Ἑρμηνεία στὸ Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς ΣΤ΄ Λουκά ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Αὐγουστῖνου ''ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ''

 

Ζῆλος καὶ ζῆλος

«... Περισσοτέρως ζηλωτὴς ὑπάρχων

τῶν πατρικῶν μου παραδόσεων»

(Γαλ. 1, 14) 

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ, ἀγαπητοί μου, στὴν ἀρχὴ τῆς ζωῆς του δὲν γνώριζε τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό. Καὶ ἐνῶ δὲν τὸν γνώριζε, ἐν τούτοις πολεμοῦσε μὲ μανία τὴν Ἐκκλησία του. Ἔπειτα δέχθηκε τὴ χριστιανικὴ πίστι. Τότε ἦταν ἀκόμη ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ φανατικοὺς  λάτρες τοῦ ἰουδαϊσμοῦ. Διακρινόταν μεταξὺ τῶν συνομηλίκων του, ὅπως λέει ὁ ἴδιος, γιὰ τὴν ἀφοσίωσί του στὶς παραδόσεις τῶν πατέρων του˙ «... Περισσοτέρως ζηλωτὴς ὑπάρχων τῶν πατρικῶν μου παραδόσεων» (Γαλ. 1, 14). Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι, ἄν ἦταν παρὼν τότε, ποὺ οἱ φανατικοὶ Ἰουδαῖοι καταδίκαζαν τὸ Χριστὸ καὶ μὲ φωνὲς καὶ κραυγὲς ἀπαιτοῦσαν ἀπὸ τὸν Πόντιο Πιλᾶτο τὴ θανάτωσί του διὰ σταυροῦ, κι αὐτὸς θὰ κραύγαζε μαζί τους ἐκείνη τὴ φωνή˙ «Ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτόν» (Ἰωάν. 19, 15). Ζηλωτὴς τῶν ἰουδαϊκῶν παραδόσεων καὶ φοβερὸς διώκτης τῆς πρώτης χριστιανικῆς Ἐκκλησίας. Ὅπου ἄκουγε πὼς πλήθαιναν οἱ χριστιανοί, ὁ Σαῦλος, ὅπως ἔλεγαν τότε, ἔσπευδε καὶ μαζὶ μὲ ἄλλους φανατικοὺς ἰουδαίους τοὺς καταδίωκε. Προσπαθοῦσε μὲ ὅλες του τὶς δυνάμεις νὰ ξερριζώσῃ τὸ δένδρο τοῦ χριστιανισμοῦ. Ἀλλὰ τὸ εὐλογημένο αὐτὸ δένδρο εἶχε ῥίξει ἤδη βαθειὲς ῥίζες. Σὲ μιὰ τέτοια ἐπιδρομή του στὴ Δαμασκὸ ἄκουσε τὸ θεϊκὸ ἔλεγχο. Τοῦ ἐμφανίσθηκε μὲ ἐκτυγλωτικὴ λάμψι ὁ Χριστὸς καὶ τοῦ εἶπε˙ «Σαοὺλ Σαούλ, τί με διώκεις; σκληρόν σοι πρὸς κέντρα λακτίζειν» (Πράξ. 26, 14)˙ δηλαδή, αὐτὸ ποὺ ἐπιχειρεῖς νὰ κάνῃς δὲν θὰ ἔχῃ κανένα ἀποτέλεσμα˙ εἶνε σὰν νὰ κλωτσᾶς σὲ μυτερὰ καρφιά. Τότε μετανόησε εἰλικρινῶς, βαπτίσθηκε καὶ ἔγινε ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τότε ὁ ζῆλος του πῆρε ἄλλη κατεύθυνσι καὶ ἄλλο χαρακτῆρα. Ὅπως τὰ ἄγρια δένδρα ὅταν ἐμβολιασθοῦν μεταβάλλονται σὲ καρποφόρα, καὶ ἡ ἄγρια ἐλιὰ γίνεται ἥμερη, ἔτσι καὶ ὁ Σαῦλος ἄλλαξε ῥιζικῶς. Κι ὁ ζῆλος του πλέον ἦταν ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ, ζῆλος θεϊκός. Ὁ διώκτης Σαῦλος ἔγινε ἀπόστολος Παῦλος. Κήρυττε μὲ πολλὴ δύναμι τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ, προσείλκυε πλήθη ἀνθρώπων, καὶ ὁ χριστιανισμὸς ἁπλωνόταν σʼ ὅλα τὰ μέρη τῆς οίκουμένης. Ὅλοι ἀποροῦσαν γιὰ τὴ μεταβολὴ αὐτή. Ἦταν ὄντως ἕνα θαῦμα ἡ μεταβολὴ τοῦ Παῦλου.

