔστη καί ἐπί καθέδρᾳ λοιμῶν οὐκ ἐκάθισεν» (στίχ. 1). Εὐσεβής κατά τόν ψαλμό μας εἶναι αὐτός πού δέν συμπορεύεται μέ τό πνεῦμα τῆς νέας ἐποχῆς, ἀλλά κρατάει ἀκέραιη τήν ἱερή παράδοση, χωρίς νά θέλει νά τήν ἀναμείξει μέ φιλοσοφικά διδάγματα. Αὐτός ὁ εὐσεβής ἄνθρωπος εἶναι «μακάριος», λέγει ὁ Ψαλμωδός μας (στίχ. 1). 

3. Στήν συνέχεια ὁ ἱερός ψαλμωδός μας λέγει πιό συγκεκριμένα ποιά στάση πρέπει νά κρατοῦν οἱ εὐσεβεῖς στό θέμα πού δημιούργησαν οἱ ἀσεβεῖς μοντέρνοι. Αὐτοί, ὅπως εἴπαμε, ἤθελαν νά ἀναμείξουν τήν ἑλληνική φιλοσοφία μέ τόν παραδοθέντα διά τοῦ Μωυσῆ Νόμο τοῦ Θεοῦ. Ὁ ψαλμός μας λέγει καθαρά: Ὁ εὐσεβής Ἰουδαῖος θά εἶναι προσηλωμένος στόν Νόμο καί μόνο στό Νόμο. Σ᾽ αὐτόν θά εἶναι ἡ καρδιά του καί αὐτόν θά ψελλίζει στήν ἡμερονύκτια προσευχή του: «Ἀλλ᾽ ἤ ἐν τῷ Νόμῳ Κυρίου τό θέλημα αὐτοῦ καί ἐν τῷ Νόμῳ αὐτοῦ μελετήσει ἡμέρας καί νυκτός» (στίχ. 2). Πέρα ἀπό τόν Νόμο τοῦ Θεοῦ ἡ φιλοσοφία καί κάθε ἀνθρώπινο κατασκεύασμα. Δέν εἶναι ἀτελής οὔτε ἐλλιπής ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, γιά νά ἔχει ἀνάγκη νά τόν συμπληρώσουμε μέ ἀνθρώπινη σοφία. 

4. Καί τώρα ὁ ποιητής τοῦ ψαλμοῦ παρουσιάζει μέ εἰκόνες τήν εὐτυχία τῶν εὐσεβῶν καί τήν δυστυχία τῶν ἀσεβῶν. Οἱ εὐσεβεῖς, αὐτοί, δηλαδή, πού δέχονται ἀνόθευτο τό θεῖο Νόμο καί προσκολλῶνται σ᾽ αὐτόν, παριστάνονται ἐδῶ στόν ψαλμό μας σάν ἕνα δένδρο ἀειθαλές, πού ποτίζεται μέ ἄφθονα νερά καί φέρει τόν καρπό του καί μάλιστα «ἐν καιρῷ αὐτοῦ» (στίχ. 3), στόν κατάλληλο δηλαδή καιρό (στίχ. 3). Πάντοτε, λοιπόν, θά εἶναι εὐτυχισμένος ὁ εὐσεβής, γιατί θά ἔχει τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Δέν θά εἶναι ὅμως ἔτσι οἱ ἀσεβεῖς, δέν θά εἶναι ἔτσι! «Οὐχ οὕτως οἱ ἀσεβεῖς, οὐχ οὕτως», λέει ὁ Ψαλμωδός. Οἱ ἀσεβεῖς θά μοιάζουν σάν τό ἄχυρο πού τό ἁρπάζει ὁ ἄνεμος καί τό πετάει μακριά (στίχ. 4). Καί τελικά λέγει ὁ ψαλμός μας περί τῶν ἀσεβῶν ὅτι «οὐκ ἀναστήσονται ἐν κρίσει» (στίχ. 5). 