Ἀπὸ τὸ παράδειγμα τοῦ Παῦλου διδασκόμαστε, ὅτι ὁ ζῆλος εἶνε δύο εἰδῶν. Ζῆλος κατακριτέος, καὶ ζῆλος ἐπαινετός. Ζῆλος ὑπὲρ τοῦ κακοῦ, καὶ ζῆλος ὑπὲρ τοῦ ἀγαθοῦ. Ζῆλος ποὺ ὡς πρότυπο ἔχει τὴ σφοδρὴ μανία τῶν ἰουδαίων γιὰ τὴν ἐξόντωσι τῶν χριστιανῶν, καὶ ζῆλος ποὺ ὡς πρότυπο ἔχει τὸ ζῆλο τοῦ Παύλου μετὰ τὴ μεταστροφή του.

* * *

Ἔχοντας τώρα ἐμπρός μας τὴ ῥιζικὴ ἀλλαγὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου θέτουμε τὸ ἐρώτημα˙ Ὑπάρχει σήμερα ζῆλος σὰν τὸ ζῆλο τοῦ κορυφαίου ἀποστόλου, ζῆλος γιὰ τὸ ἀγαθό;

Δυστυχῶς σήμερα κυριαρχεῖ ὁ ζῆλος γιὰ τὸ κακό. Ἰδίως ὁ ζῆλος αὐτὸς ἀναπτύχθηκε στὸν 20ὸ αἰῶνα. Αἱρετικοὶ κὰι ἄθεοι παντὸς εἴδους, ποὺ ἄλλοι μὲν θέλουν, νʼ ἀναστήσουν ἀνθρώπινες θρησκευτικὲς παραδόσεις, ὅπως π.χ. οἱ χιλιασταί, κι ἄλλοι προσπαθοῦν νὰ θεμελιώσουν πολιτικὲς καὶ κοινωνικὲς ἰδεολογίες, ὅπως π.χ. οἱ ἄθεοι ὑλισταί, ἐμφανίσθηκαν ἐπάνω στὸν ἁμαρτωλὸ πλανήτη μας, στὸν αἰῶνα τοῦτο τῆς ἀποστασίας, καὶ προσείλκυσαν πλήθη ὀπαδούς. Ποιόν πρῶτο καὶ ποιόν δεύτερο νὰ θυμηθοῦμε; Ἄς ἀναφέρουμε ἕνα μόνο μικρὸ παράδειγμα. Πρὶν ἀπὸ 80 χρόνια στὴν Ἑλλάδα μας δὲν ὑπῆρχε οὔτε ἕνας χιλιαστής, ὀπαδὸς τῶν λεγομένων μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ. Τώρα ὅμως, χάρι στὴ σατανικὴ δραστηριότητά τους ἀλλὰ καὶ στὴ μυστηριώδη κρατικὴ ὑποστήριξι, ἔχουν αὐθηξῆ καὶ ὑπολογίζεται ὅτι ξεπερνοῦν τὶς 50 χιλιάδες. Καὶ τεράστιες ἐγκαταστάσεις ἱδρύουν, καὶ τυπογραφεῖα κτίζουν, καὶ συνέδρια ὀργανώνουν, καὶ συναθροίσεις κάνουν, καὶ περιοδικὰ διαδίδουν. Κάθε χιλιαστὴς ἐπιφορτίζεται μὲ τὸ καθῆκον, κάθε μέρα νὰ ἐπισκέπτεται ὡρισμένο ἀριθμὸ ὀρθοδόξων, νὰ μιλάῃ καὶ νὰ διανέμῃ φυλλάδια.

Στὸ ζῆλο αὐτό, ποὺ ἐμπνέει ὁ σατανᾶς, τί ἔχουμε ἐμεῖς νʼ ἀντιτάξουμε; Ἀλλοίμονο! Ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον οἱ ὀρθόδοξοι ἕλληνες μένουν θρησκευτικῶς ἀδιάφοροι. Ἐνδιαφέρονται γιὰ χίλια – δύο ἄλλα ζητήματα μικρὰ καὶ ἐπουσιώδη. Ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν πολιτική, γιὰ τὸν ἀθλητισμό, γιὰ κέρδη καὶ ἀπολαύσεις... Ἀλλὰ γιὰ μεγάλα πράγματα δὲν συγκινοῦνται. Γιὰ τὴν πίστι τους δὲν ἐνδιαφέρονται. Εἶνε σὰν νεκροί. Ποιός, παρακαλῶ, θὰ τοὺς ξυπνήσῃ ἀπʼ αὐτὴ τὴ ἀδιαφορία; Μόνο ὁ ζῆλος τῶν συνειδητὰ πιστῶν, καὶ μάλιστα τῶν κληρικῶν, ποὺ πρέπει νὰ γίνουν μιμηταὶ τοῦ ζήλου τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Καὶ ὄχι μόνο τοῦ Παύλου, ἀλλὰ καὶ τοῦ ἰδίου τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Διότι ὁ Χριστὸς μὲ φραγγέλιο στὸ χέρι καὶ μὲ αὐστηρὸ ἔλεγχο ἔδιωξε ἀπὸ τὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος τοὺς πωλοῦντας καὶ ἀγοράζοντας λέγοντας˙ «Μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου» (Ἰωάν. 2, 16). Μήπως καὶ σήμερα ὁ οἶκος τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἁγία του Ἐκκλησία, σὲ πολλὲς περιπτώσεις, δὲν παρουσιάζει ἕνα τέτοιο φαινόμενο, ποὺ προκαλεῖ τὴ θλῖψι κάθε πιστοῦ; Ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν ἐντολὴ «Δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε» (Ματθ. 10, 8), τὰ ἱερὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας πωλοῦνται ἀντὶ χρημάτων! Καὶ ὄχι μόνο σὲ σπήλαια ληστῶν καὶ σὲ ἐμπορικὰ κέντρα, ἀλλὰ καὶ σὲ αἴθουσες θεάτρου καὶ σὲ κοσμικὰ σαλόνια μετατρέπονται οἱ ἱεροὶ ναοὶ τῆς Ὀρθοδοξίας, καὶ κανεὶς δὲν ἐνδιαφέρεται...

Ὅπου ὑπάρχει ζῆλος ἀποστολικός, ὅπου ὑπάρχει ζηλωτὴς κληρικὸς ἤ καὶ λαϊκός, ποὺ ἔχει κι αὐτὸς ἕνα εἶδος γενικῆς ἱερωσύνης, ἐκεῖ ὁ ζῆλος κάνει θαύματα. Θέλετε παραδείγματα;

Ζηλωτὴς ἦταν ὁ ἱ. Χρυσόστομος. Ὅσο ἦταν στὸ θρόνο, ζοῦσε μὲ συνέπεια καὶ κήρυττε μὲ θέρμη καὶ δύναμι τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ, κάνοντας καὶ τοὺς ἀκροατάς του νὰ κρέμωνται ἐνθουσιασμένοι ἀπὸ τὰ χείλη του. Ἀλλὰ καὶ ὅταν τὸν ἐξώρισαν μακριά, στὰ Κόμανα τῆς Ἀρμενίας, κι ἀπὸ ʼκεῖ ἀκόμη φρόντιζε γιὰ τὴν ἐξάπλωσι τῆς ἱεραποστολῆς τῆς Ἐκκλησίας. Ἐγκωμιάζοντας δὲ ὁ ἴδιος τὸν ἅγιο ζῆλο, λέει˙ «Εἶς ἄνθρωπος» - εἴτε ἄνδρας εἴτε γυναῖκα - «ζήλω πεπυρωμένος ὁλόκληρον διορθώσασθαι δύναται δῆμον»˙ δηλαδή, ἄν μέσα σʼ ἕναν ἄνθρωπο ἀνάψῃ γιὰ καλὰ τὸ πῦρ τοῦ θείου ζήλου, μπορεῖ αὐτὸς καὶ μόνος του πλῆθος λαοῦ νὰ ἐπαναφέρη στὸ δρόμο τοῦ Θεοῦ. Ζηλωτὴς τοῦ Χριστοῦ ὑπῆρξε καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς νεωτέρους ἀποστόλους καὶ ἱερομάρτυρες τῆς πατρίδος μας, ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Κήρυξε μὲ μεγάλη δύναμι τὴν Ὀρθοδοξία σὲ ὅλο τὸ ὑπόδουλο γένος φθάνοντας μέχρι τὸ Κολικόντασι τῆς Βορείου Ἠπείρου, κοντὰ στὸν Ἀῶο ποταμό, ὅπου βρῆκε μαρτυρικὸ θάνατο.