5. Ὁ λόγος αὐτός τοῦ ψαλμοῦ ἔχει παρεξηγηθεῖ, καί τόν ἡρμήνευσαν ὅτι δέν πρόκειται νά ἀναστηθοῦν οἱ ἁμαρτωλοί κατά τήν τελική κρίση. Αὐτήν τήν παρερμηνεία τήν ἔκαναν οἱ Χιλιαστές, οἱ Ψευδομάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ. Ἀλλά δέν λέγει αὐτό ἐδῶ ὁ Ψαλμωδός μας. Τό σωστό νόημα τῆς φράσης «οὐκ ἀναστήσονται ἀσεβεῖς ἐν κρίσει», εἶναι τό ἑξῆς: Στά ἰουδαϊκά δικαστήρια ὁ κατηγορούμενος καθόταν στό ἑδώλιο. Ἄν ἀθωωνόταν, ἐσηκώνετο μέ καύχηση ὄρθιος, γιά νά φανεῖ ὅτι δικαιώθηκε. Ἄν ὅμως ὁ κατηγορούμενος κατεδικάζετο, τότε ἔπεφτε κατά γῆς, δεῖγμα τῆς καταδίκης του. Ὁ στίχος μας λοιπόν θέλει νά πεῖ: Στήν καθημερινή κρίση πού κάνει ὁ Θεός, οἱ ἀσεβεῖς «οὐκ ἀναστήσονται», δέν θά σηκωθοῦν ὄρθιοι, δηλαδή δέν θά ἀθωωθοῦν, ἀλλά θά καταδικασθοῦν. Εἶναι καταδικασμένοι ἀπό τόν Θεό. Καί σάν τοιοῦτοι δέν θά ἀνήκουν στήν «βουλή τῶν δικαίων» (στίχ. 5). Δέν θά εἶναι δηλαδή τότε μέλη τῆς ἱερῆς κοινότητας, μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Καί μέ λίγα λόγια συνοψίζει τέλος ὁ Ψαλμωδός ὅλα ὅσα εἶπε περί τῆς τύχης τῶν εὐσεβῶν καί ἀσεβῶν: «Γινώσκει Κύριος ὁδόν δικαίων καί ὁδός ἀσεβῶν ἀπολεῖται» (στίχ. 6). Τούς εὐσεβεῖς ὁ Θεός τούς «γινώσκει», δηλαδή τούς φροντίζει καί τούς προστατεύει. Οἱ ἀσεβεῖς ὅμως θά καταστραφοῦν. 

6. Τό κίνημα τῶν «ἀσεβῶν» τοῦ ψαλμοῦ μας, τούς ὁποίους ὁ Ψαλμωδός ἀποκαλεῖ «λοιμούς» (στίχ. 1), δηλαδή διεφθαρμένους, τό ἐκφράζει ἀκριβῶς ἡ αἵρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ. Γιατί ὅπως οἱ ἀσεβεῖς Ἰουδαῖοι ἤθελαν νά νοθεύσουν τόν Νόμο τοῦ Θεοῦ καί νά τόν ἀναμείξουν μέ τήν ἑλληνική φι- λοσοφία, ἔτσι καί οἱ ἀσεβεῖς Οἰκουμενιστές, θέλουν νά νοθεύσουν τήν πίστη μας ζευγνύοντάς την μέ τίς πλάνες καί τίς αἱρέσεις, ὅπως μέ τήν αἵρεση τοῦ παπισμοῦ καί τοῦ προτεσταντισμοῦ. Τό δίδαγμα ὅμως καί μήνυμα τοῦ θεοπνεύστου 1ου ψαλμοῦ, πού ἑρμηνεύσαμε, εἶναι νά μένουμε πιστοί στήν παράδοσή μας καί νά μή μετέχουμε στίς συνάξεις αὐτῶν πού θέλουν νά μᾶς ἀλλοιώσουν τήν πίστη μας.__ 

Ερμηνεία από το βιβλίο:Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ - ΨΑΛΜΟΙ (Τόμος Ι)-Κείμενον - Σύντομος Ερμηνεία - Εκτενείς σχολιασμοί - Πατερικαί Γνώμαι - Πρακτικά διδάγματα.Υπό Π.Ν Τρεμπέλα ( σελ. 21-22)

ΨΑΛΜΟΣ Α΄. 1. 

Yπεστηρίχθη ὑπό τινων, ὅτι ἄλλοτε πρῶτος ψαλμὸς ἠριθμεῖτο ὁ ἤδη ὡς δεύτερος ἀριθμούμενος, ὁ προκείμενος δὲ ψαλμὸς ἢ συνεδέετο ἀναποσπάστως μετὰ τοῦ δευτέρου ἢ κατελάμβανε τὴν θέσιν συντόμου προοιμίου εἰς πᾶσαν τὴν συλλογὴν τῶν Ψαλμῶν. 

Eἶναι δὲ ὁ ψαλμὸς οὗτος ἀνεπίγραφος καὶ διδακτικός. Εἰς δύο στροφὰς ἀντιτίθεται ἐν αὐτῷ ἡ μακαριότης τοῦ δικαίου (στίχ. 1-3) πρὸς τὴν ἀθλιότητα τῶν ἁμαρτωλῶν (στίχ. 4-6). Θέτει λοιπὸν πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν μας ὁ ψαλμὸς τὴν ζωὴν καὶ τὸν θάνατον, τὴν εὐλογίαν καὶ τὴν κατάραν, καὶ διδάσκει ἡμᾶς ποία εἶναι ἡ ὀρθὴ ὁδός, τὴν ὁποίαν πρέπει νὰ ἀκολουθήσωμεν, προκειμένου ν΄ ἀποφύγωμεν τὴν ἀθλιότητα καὶ τὴν καταστροφήν, νὰ ὁδηγηθῶμεν δ΄ ἀσφαλῶς εἰς τὴν πραγματικὴν εὐτυχίαν. ᾿Αποφυγὴ πάσης σχέσεως πρὸς τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ ἐπιμελὴς σπουδὴ τοῦ νόμου τοῦ Κυρίου πρὸς πιστὴν τήρησιν αὐτοῦ ὁδηγοῦν τὸν ἄνθρωπον εἰς τὴν ἀληθῆ μακαριότητα. Ἐκ τοῦ Ἵερεμ. ιζ΄ 5-8 συνεπέρανάν τινες, ὅτι ὁ προφήτης οὗτος εἶχεν ὑπ΄ ὅψιν τὸν ψαλμὸν τοῦτον, καὶ δὴ τοὺς στίχους 3-4 τούτου. Πάντως ὁ συγγραφεὺς τοῦ ψαλμοῦ παραμένει ἄγνωστος. ᾿Ορθότατα ὅμως προετάχθη οὗτος τοῦ ὅλου ψαλτῆρος, διότι, προκειμένου αἱ προσευχαΐί μας νὰ γίνωνται δεκταὶ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἀπαραίτητον νὰ παριστάμεθα ἐνώπιόν του ἐλεύθεροι ἀπὸ κάθε ἐπικοινωνίαν ἢ ἀφομοίωσιν πρὸς τοὺς ἀσεβεῖς καὶ ἐμμένοντας πεισμόνως εἰς τὴν ἁμαρτίαν. 