Καὶ ρωτᾶμε˙ ποῦ εἶνε σήμερα τέτοιοι ζηλωταί;

Ἀλλʼ ἄς μὴ ἀπελπισθοῦμε. Ἔχω κʼ ἐγὼ ὡς ἐπίσκοπος, ποὺ ὑπηρετῶ 30 περίπου χρόνια στὴν ἀκριτικὴ ἐπαρχία τῆς Φλωρίνης, νὰ παρατηρήσω, ὅτι πολλὰ πράγματα ἀλλάζουν ἐκεὶ ποὺ θὰ παρουσιασθῆ ἕνας ζηλωτὴς ἐφημέριος. Ὅπου, σὲ χωριὸ ἔρημο καὶ ἐγκαταλελειμμένο, χειροτονήθηκε εὐλαβὴς καὶ ζηλωτὴς ἱερεύς, μὲ ἀγάπη στὸ Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία καὶ μὲ ὄρεξι γιὰ ἱεραποστολικὴ ἐργασία καὶ αὐτοθυσία, ὅλα βελτιώθηκαν. Ἐκεῖ κτίστηκε νέος ναὸς πρὸς δόξαν τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ τὰ παιδιά, ποὺ προηγουμένωνς δὲν πατοῦσαν στὴν ἐκκλησία, ἄρχισαν νὰ συγκεντρώνονται. Ἐκεῖ οἱ γυναῖκες ἄρχισαν νὰ ἐκκλησιάζωνται. Ἐκεῖ καὶ οἱ ἄνδρες ἀκόμα, ποὺ ἦταν σκληροὶ μέχρι τότε, πλησίασαν, θερμάνθηκαν, ἔγιναν καλοὶ χριστιανοί. Ἐκεῖ, ὅσες φορὲς παρουσιάζεται ἀνάγκη γιὰ οἰκονομικὴ βοήθεια σὲ φτωχούς, βλέπεις προθυμία. Ἐκεῖ ὅλα λάμπουν ἀπὸ καθαριότητα καὶ τάξι. Γιὰ τέτοιες περιπτώσεις, σπάνιες μὲν ἀλλὰ ἀληθινές, μποροῦμε νὰ ποῦμε˙ «Ὁ ζῆλος τοῦ οἴκου σου κατέφαγέ με» (Ψαλμ. 68, 9˙ Ἰωάν. 2, 17).

* * *

Αὐτὰ τὰ λίγα, ἀγαπητοί μου, εἴχαμε νὰ ποῦμε γιὰ τὸν ζῆλο, ποὺ πρέπει νὰ ὑπάρχῃ στὶς καρδιὲς τῶν χριστιανῶν πάντοτε, ἐπομένως καὶ στὴν πονηρὰ ἐποχή μας.

Δὲν ὑπάρχει καμμιὰ ἀμφιβολία ὅτι, παρʼ ὅλη τὴν προπαγάνδα τῶν ἀντιχρίστων, παρʼ ὅλη τὴν ψυχρότητα καὶ ἀδιαφορία τῶν σημερινῶν χριστιανῶν, τελικῶς ὁ Χριστὸς θὰ νικήσῃ καὶ ἡ ἀλήθεια θὰ θριαμβεύσῃ. Γιὰ νὰ ἔχουμε ὅμως κʼ ἐμεῖς μέρος στὸν τελικὸ ἐκεῖνο θρίαμβο τοῦ Χριστοῦ, χρειάζεται ἀπὸ μέρους μας νὰ δείξουμε ζῆλο. Ζῆλο σὰν τὸ ζῆλο τοῦ προφήτου Ἠλιοῦ˙ ζῆλο σὰν τὸ ζῆλο τοῦ ἀποστόλου Παύλου˙ ζῆλο σὰν τὸ ζῆλο τοῦ ἱ. Χρυσοστόμου˙ ζῆλο σὰν τὸ ζῆλο τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.

Ναί, ζῆλος χρειάζεται. Ζῆλος ὄχι γιὰ τὰ μικρὰ καὶ ἀσήμαντα, ἀλλὰ γιὰ τὶς ὕψιστες ἀλήθειες, γιὰ τὴν ἱερὰ παρακαταθήκη τῆς Ὀρθοδοξίας μας. Ἀλλὰ ζῆλος θεοκίνητος, ζῆλος θεάρεστος. Διότι δυστυχῶς – ἄς τὸ σημειώσουμε κι αὐτό – ὡρισμένοι, σὰν ἄλλοι φαρισαῖοι, δείχνουν μερικὲς φορὲς ζῆλο, ἀλλὰ ζῆλο ἄκριτο, σὰν τὸ ζῆλο ποὺ ἔδειχνε ὁ Σαῦλος προτοῦ γνωρίσῃ τὸ Χριστό.

Εἴθε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο νὰ ἐμπνέῃ ὅλους μας, ὥστε νʼ ἀποκτήσουμε ζῆλο «κατʼ ἐπίγνωσιν». (Ῥωμ. 10, 2).

 

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) ''ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ'', σελ. 224-231 (ἕκδοσις Γ΄ 2001).