᾿Αλληγορικὴ ἑρμηνεία. 

Τὸν ψαλμὸν οἱ Μ. ᾿Αθανάσιος, Γρηγόριος Νύσσης Ὠριγένης ἐφήρμοσαν ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος κατὰ τὸ ἀνθρώπινον ὑπῆρξεν ὁ κατ᾽ ἐξοχὴν μακάριος, διότι ὑπῆρξεν ἀπολύτως ἀναμάρτητος καὶ διετέλει εἰς διαρκῆ κοινωνίαν καὶ θεωρίαν τοῦ Θεοῦ Λόγου μετὰ τοῦ ὁποίου ἦτο καὶ ὑποστατικῶς ἡνωμένος καὶ διότι ἐγένετο ἀνὴρ. τῆς νύμφης αὐτοῦ ᾿Εκκλησίας, τῆς διαρκῶς καρποφορούσης εἰς ζωὴν. αἰώνιον. Διότι ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ οἱ πιστοὶ ἐνοῦνται μετὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ καθιστάμενοι μέλη αὐτοῦ ἀποβαίνουσι καὶ αὐτοὶ μακάριοι. Κατὰ δὲ τὸν Νύσσης ὁ Κύριος εἶναι τὸ κατ΄ ἐξοχὴν ξύλον, ἀπὸ τὸν καρ- πὸν τοῦ ὁποίου οἱ μεταλαμβάνοντες γίνονται ἀθάνατοι καὶ μακάριοι. 

Ἡθικὴ ἐφαρμογή. 

Ὅταν ἀναγινώσκωμεν τὸν ψαλμὸν τοῦτον, ἂς πληροφορούμεθα͵ ὅτι ἡ ἀληθὴς εὐτυχία δὲν συνίσταται εἰς τὴν συσσώρευσιν ὑλικοῦ τούτου ἢ εἰς τὴν ἀπόλαυσιν ἡδονῶν τῆς σαρκὸς ἢ εἰς τὴν κατάκτησιν ματαίας ὅξης, ἀλλ' εἶναι καρπὸς τῆς εὐλαβοῦς καὶ συνεχοῦς μελέτης τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἐν τῷ βίῳ ἡμῶν ἐφαρμογῆς αὐτοῦ. "Ἂς παρακαλέσωμεν λοιπὸν τὸν Θεόν, ὅπως διὰ τῆς χάριτός του φωτίσῃ τὸν νοῦν μας εἰς κατανόησιν τῆς ἀνεκτιμήτου ἀξίας τοῦ θείου νόμου, ὥστε νὰ θελγώμεθα μὲν ἐν τῇ ἀναγνώσει καὶ μελέτῃ αὐτοῦ, νὰ προθυμοποιούμεθα δὲ ὁλονὲν καὶ περισσότερον εἰς τὴν τήρησιν τούτου προκόπτοντες εἷς καρποφορίαν ἔργων δικαιοσύνης καὶ ἀγάπης καὶ πάσης ἀρετῆς. Πληροφορούμενοι δὲ ἐκ τοῦ ψαλμοῦ καὶ περὶ τοῦ ἀθλίου τέλους τῶν ἀμετανοήτων ἁμαρτωλῶν τόσον κατὰ τὸν παρόντα ὅσον καὶ κατὰ τὸν μέλλοντα αἰῶνα, ἂς ἱκετεύωμεν τὸν Κύριον νὰ ἐμπνεύσῃ εἰς ἡμᾶς ἀποστροφὴν μὲν πρὸς τὰς βουλὰς καὶ τὰς συνηθείας αὐτῶν, φόβον δὲ εὐλαβῆ καὶ εἰρηνικόν, μήπως καὶ ἡμεῖς παρασυρθῶμεν εἰς τὸ ἄθλιον κατάντημά των, ἔτι δὲ καὶ ἐπιμελῆ φροντίδα, ὅπως παρασκευάζωμεν ἑαυτοὺς εἰς καλὴν καὶ εὐπρόσδεκτον ἀπολογίαν ἐπὶ τοῦ φοβεροῦ βήματος, πρὸ τοῦ ὁποίου οἱ ἁμαρτωλοὶ θὰ καταπέσουν κατῃσχυμμένοι.